Darmowe ebooki » Wiersz » Dysputa - Heinrich Heine (zdigitalizowane książki .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Dysputa - Heinrich Heine (zdigitalizowane książki .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Heinrich Heine



1 2
Idź do strony:
Heinrich Heine Dysputa

 

tłum. Konopnicka Maria

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Dysputa Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna
Dysputa
W sławnej auli, w Toledo,  
Uroczyście brzmią fanfary.  
Na duchowny turniej spieszą 
Różnobarwne ludu tłumy.  
 
Nie jest to potyczka świecka,  
Nie żelazo ma tam błyskać.  
Bronią będzie tylko słowo 
Scholastycznie wyostrzone.  
 
Nie rycerscy paladyni 
Walczyć będą, w dam obronie,  
Boju tego szermierzami 
Jest mnich szary, oraz rabin.  
 
Zamiast w hełmach — ten w kapturze,  
Ów w jarmułce szabasowej.  
Jeden szkaplerz ma pancerzem,  
Drugi śmiertelną koszulę.  
 
Który Bóg prawdziwym Bogiem?  
Czy ten srogi hebrajczyków 
Bóg jedyny, za którego 
Walczy Juda Nawarrejczyk,  
 
Czy też Bóg troisty w sobie,  
Miłościwy Pan Bóg chrześcian,  
Którego rycerzem Joze,  
Brat gwardyan od Franciszkanów?  
 
Przez potęgę argumentów,  
Przez logiczne syllogizmy,  
I cytaty autorów,  
Co najwyższą są powagą,  
 
Każdy z nich chce przeciwnika 
Doprowadzić «ad absurdum»,  
I boskości najprawdziwszej 
Boga swego dowieść światu.  
 
Uradzono, że ten, który 
W sporze będzie pokonanym,  
Wiarę swego adwersarza 
Przyjąć jest obowiązany.  
 
Jeśli żyd, to sakramentem 
Chrztu zostanie oczyszczony. 
Jeśli chrześcianin, to się 
Poddać musi obrzezaniu.  
 
A każdemu z nich przydano 
Jedenastu towarzyszy,  
Którzy w doli i niedoli 
Losy ich podzielać mają.  
 
Pełna wiary i otuchy 
Jest drużyna gwardyana,  
I święconej wody kubły 
Trzyma do chrztu w pogotowiu.  
 
I potrząsa kropidłami,  
I kołysze kadzielnice,  
Przeciwnicy zaś tymczasem 
Obrzędowe ostrzą noże.  
 
Tak gotowe oba wojska 
W szrankach stają w pośród sali,  
A lud pcha się niecierpliwie 
Oczekując walki hasła.  
 
Pod złocistym baldachimem,  
W otoczeniu dworskiej ciżby,  
Król jegomość i królowa,  
Co wygląda jak podlotek.  
 
Nosek ma francuskim krojem 
I figlarną, drobną buzię,  
Czarującą rubinami 
Uśmiechniętych ciągle ustek.  
 
Piękny, ale wątły kwiatek,  
(Niech się Bóg zmiłuje nad nim!) 
Z rozkosznego swego kraju 
Tutaj został przesadzony.  
 
Tu, na grunt ten zimny, twardy,  
Na hiszpańskiej grunt grandezzy.  
Tam się zwała «Blanche de Bourbon»,  
«Donna Blanca» tu się zowie.  
 
Król zaś nosi imię Piotra,  
A przydomek ma: Okrutny.  
Lecz dziś jest wesołej myśli,  
Od imienia lepszy swego.  
 
Więc łaskawie oto gwarzy 
Z dumną szlachtą swego dworu,  
A i żydom też niekiedy 
Grzeczne jakie słówko rzuci.  
 
Obrzezani ci rycerze 
Są to króla faworyci:  
Rozkazują w jego armii,  
Zarządzają finansami.  
 
Aż w tem nagle bicie w bębny 
I trąb dźwięki sygnał dają,  
Że języczny bój otwarty,  
Że dysputa się zaczyna.  
 
Już się gwardyan franciszkański 
Naprzód rwie z pobożnem męstwem, 
A głos jego naprzemiany 
To grzmi, to szyderczo zgrzyta.  
 
Przedewszystkiem — w imię Ojca,  
Syna i świętego ducha,  
Egzorcyzmuje rabina,  
Złe nasienie Jakóbowe.  
 
Gdyż przy takich kontrowesach 
Często dyabeł w żydzie siedzi,  
Ażeby go swą chytrością 
I dowcipem opatrywać.  
 
Gdy wygnany był już dyabeł 
Mocą świętych egzorcyzmów,  
Puścił się mnich do dogmatów 
I katechizm swój roztoczył.  
 
