Darmowe ebooki » Tragedia » Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Eurypides



1 2 3 4 5 6 7
Idź do strony:
choć winy-m nie popełnił żadnej? 
Nie mogę wyjść z podziwu! W sposób bezprzykładny 
Zdumiewa mnie twój język. Gdzieżeś podział zmysły? 
Czy wyszły z swoich karbów? Czy się w nic rozprysły? 
  TEZEUSZ
jw.
O Boże! Dokądże to ludzka czelność sięga? 
Gdzie rada na zuchwalstwo? Gdzież jest ta potęga, 
Co wstrzyma jego napór? Gdy pójdzie tak dalej, 
Gdy jeden się w drugiego będziem prześcigali 
W podłościach w miarę wzrostu pokoleń, o wtedy 
Dla nędznej, dla tak bardzo występnej czeredy 
Nie starczy chyba miejsca, wtedy nową ziemię 
Bogowie muszą stworzyć, by przewrotne plemię 
Osadzać na jej łanach. 
 
Zwracając się nagle do Hippolytosa
Patrzcie! Oto stoi 
Przede mną mój rodzony, co łożnicy mojej 
Zbezcześcił święte progi! Zmarła świadczy o tem 
Dobitnie, jak plugawym jest mój syn pomiotem. 
 
Hippolytos się odwraca
Ja, przez cię pohańbiony, nie lękam się lica 
Twojego, i ty spojrzyj w oblicze rodzica! 
Dlaczego się odwracasz? Więc tyś to ten święty 
Kochanek bóstw, ten zacny, ten grzechem nietknięty 
Wybraniec? Nie! Chełpliwość mnie twoja nie zwiedzie! 
Nie stracił Bóg rozumu, by ciebie na przedzie 
Postawić! O, tak bluźnić ja się nie ośmielę! 
Ty chwal się, ile zechcesz, gadaj aż za wiele, 
Że żywisz się li strawą roślinną, żeś cały 
Orfejskiej oddan służbie! W spleśniałe szpargały 
Zatapiaj się! Ja znam cię! Od takiego człeka 
Niech każdy jak najdalej uchodzi, ucieka! 
Albowiem pełne usta ma pobożnych zwrotów, 
A zawsze jakąś podłość popełnić jest gotów. 
Nie żyje, więc to, myślisz, wybawić cię może? 
To właśnie przeciw tobie świadczy, ty potworze! 
Czym mogą być przysięgi? Czym wszystkie dowody, 
Co miałyby ocalić ten twój żywot młody, 
Nad dowód tej — nieboszczki! Przytoczysz mi siła 
Przerozmaitych kruczków, powiesz, że się mściła 
Na tobie z nienawiści, albowiem bękarci 
Wrogami dzieci prawych, zełżesz najotwarciej, 
Że złą była szafarką żywota, jeżeli 
Tak łatwo na śmiertelnej legła dziś pościeli 
Jedynie, aby tobie dokuczyć; że dalej, 
Mężczyzna każdy mniej się namiętnością pali 
Od kobiet! A ja-ć powiem: znam ja młodzieniaszki, 
Tak samo nieodporne na żądzy igraszki, 
Gdy miłość ją rozbudzi, jak każda niewiasta. 
Nie wpada to nam w oczy u mężczyzn: wyrasta 
Z ich stanu ta im korzyść... Ale dosyć na tym! 
Nie myślę zwalczać słów twych: świadectwem bogatym, 
Świadectwem najpewniejszym jest zmarła. W te tropy 
Opuścisz kraj rodzinny i nigdy twe stopy 
Nie spoczną na ateńskiej, uświęconej ziemi, 
Ni w żadnym innym kraju, co z dzierżawy swemi 
Podlega memu berłu. Gdybym ci to płazem 
Chciał puścić, wówczas Synis istmijski, żelazem 
Przeze mnie powalony, miałby świadczyć prawo, 
Żem pustym jest chełpiszem, a nie tym, co krwawo 
Zapłacił mu za winy, i morskie opoki 
Skirońskie również przeczyćby mogły bez zwłoki, 
Czy kiedykolwiek byłem straszny dla zbrodniarzy. 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Szczęśliwym kogoż język nazwać się odważy, 
Gdy to, co było górą, dzisiaj w proch się kładzie! 
  HIPPOLYTOS
Mój ojcze, straszna moc jest w twojej gniewnej zwadzie. 
Zbadawszy jednak sprawę, spowitą w twe słowa, 
Zobaczym, że na dnie jej prawda się nie chowa. 
Nie umiem-ci szermować zręcznie wobec tłumu. 
Lecz w gronie mych rówieśnych nie brak mi rozumu? 
Nie może być inaczej... To, co razi uszy 
Rozumnych, dla motłochu pospolitej duszy 
Rozbrzmiewa najcudniejszą muzyką. A przecie, 
Gdy takie się nieszczęście zdarzyło na świecie, 
Rozwiąże się mój język, bo musi... Rozpocznie 
Od tego, czymś ty zaczął, myślący widocznie, 
Że u mnie twa zasadzka nie znajdzie odprawy. 
Widzisz słońce i ziemię? Nie ma tu, łaskawy 
Mój ojcze, dziś człowieka, co byłby ode mnie 
Cnotliwszy, choć przekonać pragnę cię daremnie —: 
Czcić umiem naprzód bogów, potem żyję w gronie 
Przyjaciół, w których żądza występku nie płonie, 
Co, sami będąc czyści, nigdy chcieć nie mogą, 
Ażeby ich druhowie szli nieczystą drogą, 
I brudnych im też usług nie świadczą, albowiem 
Cny wstyd im nie pozwala. I to jeszcze powiem, 
Że, żyjąc z przyjaciółmi, z daleka czy z bliska 
Jednaki jestem dla nich, nigdy pośmiewiska, 
Przedmiotem ich nie czynię... Jestem i w tej mierze 
Niewinny, w której, ojcze mój, chętka cię bierze 
Przyłapać mnie tej chwili: dotychczas ja nie wiem, 
Co miłość — jestem czysty; z miłości zarzewiem 
Spotykam się li w mowie, znam-ci jej ponęty 
Li z słuchu i z obrazów, choć wstręt mam w nietkniętej, 
Niepokalanej duszy, bym mógł patrzeć na nie. 
Nie wierzysz w to, i owszem! Wyjaw więc swe zdanie, 
Dlaczego miałbym upaść? Czyż ta, na tych marach 
Leżąca, przewyższała w swych niewieścich czarach 
Ród wszystkich innych niewiast? Lub czy wraz z jej łożem 
Mniemałem tron twój posiąść? Rzec tego nie możem, 
Gdyż byłbym bez rozumu! Czyż w swej odpowiedzi 
Zaznaczysz, że i mędrzec rad na tronie siedzi? 
Nieprawda! Chyba tych on pociąga i nęci, 
Co zmysły utracili, ponad miar przejęci 
Pragnieniem samowładztwa. Jeśli o zapasy 
Helleńskie by chodziło, chciałbym po wsze czasy 
Być pierwszym, ale w państwie? Syn twój rad tu będzie, 
Gdy zajmie drugie miejsce, by w przyjaciół rzędzie 
Pracować najgodniejszych. Nic zaś nie przeszkadza 
Tej pracy. Przyjemniejsze poza tym, niż władza, 
Jest własne bezpieczeństwo... Racz wysłuchać jeszcze 
To jedno — resztę wiesz już: A więc ci obwieszczę, 
Że gdyby mi świadkował taki, jak ja człowiek, 
Lub gdyby ta nie miała zamkniętych już powiek 
Na spór nasz, wówczas dowód miałbyś tu prawdziwy, 
Kto winien. Lecz na Zeusa, który każe mściwy 
Krzywoprzysięstwo wszelkie, na tę świętość ziemi 
Przysięgam, że ni czynem, ni myślami swemi 
Ni chęcią nie dotknąłem się nigdy twej żony. 
Niech umrę bezimienny, wzgardzon, zniesławiony, 
[Wywołan z własnych dziedzin, tułacz w świat wygnany]! 
Niech zwłok mych ani morze, ani ziemskie łany 
Nie przyjmą, skoro umrę, jeśli łotr jest ze mnie. 
Czy z strachu poszła precz stąd, dociekać daremnie, 
I mnie to nie przystoi... [Słusznie postąpiła, 
Słuszności nie mająca; u mnie zaś jest siła 
Słuszności, a niesłuszność moim jest udziałem]. 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Dowiodłeś, żeś niewinny w tym nieszczęściu całem! 
Na bóstwa-ś się zaprzysiągł! Trudno nie dać wiary! 
  TEZEUSZ
Czy nie jest-że to kuglarz? Nie istne-ć to czary? 
Dobrocią mitygować chce ojcowską duszę, 
Zhańbiwszy go nasamprzód. 
  HIPPOLYTOS
A ja wyznać muszę, 
Iż serce me nad miarę wszelaką zdziwione. 
Bo gdybyś ty, mój ojcze, pohańbił mi żonę, 
Będący moim synem, ja bym za tę zbrodnię 
Nie karał cię wygnaniem, a śmiercią! 
  TEZEUSZ
O, godnie 
Przemawiasz! Lecz nie umrzesz, tak jak życzysz sobie: 
Dla łotrów dobrodziejstwem w rychłym spocząć grobie. 
Wypędzę cię z ojczyzny, na życie tułacze 
Do obcej pójdziesz ziemi! Tym ja cię uraczę! 
To kara najwłaściwsza dla takich nędzarzy. 
  HIPPOLYTOS
Wypędzasz, nie czekając, aż ci czas nadarzy 
Dowodów, żem niewinny? O gorze! mi gorze! 
  TEZEUSZ
Za krańce Atlantowe, za dalekie morze 
Gnałbym cię z nienawiści, gdybym mógł, niezwłocznie. 
  HIPPOLYTOS
Przysięgi, poręczenia, wróżby i wyrocznie 
To na nic? Precz wyrzucasz na mocy bezprawia? 
  TEZEUSZ
Dowody tu zbyteczne! Wszystko mi wyjawia 
Ten list! A jak tam ptactwo szybuje mi w górze 
Nad głową mą, o tym się ja chyba nie zdurzę! 
  HIPPOLYTOS
Bogowie! Po co milczę, jeśli wy niszczycie 
Człowieka, co was wielbi, co wam oddał życie? 
Nie! On się nie przekona! Nie uwierzy we mnie! 
Nie będę łamał przysiąg! Byłoby daremnie! 
  TEZEUSZ
Dobijasz mnie, świętoszku, słowy cnotliwemi! 
Dlaczego nie uchodzisz? Precz z ojczystej ziemi! 
  HIPPOLYTOS
Ach! Dokąd mam się zwrócić? W czyim-że dziś domu 
Gościnę znajdzie człowiek z takiem piętnem sromu? 
  TEZEUSZ
A może kto i lubi kobiet hańbicieli 
I chętnie się domostwem z zbrodniarzem podzieli? 
  HIPPOLYTOS
Ach! Serce mi się kraje, łzy wyciska smutek, 
Żem taki w twoich oczach haniebny wyrzutek. 
  TEZEUSZ
Nie! Wówczas trzeba było pokumać się z troską 
I łzami, gdyś szedł hańbić łożnicę ojcoską. 
  HIPPOLYTOS
Przemówcie głosem wielkim, o wy, nieme ściany, 
Powiedzcie, czym naprawdę człowiek pokalany? 
  TEZEUSZ
O, skrzętnie wzywasz świadków, co mówić nie mogą! 
 
wskazując na zmarłą
To dzieło twe dowodem, jakąś chodził drogą. 
  HIPPOLYTOS
Ach! Chciałbym stać przed sobą, w własne patrzeć oczy 
I płakać nad tą nędzą, co mi duszę tłoczy! 
  TEZEUSZ
Samego się uwielbiać było-ć zawsze miło, 
Miast czcić rodziców swoich, jak by się godziło. 
  HIPPOLYTOS
O matko nieszczęśliwa! O losie bękarta! 
Nie życzę cię mym druhom, ty hańbo niestarta! 
  TEZEUSZ
Schwyćcie go, pachołkowie! Słyszeliście przecie, 
Że dawno mu już każę tułać się po świecie. 
  HIPPOLYTOS
Precz! Wara! Dam naukę, gdy się zbliży który! 
Ty sam, jeśli masz śmiałość, wyrzuć mnie za mury. 
  TEZEUSZ
Jeżeli nie posłuchasz, będzie mi najprościej 
Uczynić to bez żadnej dla ciebie litości. 
  HIPPOLYTOS
Snać los się mój rozstrzygnął... Wiem, jak to się stało. 
Lecz jak to wypowiedzieć, tego nie wiem. Mało 
Jest równie nieszczęśliwych! O najmilsza z bogów, 
Ma druho, towarzyszko śród leśnych rozłogów, 
Na łowach! A więc muszę, ty córko Latony, 
Opuszczać gród ateński, chwałą otoczony! 
Ach! Żegnaj mi, mój grodzie! Żegnaj Erechteja 
Ziemico! Już ostatnia rzuca mnie nadzieja, 
Ostatni raz cię widzę, Trojzeno, przemile 
Dająca w swoich murach spędzać młode chwile — 
Więc żegnaj!... Do mnie, do mnie, towarzysze młodzi! 
Wszak godzi się pożegnać, odprowadzić godzi 
Za miasto!... Już czystego ty człeka, młodzieży, 
Nie ujrzysz, choć w to własny mój rodzic nie wierzy. 
 
Odchodzi wraz z świtą CHÓR
Prawda, gdy myśleć zaczynam 
O bóstwach, władnących na niebie, 
Wszelakiej zbywam się trwogi. 
Lecz dusza ma w smutku się grzebie, 
Na zawsze już tracę nadzieję, 
Gdy widzę drogi, 
Życia ludzkiego koleje: 
Jeden znój! 
Tak się twój 
Codzienny wciąż żywot wlecze, 
O biedny, ścigany człowiecze! 
 

*

Bodajby z ręki mi bożej 
Los nie poskąpił tej doli: 
Niech szczęści mi się na ziemi, 
Niech nie znam tego, co boli! 
Zbyt się ja nisko nie nagnę 
Pomiędzy swemi, 
Ale i piąć się nie pragnę; 
Wszystko wraz, 
Czym mnie czas 
Czy dziś, czy jutro obdarzy, 
Niech przyjmę z uśmiechem na twarzy. 
 

*

Mózg mi się zmącił nad miarę. 
Wszelką straciłam już wiarę, 
Albowiem patrzę, ach! patrzę, 
Jak światło helleńskie najrzadsze, 
Jak on, śród wszystkich wybrany, 
Gniewem ojcowskim ścigany, 
Rodzinne opuszcza już łany! 
O wy ojczyste wybrzeża, 
Górska dąbrowo ty świeża, 
Gdzie z sforą polował na zwierza 
On, łowiec przesłynny, 
Goniący śladem Diktynny! 
 

*

Nigdy on już nie pogoni 
Z zaprzęgiem weneckich koni 
W wyścigu na brzegach Limny! 
Dom jego ojca dziś zimny 
I głuchy: Nie zabrzmią w nim lutnie, 
Co głos swój tak słały rozrzutnie 
Za progi pałacu i wrótnie! 
Leżysko córki Latony, 
Łan trawy przemiękkiej, zielonej, 
Nie będzie już nigdy wieńczony! 
Twe życie tułacze 
Niejedno dziewczę opłacze. 
 

*

I ja oblewać chcę łzami 
Los, co na ciebie dziś padł — 
Źle z nami! 
O biedna ty matko! Na świat 
Wielkie wydałaś nieszczęście! 
Ach! Pięście 
Rada bym wznieść przeciw bogom 
Za gniew ich niesyty! 
O wy siostrzane Charyty! 
Czemuż ku obcym rozłogom 
Z ojczystej iść ma dziedziny 
Człowiek bez winy?! 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Ktoś z służby Hippolyta przyspiesza tu kroku — 
Co tchu do zamku pędzi z przerażeniem w oku. 
 
Na scenę wpada GONIEC
Gdzież jest nasz król Tezeusz! Gdzież go spotkać mogę? 
Niewiasty! Jeśli wiecie, pokażcie mi drogę! 
Czy w zamku jest tej chwili? Czy gdzie indziej może? 
  PRZODOWNICA CHÓRU
Wychodzi właśnie z domu, patrzaj, jest na dworze! 
  GONIEC
Przynoszę ci wiadomość i w smutku pogrążę 
Was wszystkich, w smutku wielkim: i ciebie, mój książę, 
I grodu ateńskiego szlachetne mieszkańce 
I tych, którzy zajmują ziem trojzeńskich krańce. 
  TEZEUSZ
Cóż stało się? Cóż mają oznaczać twe słowa? 
Na miasta dwa sąsiednie spada-ż klęska nowa? 
  GONIEC
Już nie ma Hippolyta! Albo też — słyszycie? — 
Na włosku, że tak powiem, wisi jego życie. 
  TEZEUSZ
Dlaczego? Czyżby jaki wróg mu nie przebaczył, 
Iż żonę mu, jak ojcu, podle uwieść raczył? 
  GONIEC
Przez własny Hippolytos zginął zaprząg, dalej 
Przez klątwę, którąś przesłał władcy morskiej fali, 
Swojemu rodzicowi, na własnego syna. 
  TEZEUSZ
Niebiosa! Posejdonie! Ucieczko jedyna! 
Tyś rodzic mój prawdziwy! Klątwy, którą we mnie 
Zrodziła moja krzywda, nie słałem daremnie 
Ku tobie! Wysłuchałeś!... 
 
Do posła
Mów, na jakiej drodze 
Dosięgnął go miecz prawa, iżby pomścić srodze 
Mą hańbę? Jak go zmogła sprawiedliwość boża? 
  GONIEC
Staliśmy nad wybrzeżem spienionego morza, 
Zgrzebłami czyszcząc konie, wszyscy zdjęci smutkiem, 
Albowiem wieść nam przyniósł posłaniec, iż skutkiem 
Rozkazów twych już nigdy na ojcowskiej ziemi 
Nie spocznie Hippolytos stopami swojemi. 
Za chwilę i on nadszedł, a za nim gromada 
Przyjaciół i rówieśnych, aby krzyczeć „biada!” 
Wraz z nami. Ale w końcu przerwie narzekanie 
I powie: „Na co płakać? Łez mi już nie stanie. 
A ojca słuchać trzeba. Przygotować konie, 
Zaprzęgnąć je da wozu!...
1 2 3 4 5 6 7
Idź do strony:

Darmowe książki «Hippolytos uwieńczony - Eurypides (pedagogiczna biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz