Co czytałem umarłym - Władysław Szlengel (wypożyczenie książki przez internet txt) 📖
Krótki opis książki:
W skład Co czytałem umarłym miały wejść również teksty z wcześniejszych tomików rozpowszechnianych przez Władysława Szlengla w getcie warszawskim (Wołanie w nocy, Donos poetycki, Zahlen bitte). Niektóre z tych wierszy autor uznał za słabe poetycko (jak Trzy listy o wąsach i bródce czy Pożegnanie z czapką i inne, pisane z dnia na dzień do „Żywego Dziennika”, w pośpiechu). Co do niektórych obawiał się, że mogą nie zostać przyjęte ze zrozumieniem przez polskiego czytelnika „zza murka” i uważał, że należy poczekać z ich publikacją do czasu, gdy będzie można się zdobyć na wyzbyte uprzedzeń rozrachunki sąsiedzkie (np. wiersze Rzeczy, Okno na tamtą stroną oraz Klucz u stróża). Inne znów, jak np. Legendy wigilijne, były niezrozumiałe dla wielu ze słuchaczy Szlengla w getcie warszawskim. Dziś jednak wszystkie są cenne. Te w duchu swym kabaretowe — w całej ich niedoskonałości — jako źródło, świadectwo, ślad życia; więc zamieszczamy je w Dodatku. Pozostałe — jako probierz, czy runął mur.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Władysław Szlengel
- Epoka: Współczesność
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Co czytałem umarłym - Władysław Szlengel (wypożyczenie książki przez internet txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Władysław Szlengel
mą widzisz,
Gdy stygnie, zamiera — szkli jej się wzrok.
Patrz na niemowlę przebite od kul...
Że pod trupami chowani Żydzi,
Żywi — Sekunda dłuży się w rok —
Zemstę dostaną — ziemi tej — sól.
Sól. I serce zaprawiam piołunem
Krwi Kainowej128 — za padłe miliony
Narodu. Która godzina?
Gdybym władał słowo-piorunem,
Nie udźwignęłyby wasze wagony
Nawet jednego słowa — przeklinam!
Przeklinam za tych, co kląć już nie mogą,
I za tych, co nie usłyszą pobudki
Pieśni wolnych nad murem miasta,
Gdy wołać będzie: O, bogom równi,
Powstańcie do czynu — z rozpaczy i smutku!
Zbliża się czas — za pięć dwunasta.
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Cyrk
Proszę zachodzić! Proszę uważać!
Bilety w bardzo niskiej cenie!
Zaraz się zacznie kapitalne
światowej sławy przedstawienie.
Cyrk — proszę państwa! Zapaśnicy,
walki atletów — ciężka waga!
Proszę do środka! Panie! Panowie!
Zaraz zaczyna się — Uwaga!
Na pierwszy numer prezentacja
światowej sławy gladiatorów
przy biciu w bębny i ryku trąbek,
w blasku krzyczących reflektorów
mistrz ciężkiej wagi Niemiec Miller
contra zapaśnik — Mister Spleen.
Orkiestra, hymny — państwo powstają —
Miller i Mister Spleen — na ring.
Wytworny Francuz — smukły i lekki —
leci na efekt — Monsieur Coquette,
brutalny siłacz — Iwan Iwanow,
Włoch Vaselini i Fińczyk129 Krett.
Światła, panowie! — Głośniej, orkiestra!
Parada siły — świateł blask,
włącz mikrofony — cyrk się zaczyna!
Prasa na miejscu — robić wrzask.
A tu kto się pęta? Ach, to jasne —
Cyrk by bez niego ściszał i zbrzydł —
fiknął koziołka — już tłum się śmieje —
klown do rozśmiechu — błazeński Żyd!
Drum, drum na skrzypkach — małpa wesoła
chce zapaśników śpiewem ostudzić,
wplątał się śmiesznie śród zapaśników,
robi błazeńskie oko do ludzi.
Dosyć kawałów — ktoś na galerii
krzyknął: Uciekaj! Sukinsyn!
Już się na piasek areny wtacza
ciężki Herr Miller i Mister Spleen —
Już się kotłuje, już się coś dzieje,
już się tłumowi udziela prąd.
Ramtratatratam! Ryczy orkiestra,
już się podniecił pierwszy rząd.
Pierwsza jest walka nierozegrana,
następne pary — anawa130!
Już się kotłuje w lożach i rzędach.
Prasa zagłusza — orkiestra gra!
Pot się na czoła ciężki wylewa.
Ciężko — w powietrzu kłębi się pył,
bryła na bryłę ładuje siłę,
mięso na mięso i liny żył.
Jak wyje speaker przy mikrofonie,
jak łatwo tłum dał się wciągnąć w wir!
Łapa za łapą — ciosy na ciosy,
cyrk się kolebie — wali się cyrk...
Między nogami atletów się pęta
ten z długim nosem i mordą jak faun —
błazen, komediant — ten bez sztandaru —
Żyd śpiewający — głupi klaun.
W przerwach atleci między walkami
klowna wzywają na walkę — fałsz —
coś dla galerii — coś dla podniety,
biją go w mordę, by nie spadł rausz,
by nie ostudzić podniety tłumu
między przerwami — by widz był syt.
Lu! klowna w mordę — ryczą ze śmiechu,
jak się nogami nakrywa Żyd —
i znowu walka — błysk reflektorów —
proszę na piasek — podanie rąk —
znowu parademarsz gladiatorów.
Jak nokaut w serce w tłum walki gong,
odpada jeden zapaśnik po drugim,
wytworny Francuz Monsieur Coquette,
zarył się w piasek w eliminacji
Włoch Vaselini i Fińczyk Krett,
brutal rosyjski Iwan Iwanow
walczy upartą łapą jak cep.
Spokojny Anglik ma rękawice,
Herr Miller twardy i ciężki łeb.
Tłum nie ma siły — tłum ledwo sapie,
już z zapaśników paruje tłuszcz,
piasek czerwony — mikrofon rzęzi,
ktoś na galerii krzyknął: „Już!”
I hopla klowna — aby rozruszał
zasypiający w walce tłum.
Cztery koziołki — dwa razy w mordę,
aby był śmieszek, brawko i szum.
Już się zabawa niedługo kończy,
Jones dyrektor do kasy wlazł
i liczy forsę — komplet był bity,
ach, jaki bity... na długi czas...
Pójdą do domów goście znużeni,
ktoś kiedyś wygra — Miller czy Spleen,
może ten brutal Iwan Iwanow
lub walkę skończy jego syn...
Podadzą sobie ręce w szekhendzie131,
plastry nakleją na zbitą mordę,
a potem Jones rozdawać będzie
jednemu forsę, drugiemu order...
I w pustym cyrku klown pozostanie,
małpa skopana, zbita i chora,
nic nie zarobi, nic nie dostanie —
pójdzie się przespać — do dyrektora.
Dajcie mi spokój
Stój, przyjacielu —
gdy chcesz powiedzieć,
co mnie tu czeka.
Dajcie mi spokój —
ja nie chcę wiedzieć,
nie jestem ciekaw!
Nie znoś mi wieści
z tajnych gazetek,
a zwłaszcza
nie znoś mi wieści
gumowych panów
w oślizgłych płaszczach.
Ani tych, co wiedzą,
ani tych, co znają,
ani tych, co słyszeli,
co w warsztacie gadają.
Dat mi nie dawaj,
nie szeptaj na boku,
nie jestem ciekaw,
dajcie mi spokój!
O co ci chodzi,
czego ci szkoda,
co jeszcze pragniesz
zdążyć i dodać?
Jeszcze ci życia
chęć nie osłabła,
boisz się, że nas
poślą do diabła...
Kto ty jesteś? Żyd.
10 milionów Żydów
pije whisky co dnia
i liże ice krem soda132
w USA.
I piją sok grejpfrutów
przed lunchem i rano.
Szkoda ci Żydów?
Zostaną!...
Nie Żydzi zalęknieni,
Żydzi chorzy i drżący,
ale Żydzi stadionów,
Żydzi śpiewający —
Dajcie mi spokój,
po co te szepty,
ten optymista,
ten znowu sceptyk,
o co te targi,
O kim tu mowa?
Bujda, panowie —
do góry głowa,
Tomasz Mann133 pisze nową powieść,
Chaplin134 kręci i znów będzie pierwszy,
Tuwim135 w Rio znalazł pustkowie
i wyda tom wierszy,
Huberman136 stroi skrzypce,
z wydętą kpiąco wargą
próbuje sonatinę137
non troppo138 i largo139,
Einstein140 jest bezpieczny,
przeżuwa w cichości
raz jeszcze słuszność
teorii względności.
Feuchtwanger141, owszem — w sercu Żyda
dzieli się naszą troską,
ale przeżyje, panowie, i wyda
znów Wojnę żydowską.
Lopek Krukowski142 — kuzyn Mlińczyka143,
jest w USA.
Pomyślcie, panowie — krótko: Wells144
i ja — — — — — — —
Czego wam szkoda?
100 porządkowych?
facetów z gminy145?
Cóż to za głowy?
Czego żałować,
czego tu skąpić.
Al Capone146 żyje,
już on ich zastąpi.
Pomyśl przez chwilę,
przyjrzyj się z bliska,
co świat tu traci
albo co zyska.
A ty tracisz noce,
ssiesz język suchy,
szukasz na szpaltach
nowej otuchy —
Miętosisz w ręku
gazetek szmaty,
żujesz jak krowa
komunikaty.
Pomyśl króciutko
w takiej godzinie,
Tolek Słonimski147
siedzi w Londynie.
Czego się błąkasz?
i stękasz w kącie,
co też się dzieje
na wschodnim froncie,
Algier i Tunis,
Tulon — Maroko —148
a ja to wszystko
to mam głęboko.
Ja się pocieszam,
że został geniusz.
Film Walt Disneja149
aere perennius150.
Nic mi nie donoś,
za rękaw nie chwytaj,
nie mów na ucho,
nic mi nie czytaj,