Cudzoziemskie ćwiczenia - Wacław Potocki (internetowa czytelnia książek txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Wacław Potocki
Epoka: Barok
Rodzaj: Liryka

Czytasz książkę online - «Cudzoziemskie ćwiczenia - Wacław Potocki (internetowa czytelnia książek txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki

Idź do strony:

Wacław Potocki Cudzoziemskie ćwiczenia

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Cudzoziemskie ćwiczenia Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna

Cudzoziemskie ćwiczenia

Niech pyszny dmucha, głupi, jak chce, niech się jeży!

Widząc na polskich grzbietach różnych form odzieży,

Ciężko westchnąć i zadrżeć przychodzi mi z gruntu,

Kiedy, nie bez wielkiego ojczyzny afrontu1

Jakoby staropolskich wstydząc się zwyczajów,

Po cudze do zamorskich żeglujemy krajów

I, gdyby można było brać wioski do nawy2,

Jużby się mało w Polszcze zieleniło trawy.

Ziemię między Francuzy wyniósszy i Włochy,

Morzemby tu swe miejsce naród zalał płochy,

Gdzie im kto z większym kosztem, im się bawił dłużej,

Rozumiejąc, że lepiej ojczyźnie usłuży,

Czekamy, wyglądamy. Skoro stanął doma,

Nie masz nic. Włoszy chwalą coś za galantoma3.

Jedzie naprzód do dworu, bo się wojska wzdryga,

Albo gdzie na publikę; aż z peruki figa,

Aż inakszej daleko nawyknąwszy cerze,

Jeżdżąc po krajach obcych sykofantę4 bierze

I onę prostą, polską, onę szczyrość starą,

Wymyślnej pokrytości odziewa maszkarą.

Byłoli co z natury w sercu męstwa samej,

Wzięły galanteryje, figle, kunszty, damy.

Byle czasu pieszczota i wszelka wygoda,

Miłość, reputacyja ludzka, mniejsza szkoda.

W sercu nic, w głowie mało, w jednej gębie wszytek.

Tak wielki wywiezionych pieniędzy pożytek,

Że jednym kłamstwem będzie drugiego popychał;

Będzie prawił, co czytał, albo kiedy słychał,

Jakby widział na oczy, aż mu poda sztychy5

Ktoś z Merła i z Drzypola, albo z Janczarychy6,

Gdzie w oczach wodza swego dzikich Tatar kłęby

Osiadł, i dopiero Monsiur7 zetnie zęby,

Kiedy mu żołnierz rzecze: Mój panie, przebaczcie,

Że was tam nikt nie widział; tu Rhodus8, tu skaczcie.

Jest i było Polaków takich, przyznam, wiele9,

Którzy z zachodu na wschód zacnej parentele10,

Wielkością serca, męstwem bohatyrskiej ręki

I swych dzieł nieśmiertelnych ogłosili dźwięki.

Wróciwszy do nas, albo więcej nie przyrobią,

Alboż i tę utracą, czym się dotąd zdobią.

W Polszcze nie wiem, jeśli kto tak sławnie umierał

Z cudzoziemców, okrom11 że pieniędzy nazbierał,

Honoru się dosłużył, choć nic nie dowodził,

Tylko, że nie Polak, że gdzieindziej się rodził.

Opinija, czy zwyczaj, czy to przyrodzenie

Winno, że w większej rzeczy przewoźne są cenie.

Więc do naszych wędrownych powracając znowu:

Nawrzawszy inszej mody, inszego narowu,

Ani się bić, ani ten dobrze może radzić,

Za to gospodarować, pieniądze gromadzić,

Nowiny zewsząd chwytać, Francyją wielmożyć,

Polskę zniżać i wszelkie nieszczęście jej wróżyć,

Gotuwiusieńki uciec i myśli, w którąby

Stronę, ni12 kot13 myśliwskiej dosłyszawszy trąby;

Znać go lubo14 na akcie, lub na jakim feście,

Jakoby piąte koło, po mowie, po geście;

Dumny, jeśli nie czuje wstrętu; zaraz skromny,

Jestli kto, na rzeczach się znający, przytomny.

Zły to ptak, co od gniazda swojego się dziczy.

Gdzie ma Polak pieluchy, tam się niechaj ćwiczy.

Nie zaprzątając głowy obyczajem inym,

Niech się nie wstydzi uczniem być, czyim jest synem.

Wybrali cudzoziemcy, co srebra, co złota,

Bo sami im, o wieczna, wozimy, ślepota;

Rozumuż nam przynajmniej za swoje forboty15,

A czego większa szkoda, niech nie bierą cnoty.

Czy małoż ma sromoty Polska i ohydy,

Tak marne, tak nikczemne chowając hybrydy16?

Jeszcze urodzonymi, nie bez wielkiej gluzy17

Szlachty swej, osadza wsi Włochy i Francuzy,

Z kupców, mogli być drudzy podłymi usnachty,18

(O wzgarda stanu tego!) narobiwszy szlachty.

Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Przypisy:

1. afront (daw.) — zniewaga. [przypis edytorski]

2. nawa (daw.) — tu: okręt. [przypis redakcyjny]

3. galant — elegant, człowiek dworny. [przypis edytorski]

4. sykofant — obłudnik; sykofantę bierze: przyjmuje postać obłudnika. [przypis redakcyjny]

5. poda sztychy — cios wymierzy (w domyśle: żołnierz). [przypis redakcyjny]

6. Merło, Drzypol, Janczarycha — sławne z dawnych walk. [przypis redakcyjny]

7. monsiur (z fr. monsieur) — pan. [przypis redakcyjny]

8. tu Rhodus — przysłowie łacińskie: tu miejsce do popisu, zobaczymy. [przypis redakcyjny]

9. Jest i było Polaków takich, przyznam, wiele... — aluzja do K. Arciszewskiego, ariana, admirała w Holandii, słynnego bojownika, co w Polsce poniekąd zawiódł oczekiwania. [przypis redakcyjny]

10. parentela — ród. [przypis redakcyjny]

11. okrom (daw.) — prócz tego, poza tym. [przypis edytorski]

12. ni (daw.) — tu: niby, jakby. [przypis edytorski]

13. kot (daw.) — tu: zając. [przypis redakcyjny]

14. lubo (daw.) — tu: jednak, chociaż. [przypis edytorski]

15. forboty — wstążki (z hiszpańskiego). [przypis redakcyjny]

16. hybrydy — tu: mieszańcy. [przypis redakcyjny]

17. gluza (daw.) — nagana. [przypis redakcyjny]

18. usnacht (daw., z niem. Hausknecht) — służący w oberży; stróż domowy, parobek. [przypis redakcyjny]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/potocki-cudzoziemskie-cwiczenia

Tekst opracowany na podstawie: Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924].

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie

Idź do strony:

Darmowe książki «Cudzoziemskie ćwiczenia - Wacław Potocki (internetowa czytelnia książek txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz