Darmowe ebooki » Wiersz » Apoteoza - Franciszek Nowicki (gdzie moge czytac ksiazki za darmo txt) 📖

Czytasz książkę online - «Apoteoza - Franciszek Nowicki (gdzie moge czytac ksiazki za darmo txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Franciszek Nowicki



1 2
Idź do strony:
Franciszek Nowicki Apoteoza

 

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Apoteoza Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna
Apoteoza1
Gdy ból milionów długi i przewlekły 
Twoją pierś młodą obrał za swe gniazdo, 
Żłobiąc na czole cierniem wieszcza znamię — 
Gdy oczy tłumów mgły zwątpień powlekły, 
W próżnym pościgu za nadziei gwiazdą 
I gdy opadło w dół bezsilne ramię — 
Ty, dróg szukając błędnym życia rzekom, 
Z którymi serce płomienne się wiodło, 
I skostniałego świata rwąc wędzidła, — 
Rzuciłeś wtedy wszystkim świata wiekom 
To wulkaniczne, niestygnące godło: 
Młodości, podaj mi skrzydła! 
 
I usłyszały młode pokolenia 
Te słowa wiecznie młode i płomienne, 
Budzące w duszy Ikarowe2 loty, 
I Prometejów3 śmiałe wysilenia, 
I dni niepokój, i noce bezsenne, 
I wszystkie rannej młodości tęsknoty. 
 
I pierś tych młodych wydęła otucha, 
I gwałt tytanów uczuwszy w ramionach 
Od zimnych reguł gorętszy, silniejszy, 
Lotem Farysów4 przebiegli kraj ducha, 
Zburzyli wszystko, czując siłę w łonach 
Świat odbudować lepszy i piękniejszy. 
 
Szli naprzód — kresu nawet nie szukali 
W tym dumnym biegu ku jutrzence świata, 
Młodości fala niosła ich wezbrana; 
Za nimi w gruzach świat stary legł w dali, 
Za nimi ludzkość była karłowata, 
Za nimi stała przeszłość zadumana... 
 
A gdy dzwon dziejów, wśród płaczu i gwałtu, 
Hasłem do czynu rozgłosił w przestworze, 
Najkrwawszą z polskich tragedyj szeregu — 
Oni, marzeniom swym szukając kształtu, 
Wzburzyli tchem swym narodowe morze, 
Sterując śmiało do wolności brzegu. 
 
Czy w czyn odziali swoją pieśń młodzieńczą, 
Spytajcie ulic zbryzganych posoką5, 
Spytajcie lasów!... Polskich puszcz głębiny 
Taką wam o nich głuchą pieśń wyjęczą, 
Że krew zastygnie wam w żyłach głęboko... 
W tej pieśni będą spisane ich czyny. 
 
Czy w czyn oblekli sny młodości dumne, 
Spytajcie pustyń polarnej północy, 
Gdzie lot skończyły nieszczęsne Ikary! — 
Może tam wichry powiedzą wam szumne 
Czyny tych ludzi, co szli jak prorocy 
Za przyszłość świata paść na stos ofiary. 
 
A mrąc w pustyni śniegami obległej6, 
Tęskną pamięcią jeszcze tam wracali, 
Gdzie duch ognisty nie znał hamowidła7, 
W ów kraj uroczy młodości ubiegłej — 
I stygnącymi już usty szeptali: 
Młodości, podaj nam skrzydła! 
 
Cóż nam zostało?... ruiny, zwaliska, 
Niewiara w wszystko, a nawet w niewiarę, 
Życia bez celu puste, błędne koła, 
I to szyderstwo, co lodem przyciska 
Dwudziestoletnie nasze serca stare, 
Dwudziestoletnie, zmęczone już czoła 
 
Dziś młodość ziewa u bramy żywota, 
Taka rozumna, zgrzybiała, znudzona — 
Zgaszono przed nią blask wszystkich gwiazd dawnych, 
Każąc jej wierzyć tylko w gwiazdę — złota; 
I przyduszono wszystkie żary łona 
Popiołem naszych mogilników8 sławnych. 
 
A jeśli czasem wśród gniazda szaroty9 
Rój piskląt orlich wykluł się, a potem 
Uczuwszy pióra na swych skrzydeł końcu, 
Przy blasku jutrzni chciał wzbić się w poloty — 
Zlepiano wtedy orle skrzydła błotem, 
By wznieść nie mogły ku gwiazdom i słońcu. 
 
Lecz cóż my winni, że z błota i kału 
Wciąż z Feniksowym10 uporem powstajem, 
Gdy zimny rozum zbyt nam pierś ochłodzi — 
I tęskni serca, pędu, wiru, szału, 
Płomiennym nurtom świata nieść się dajem — 
Cóżeśmy winni, że jesteśmy młodzi? 
 
Cóżeśmy winni, że ta młodość smutna, 
Marzącym palcem maluje jutrzenki 
Na tle naszego bezgwiezdnego nieba, 
I mówi do nas zamyślona, smutna, 
Odwieczne słowa odwiecznej piosenki: 
«Młodości serca i ofiary trzeba». 
 
Gdy w ziemi naszej wszystkie zorze zbladły, 
Gdy wróg dziś pisze na narodu ścianie 
Żelazną ręką Baltazara runy11, 
I kiedy mężów ramiona opadły, 
Grzebiąc ostatnie nadzieje w nirwanie12, 
Gdy starcy idą z rozpaczą do truny13 — 
 
I cóż my winni, że patrząc14 zbawienia, 
Jako Anteje15 zrywamy się z ziemi — 
A u nóg czując ciężkie hamowidła, 
Szukamy świtu na niebie marzenia, 
Wołając usty16 z tęsknoty drżącemi: 
Młodości! podaj nam skrzydła! 
 
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Przypisy:

1. apoteoza (gr.) — ubóstwienie; w literaturze: pochwała. [przypis edytorski]

2. Ikar (mit. gr.) — syn Dedala. Dedal, uchodząc z synem przed zemstą Minosa, posłużył się sztucznymi skrzydłami zlepionymi woskiem. Ikar wzbił się zbyt wysoko, tak że słońce stopiło wosk, i runął do morza. Ulubiona przenośnia poetycka. [przypis redakcyjny]

3. Prometej właśc. Prometeusz (mit. gr.) — wykradł ogień z nieba i przyniósł go ludziom. Za karę przykuty przez Zeusa do skały i skazany na to, aby sęp szarpał mu ustawicznie wątrobę. Również ulubiona przenośnia poetycka. [przypis redakcyjny]

4. farys — arabski jeździec, muzułmański wojownik poruszający się na koniu; farysi słynęli z waleczności oraz szybkości, z jaką się poruszali; tu również: nawiązanie do tytułu jednego z utworów Mickiewicza. [przypis edytorski]

5. posoka — krew. [przypis edytorski]

6. obległy — [tu:] pokryty. [przypis redakcyjny]

7. hamowidło (neol.) — hamulec. [przypis edytorski]

8. mogilnik (daw.) — cmentarz. [przypis edytorski]

9. szarota — roślina z rodziny astrowatych. [przypis edytorski]

10. Feniks — mityczny ptak, który budował sobie w świątyni boga słońca gniazdo z mirry i spalał się w nim, aby się odrodzić z popiołów. [przypis redakcyjny]

11. Baltazara runy — złowróżbne: «Mane, Tekel, Fares» z Pisma św.; runy: prastare, tajemnicze pismo. [przypis redakcyjny]

12. nirwana — Zaczerpnięta z nauk buddyzmu nirwana, często powracająca w obrazowaniu Młodej Polski (Tetmajer, Hymn do Nirwany): nicość jako kres ludzkich dążeń, wiekuista błogość spoczynku i bezczucia. [przypis redakcyjny]

13. truna — trumna. [przypis redakcyjny]

14. patrząc — tu: wyglądając. [przypis edytorski]

15. Antej właśc. Anteusz (mit. gr.) — olbrzym, który odzyskiwał siłę, skoro znużony padł i ciałem dotknął się ziemi. Charakterystyczna dla epoki (gdy szkoła jeszcze była przeniknięta kultem klasycyzmu) obfitość przenośni mitologicznych. [przypis redakcyjny]

16. usty — dziś popr. forma N.lm: ustami. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?


Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons

1 2
Idź do strony:

Darmowe książki «Apoteoza - Franciszek Nowicki (gdzie moge czytac ksiazki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz