Myśli - Stanisław Witkiewicz (czytać książki txt) 📖
Zbiór pozostałych po Stanisławie Witkiewiczu (1851–1915) notatek i przemyśleń zawartych w nieopublikowanych za życia twórcy jego listów, zestawionych i wydanych przez siostrę autora.
Większość tekstu stanowią refleksje nad sztuką, procesem twórczym i rolą artysty. Prezentowane przemyślenia pozwalają czytelnikowi głębiej zrozumieć Witkiewiczowski brak zgody na tendencyjność w sztuce, tak popularną na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Widzenie sztuki nie jako zjawiska wyłącznie użytkowego, lecz jako twórczości doskonałej pod względem formy nieustannie towarzyszy zapiskom autora. Pojawiające się wątki z życia prywatnego, notatki na temat aktualnych wydarzeń i analizy natury ludzkiej stanowią interesujące uzupełnienie publikacji.
- Autor: Stanisław Witkiewicz
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Myśli - Stanisław Witkiewicz (czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Witkiewicz
29 czerwca
To życie parszywe, na które jest się skazanym przez tysiąc wpływów, odbiera nawet ludziom niezwykłym zdolność współczuwania wielkim zdarzeniom i zrozumienia; cóż mówić o tych, którzy całą parszywość życia biorą jako ważną i poważną jego stronę. Z jednej strony: „Do broni — do broni!!” — a z drugiej: „Poszukuje się fortepianu z nowym mechanizmem”.
Wieczna historja tego rozbicia na cząstki tłumu, cząstki oddzielone przepaściami, i to się nazywa społeczeństwo — naród! Ale rewolucja idzie i zwycięży.
7 listopada
Dziś znowu pisałem — dość dobrze mi się pisało. Jest to dopiero szkic, który ulegnie rozwinięciu i przerobieniu. Będę się starał, żeby to było nienaruszalnie logiczne, żeby przekonywało o konieczności pewnych czynów ludzkich i zjawisk życia. Jeżeli się uda, będzie to książka (książeczka) nieprzyjemna dla ludzi spokojnych i porządnych — dla ludzi, w których zaginął duch walki. Nic to! Znajdą się tacy, którzy się tem ucieszą.3
10 lutego
Sprawa chełmska przesądzona zgóry, tak że nawet nie chce się już czytać tej polemiki — jednak czyta się dla poznania siebie samych. Mówią nasi posłowie dobrze — ale niema między nimi żadnego nadzwyczajnego człowieka — wszystko średnie, i jak tylko logika prowadzi do koniecznego wniosku: wypowiedzenia buntu — cofają się ogólnikowym frazesem.
8 marca
Właśnie setną kartkę rękopisu dokończyłem. Ponieważ teraz piszę, zostawiając duży margines, więc to jest mniej, niżby stanowiło sto kartek dawniejszego — ale są... i zdaje się, że są pisane nienajgorzej. Głowa przyszła do sprawności, a że przedmiot jest treścią myśli, która mnie nigdy nie opuszcza od czasu, jak myślę świadomie — więc materjału jest dość. Zobaczymy, jakie to będzie, jak już można będzie czytać w książce.
11 czerwca
Przeczytałem „Urodę życia”. Nowi ludzie, psychika i sytuacja — a talent ten sam — to znaczy wielki, i metoda pisania — to znaczy — liryzm.
16 sierpnia
Więc Miciński brnie w «rytmie»! Tak jakżeby coś tem można było wytłumaczyć i coś na tem zbudować, prócz rytmicznych ruchów Dalcroza. Nie rytmiczne, lecz naukowo-przyrodnicze poznanie ruchów ludzkiego ciała doprowadziło do zjawisk daleko donioślejszego znaczenia dla ludzkości. Naukowa organizacja pracy, doprowadzenie do szczytu celowości ruchu człowieka pracującego — doprowadziło do takiej oszczędności energji i czasu, że społeczno-ekonomiczne groźne zjawiska rozwiązują się, tracąc swój stan zapalny. To, co zrobił Amerykanin, oczywiście Willionis, jest zdumiewające, a że to już służy dziesiątkom tysięcy ludzi — więc ogarnia coraz szerzej świat pracy. Tym rytmem będą zawracać głowy ludziom, podczas kiedy miljony nie umieją dźwignąć mądrze ciężaru, poruszyć młotem lub łopatą. Zwłaszcza u nas, w Polsce, nie o rytm chodzi. Ta Polska jest jak jedna krwawa rana — pomimo zabawy — a tu mówią: Nie macie rytmu! Zginiecie! Miciński napisał o tem kiedyś w kurjerze, i zaraz zaczęto z punktu rytmu rozważać nasze życie. Strasznie u nas ludzie są łakomi na nowy wyraz!
Trudna to rzecz złożyć te okuchy Polski w Polskę. Tymczasem chaos sprzeczności — i jakich jeszcze!
23 sierpnia
Sprawa chełmska, wybory do Dumy — dobywają z polskiego społeczeństwa na wierzch całą nędzę niewolniczych instynktów, zatęchłość duszy i tępość myśli. Na biednego biskupa Bandurskiego rzucili się ugodowcy i konserwatyści. Jego list, nieświetnie napisany, ale polski, uczciwy i odważny, przeraził tych wiecznie przestraszonych. Czy ta Polska otrząśnie kiedy z siebie te parchy?
24 sierpnia
Co za dola być związanym z takiem ścierwem śmierdzącem, jak Rosja, albo taką podłością, jak Prusy.
17 września
Studjuję kongres Eucharystyczny. Co to za potworność! Żeby Chrystus się tam znalazł, między tymi wyzłoconymi lokajami! — siedziałby „na policji”! Ach, co za dureństwa!
22 października
Żyd posłem z Warszawy — to kara za małoduszność, za wyrzeczenie się polskich zasad tolerancji. Źle; jeszcze musi przejść nad nami burza, nim siebie odnajdziemy.
18 grudnia
Niechże kto z tych parszywych dzienników dowie się, co się w Polsce dzieje! Słowo Polskie ma osobnych korespondentów w Sofji, Belgradzie, Bukareszcie, Cetynji — ale ani jednego w Warszawie, w Wilnie. Granica rosyjska rozdziela tak dokładnie strefy polskich zaborów, że zdają się one leżeć na biegunowych krańcach. A, parszywcy! O rzeczach, o których trzeba mówić prosto, jasno i poważnie, oni piszą półsłówkami, w których kryje się partyjne ujadanie.
26 grudnia
Nie trzeba tylko dać zwątpieniu przystępu do siebie, zwątpieniu, które ogarnia przez to, że ludzie, widziani zbliska, są marni. O Polsce, o ludzkości trzeba myśleć ponad ludźmi i w dalekiej przyszłości wyobrażać sobie urzeczywistnione polskie dążenia. Żadna z obecnych form, ustrojów społeczno-politycznych nie nadaje się dla wcielenia Polskości, ani dzisiejszy stan dusz polskich nie jest takim, który może budować ustrój Polski. Dziś jesteśmy miałem, kruszącym się pod naciskiem życia. Idea Polski zatraciła się, idea, która jest jakby siłą międzycząsteczkową, tworzącą całość narodową z luźnych, jednostkowych, małych pragnień. Ale to nie znaczy, żebyśmy byli zupełnie zdechli i nie mieli już siły życia. Jestem teraz na tropie olbrzymiego skarbu idei, która tkwi w sponiewieranej przez małoduszną, praktyczną krytykę — polskiej przeszłości. A tymczasem w tej właśnie przeszłości, w tym jej przeklętym anarchizmie tkwi całkowita treść przyszłości. Bajeczny, choć szelmowski, był ten nasz naród! Był to naród naprawdę wolny.
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.
E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/mysli
Tekst opracowany na podstawie: Stanisław Witkiewicz, Myśli, Tow. Wydawnicze "Ignis" Sp. Akc., Warszawa 1923.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Paulina Choromańska, natomiast korektę utworu ze źródłem wikiskrybowie w ramach projektu Wikiźródła. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Okładka na podstawie: Autoportret, Witkiewicz, Stanisław (1851-1915), domena publiczna
ISBN 978-83-288-4017-1
Plik wygenerowany dnia 2022-03-14.
Uwagi (0)