Prawił, jako w jednym Bogu 
Trzy znajdują się osoby,  
Które przecież są jednością 
Nierozłączną i prawdziwą.  
 
Tajemnica, którą łatwo 
Pojmie każdy, kto się wyrwał 
Z nieszczęsnej rozumu matni,  
I z okrutnych więzów jego.  
 
Prawił, jako Pan najwyższy 
W Betleemie się narodził 
Z Dziewicy, która zarazem 
Matką była i Dziewicą.  
 
Jak położon był Pan świata 
W nędznym żłobku, i jak przy nim 
Wół i osioł w zadumaniu 
Stały, zbożnych bydląt dwoje.  
 
Prawił potem, jak Pan świata 
Przed Heroda oprawcami 
Do Egiptu uciekł; zaczem 
Zniósł krzyżowej śmierci mękę,  
 
Pod Poncyuszem, pod Piłatem,  
Co podpisał wyrok krwawy 
Za Faryzeuszów wolą 
I żydostwa sprośnej tłuszczy.  
 
Prawił, jak Pan pogrzebany 
Z grobu powstał dnia trzeciego,  
I jak potem własną mocą 
Na niebiosa wstąpił w chwale.  
 
I jak stamdtąd znów na ziemię 
Zstąpi, gdy się spełnią czasy,  
By w dolinie Jozafata 
Sądzić żywych i umarłych.  
 
«Drżyjcie żydzi!» tak rzecz kończył 
«Przed tym Bogiem, któregoście 
Biczowali i męczyli 
I straszną mu śmierć zadali!  
 
«Bogobójcą, pomsty ludem,  
Jesteś ty żydowskie plemię! 
Zawsze ty wydajesz na śmierć 
Zbawcę, co cię chce odkupić!  
 
Wyście grodem tym, o żydy,  
Gdzie szatany rade siedzą.  
Ciała wasze, to koszary 
Dla dyabelskich legionów.  
 
«Tak mówi Tomasz z Akwinu,  
Którego zwą Wielkim wołem 
Uczoności, a który jest 
Światłem wszystkich bożych wołów!  
 
«Żydy! wy jesteście wilki 
I szakale i hyeny,  
Które wietrzą po mogiłach,  
Szukając trupiego żeru!  
 
„Żydy, Żydy! Wyście wieprze,  
Pawjany i jednorożce,  
(Które zwą nosorożcami,) 
Krokodyle i wampiry!  
 
«Wyście kruki i puszczyki,  
Nietoperze, sprośne dudki,  
Bazyliszki, sępy krwawe,  
Nocy i szubienic ptaki.  
 
«Wyście trutnie, wyście krety,  
Wyście żmije i ropuchy,  
Jeże, gady... Chrystus kiedyś 
Zdepcze, zetrze wasze głowy.  
 
«Lub gdy chcecie, o przeklęci,  
Zbawić wasze nędzne dusze,  
Z synagogi starej złości 
Uciekajcie w miasto święte!  
 
«Uciekajcie w jasne ludy,  
Gdzie z błogosławionych zdrojów,  
Spłynie na was łaski woda!  
Tam zanurzcie głowy wasze.  
 
«Tam Adama zmyjcie z siebie 
Z pierworodną zmazą jego.  
Tam z serc waszych zmyjcie pleśnie 
Zestarzałe od lat tylu!  
 
«Czy słyszycie Zbawiciela,  
On was nowem mianem woła!  
Idźcie się na łono Chrysta 
Iskać z win waszych robactwa!  
 
«Bóg nasz Bogiem jest miłości,  
Przypodoban owcy cichej 
Dla zmazania grzechów naszych 
Umarł on na drzewie krzyża.  
 
«Bóg nasz jest miłości Bogiem,  
Jezus Chrystus jest mu imię,  
Jego słodycz i pokorę 
Naśladują wszyscy wierni!  
 
«I dlatego my tak cisi,  
Ludzcy i pokoju pełni, 
Żadnych sporów, żadnych kłótni,  
Bo nasz wzór — Baranek cichy.  
 
«Za to w niebie będziem kiedyś 
Jako aniołowie boży,  
Z białą lilią w ręku chodzić 
Po kwiecistych, rajskich łąkach.  
 
«Zamiast grubej guni mniszej 
Nosić będziem białe szaty 
I muśliny i jedwabie,  
Złote kolce i pstre wstęgi.  
 
«Tam nie będzie tonsur. Z głowy 
Złote spłyną nam kędziory,  
A dziewice najpiękniejsze 
Pleść je będą i rozplatać.  
 
«Wybornego wina czary 
Znacznie większej miary będą 
Niźli nasze tu szklenice,  
A z nich tryśnie napój złoty.  
 
«I przeciwnie, znacznie mniejsze 
Niźli tu kobiece usta,  
Będą usta pięknych dziewic,  
Które w dziale nam przypadną.  
 
«Tak w radości i w rozkoszy 
Przejdzie dla nas wieczność cała.  
Na śpiewaniu: Halleluja!  
Na śpiewaniu: Kyrielejson!» 
 
Skończył gwardyan. I wnet mnichy 
Pewne, że już światło wiary 
Na niewierne serce spływa,  
Raźno chrzestny sprzęt podają.  
 
Ale wodowstrętne żydy 
Otrząsają się ze zgrzytem,  
A Reb Juda Nawarryjczyk,  
Tak wywodzi swą replikę.  
 
«Aby pod swój siew uprawić 
Ducha mego twardą rolę,  
Cały wóz gnojowy obelg 
Wyrzuciłeś na to pole.  
 
Każdy swoją ma metodę,  
Do której jest nawykniony.  
Ja nie gniewam się za twoją,  
Owszem, dank składam z mej strony.  
 
«Dogmat Trójcy — ten nie może 
Do naszego przystać ducha,  
Gdyż reguły trzech od młodu 
Każdy z nas wykładu słucha.  
 
«Że w jedynym twoim Bogu 
Trzy znajdują się osoby,  
To rozumiem. Sześć tysięcy 
Było bogów dawnej doby.  
 
«Ten, którego zwiesz Chrystusem,  
Obcy mojej jest źrenicy. 
Nie mam także przyjemności 
Matki jego znać, dziewicy.  
 
«Przykro mi, że dwa tysiące 
Temu lat, czy coś bez mała,  
Jakaś się tam nieprzyjemność 
W Jeruzalem jemu stała.  
 
«Czy to żydzi go zabili —  
Dowieść dziś nie ma sposobu,  
Skoro sam corpus delicti 
Dnia trzeciego zniknął z grobu.  
 
«A to, czy był spokrewniony 
Z Bogiem naszym, to z waszeci 
Przeproszeniem, wątpię, bowiem 
Bóg nasz nigdy nie miał dzieci.  
 
«Bóg nasz nigdy nie umierał 
Jagnięciem na śmierć wydanem,  
On ludzkości nie był nigdy 
Filantropem, pelikanem.  
 
«Bóg nasz, to nie Bóg miłości.  
Gruchać — nie jest mu nałogiem.  
On jest Bogiem piorunowym,  
Twardej pomsty on jest Bogiem.  
 
«Grom jego nieubłaganie 
W pierś grzesznika karą bije,  
A za winy ojców swoich  
Późny wnuk w pokucie żyje.  
 
Bóg nasz żyw jest! On w niebieskim 
Gmachu swoim wolny gości,  
I przed wieki i na wieki 
W swojej trwa nieskończoności.  
 
«Bóg nasz — On jest zdrowym Bogiem.  
To nie myt jest, nie marzenie,  
Blade, cienkie, jak opłatek,  
Albo jak Kocytu cienie.  
 
«Bóg nasz mocny jest. On w ręku 
Dzierży księżyc, gwiazdy, słońce,  
Trony drżą, padają ludy,  
Kiedy ściągnie brwi grożące.  
 
«Bóg nasz — wielki to jest Bóg!  
Dawid śpiewa, że wielkości 
Jego nikt nie zmierzy. Ziemia 
Jest podnóżkiem jego nóg.  
 
Bóg nasz kocha się w muzyce,  
Lubi hymny, lutni dźwięki,  
Ale, jak chrząkanie wieprzków,  
Są mu wstrętne dzwonów jęki.  
 
«Lewiatanem zwie się ryba,  
Co nurtuje mórz głębiną,  
Z nią to igra Pan i Bóg nasz,  
Dnia każdego, przez godzinę.  
 
Za wyjątkiem dziewiątego 
Dnia, w miesiącu «Ab», dnia, który 
Widział upadek Syonu,  
Bo w tym dniu jest zbyt ponury.  
 
«Sto mil długi jest Lewiatan,  
W płetwach zaś jest tak potężny,  
Jak król Og; a ogon taki,  
Jak cedr bywa niebosiężny.  
 
«Lecz mięso ma delikatne,  
Lepsze, niźli żółw z rosołu.  
A w dniu wielkim zmartwychwstania 
Pan do swego wezwie stołu 
 
Cały lud swój, lud wybrany.  
Przyjdą mędrcy, sprawiedliwi 
I wyborną ową rybą 
Każdy wówczas się pożywi.  
 
1 2
Idź do strony:

Darmowe książki «Dysputa - Heinrich Heine (zdigitalizowane książki .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz