Achilleis - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Dramat powstał w roku 1903. Składa się z luźno powiązanych ze sobą scen, opartych na klasycznym homeryckim micie o wojnie trojańskiej.

Charakterystyczną cechą utworu jest podkreślanie konfliktów zarówno w obozie greckim (sztuka zaczyna się od sporu Achillesa z Agamemnonem), jak i trojańskim (między Hektorem a Parysem). Zgodnie z antyczną tradycją, dramaturg wielokrotnie ukazuje wpływ bóstw na bieg wydarzeń.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Stanisław Wyspiański
Epoka: Modernizm
Rodzaj: Dramat

Czytasz książkę online - «Achilleis - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Wyspiański

Idź do strony:

twarze

ani na znaki — Ja ich sam obnażę

i sam ich zwiążę.

DIOMEDES

Śpiących?

ODYS

Nie. Zabitych.

A ty się nagród spodziewaj obfitych,

jeźli twój język przyschnie i myśl zgaśnie.

Oto ku Trojej czworoprząg się zbliża

możnego króla, wielkiego rycerza,

którego dusza jest jak woda świeża

święconych źródeł, których nimfy strzegą,

i wiem, że król ten tam w pół drogi zaśnie,

gdzie w czystym źródle konie swe napoi.

Bo wodę źródła struli ludzie moi,

że kto zeń pije, zasypia... jak trzeba.

DIOMEDES

Skoro otruci, cóż ja się mam trudzić?

ODYS

Ty ich zabijać będziesz a ja budzić.

DIOMEDES

Cha, cha, cha.

ODYS

Śmiej się. Śmiech to jest dar nieba,

a nieświadomość celu szczyt rozumu.

Idź i licz kroki.

DIOMEDES

Cyt — fal słucham mumu.

ODYS

Idź i licz kroki — Woskiem zalep uszy.

DIOMEDES

Morze wre we mnie krzywdą mojej duszy.

Nie pójdę.

ODYS

Pójdziesz; wyrośniesz nad tłumem.

Ty jeden godzien zmóc litość rozumem.

DIOMEDES

To nie jest litość.

ODYS

Nie litość? — To trwoga.

DIOMEDES

To nie jest trwoga.

ODYS

Więc co?

DIOMEDES

Duch się budzi.

ODYS

Wiedz: Bogom dane jest zabijać ludzi.

Wiedz, że kto w sobie żal i litość skruszy,

takiego człowiek opowie za Boga.

[VI] W NAMIOCIE AJASA AJAS

Spokoju mi nie daje Achilles.

Postawa jego

i to mówienie jego tak wyniosłe....

Co to myśl znaczy — jeźli się uwiąże

na czyim karku w węzeł? O Pallado!

Czemużeś ani nie pojrzała ku mnie?

Mówił wyniośle tak, mówił tak dumnie,

że słowo każde było, jakby wzięte

z tych głębin, kędy duch mój zaszedł senny

i skąd chce powstać kiedyś w szał płomienny.

Ja, który dotąd biłem się, jak zbrodzień,

mieczem i włócznią torujący drogę

żądności czynu — omdlewając co dzień

w pochlebstwie łotrów, którzy ze mnie drwili,

chwalby przydając mej ręce. —

Jakżeż ku niemu się zbliżyć — ze wstydem?

Jaka spokojna noc... Śpiew tu dolata.

Raz pierwszy słyszę śpiew i czyjeś granie.

Nie zasnę — Ducha pocznę bojowanie. —

Zabiłem tylu i duch się nie skrzepił.

I naraz, jak ten półbóg oczy wlepił

w Atrydę — naraz ja poczułem siebie,

że poły żyję na ziemi, pół w niebie.

Jakżeż mu sprostać, jak przeróść, jak zwalić?

Kogóż mam zwalczać, a kogo ocalić?

Duch mój zbudzony, lecz myśl precz ucieka.

Nie wiem, czym synem Boga, czy człowieka?

Kres zobaczyłem przed nim i tak blisko. —

On chyba w oczach miał jakie zjawisko?

Ku umie nie przyszła, sam ostałem z nocą...

NOC

Mścicielem będziesz krzywd, które się staną.

Z obłędów nocy wyjdziesz.

AJAS

Kiedy?

NOC

Rano.

AJAS

uchyla płócien namiotu i patrzy w pole

Któż ty jesteś?

MARSYAS

zbliża się zwolna ku Ajasowi

Sądzisz, żem ja powinien wiedzieć coś o tobie?

AJAS

Śmieszek jesteś i mowca?

MARSYAS

Szaleństwem rażony.

AJAS

Szaleństwem? Nieszczęśliwy zatem?

MARSYAS

Szczęśliw bardzo.

Nie pamiętają o mnie ci, którzy mną gardzą

i nie żądają ode mnie niczego,

więc ja się mogę zajmować spokojny

mojem szaleństwem.

AJAS

Nigdym cię nie widział.

MARSYAS

Koło namiotu twego grywam codzień.

AJAS

Nigdym nie słyszał.

MARSYAS

Boś nie słuchał nigdy.

AJAS

Dlaczogóż dzisiaj?

MARSYAS

Uszy masz otwarte.

AJAS

Chcesz wina?

MARSYAS

Owszem, jeśli łakniesz wina

i jeźli wino na myśl ci przychodzi w rozmowie ze mną; — widocznieś to uczuł, że to, co mówię do cię, ma smak wina.

AJAS

Wino jest w dzbanie.

MARSYAS

Patrz — noc się zaczyna.

Otwarte uszy masz, otwarte oczy.

Patrzaj i słuchaj, ile tu gra dźwięków.

Ile to czarów Słońce żarem tłumi

i jak bogaty ten — kto słuchać umie.

AJAS

Przychodź grać codzień u mego namiotu.

MARSYAS

Widzisz minie dzisiaj już po raz ostatni.

AJAS

Dlaczego?

MARSYAS

Boś mnie już posłyszał.

I teraz będziesz nadal duch mój bratni,

jak ja szalony i jak ja przeklęty,

wróg Apollina. — Bądź zdrów.

AJAS

Dziwne cudo.

MARSYAS

A skier tych dziwna chuć nienasycona,

która przez piersi twoje dziś przepływa,

jest klątwą Bogów i duszy ofiarą

i ogniem świętym wielkich się nazywa.

AJAS

się zrywa MARSYAS

Zostań w tym ogniu. Żyj w szaleństwie duszy,

zbudzony mężu-rycerzu!

ucieka AJAS

Znikł w głuszy.

gdy się zwraca, postrzega krzątającą się po namiocie niewiastkę AJAS

Gdzieżeś się uchowała, luba dziewczyno?

NOC

Córką jestem wyrobnika, rybaka — a który też umacnia nadwątlone okręty wasze i łodzie.

AJAS

Mieszkasz przy ojcu?

NOC

Chowam się przy ojcu. A ojciec mój chaty nie ma ani płócien takich, jak w tym oto szałasie; ale rodzeństwo moje śpi pokotem śród nadbrzeżnych traw i ziół. A ja doglądam ubiorów waszych i w świętej morskiej wodzie szaty wasze płukam — a potem suszy je słońce.

AJAS

Nie widziałem cię nigdy.

NOC

Co noc przychodzę ku waszemu namiotowi i widzę was, jak znużeni pożywacie strawę wieczorną i potem kładziecie się na łożu.

AJAS

Byłaś codzień koło mnie i byłaś tak lubą i miłą?

NOC

Mówicie, żem jest lubą i milą?

AJAS

Czemużeś nigdy nie przemówiła do mnie?

NOC

tąpałam cicho, a piasek brzeżny tłumił stąpanie moich drewniaków; przemykałam się cicha po ścielonych skórach twego schronienia.

AJAS

I nie ciągnęło cię nic ku mnie? Nie zapragnęłażeś nigdy być ze mną?

NOC

Spałeś i to mnie cieszyło. Wiedziałam, że taka chwila przyjdzie, gdy mnie spostrzeżesz, bo taka przyjść musi; ale wiedziałam, że wtedy spokojność twoję utracisz.

AJAS

Możesz pozostać przy mnie?

NOC

Pozostanę.

[VII] W NAMIOCIE AGAMEMNONA TERSYTES

wchodzi

Idę ku Trojej.

AGAMEMNON

Nie żądam po tobie.

TERSYTES

A przedsię pójdę i co zechcesz zrobię.

AGAMEMNON

Pójść więc pozwalam.

TERSYTES

Poszedłbym bez tego.

Pracuję dla narodu, nic ciebie jednego.

AGAMEMNON

Lecz naród nic nie płaci. Ja płacę, choć skromnie.

Po uznanie narodu przychodzisz tu do mnie.

TERSYTES

Więc nie dasz nic —?

AGAMEMNON

Chcesz chłosty? Pachołki czekają.

TERSYTES

Nie sztuka, gdy masz takich, co ślepo słuchają.

wyszedł CHÓR DZIEWCZĄT

otacza Agamemnona

Gdzie Chryze, twoja dziewczyna?

AGAMEMNON

Bywała ze mną tych dni.

CHÓR DZIEWCZĄT

Gdzie Chryze, twoja dziewczyna?

AGAMEMNON

Pod ojca nożem, jedyna,

strugą oblała się krwi.

CHÓR DZIEWCZĄT

Więc ojciec Chryzę zabija?

AGAMEMNON

Więc miłość ojciec przeklina

i dziecko własne zabija.

Strugą oblekła się krwi

pod nożem ojca, jedyna.

CHÓR DZIEWCZĄT

Gdzie Chryze, twoja dziewczyna? — —

słychać szczęk DZIEWCZĘTA

uciekają STRAŻNICY

wprowadzają Hipodamię osłoniętą AGAMEMNON

Kogóż to wiedą?

HIPODAMIA

Sługę.

AGAMEMNON

Gwoli?

STRAŻNIK

oddaje nóż Agamemnonowi AGAMEMNON

Ty — zbrodniarka!?

patrzy na Hipodamię

Puśćcie jej więzy.

daje znak strażnikom, by odeszli

Precz.

do Hipodamii

Ty u mnie, jak mocarka

będziesz. — Nie zbliżę się cale ku tobie. Że cię więżę — to jeno to dlatego robię, żebym w Achillu bohatyra zbudził, któregoś ty uśpiła.

HIPODAMIA

milczy AGAMEMNON

Odejdź.

HIPODAMIA

nie odchodzi AGAMEMNON

Nie będę się trudził

dla cię.

wskazuje ku płótnom namiotu

Tam najdziesz dla siebie posłanie.

A jutro rano świtem, skoro słońce wstanie,

wyznaczą ci robotę przy tkackim rzemieśle.

Gdy Pelida zwycięży — wtedy cię odeślę.

HIPODAMIA

rzuca się ku otworowi namiotu STRAŻ

widać, stojącą tuź koło płócien. HIPODAMIA

wraca

idzie w bok pod namiot, gdzie znikły dziewczęta.

wraca

Ty mnie tu więzisz psa. A! będę ciebie strzegła.

A nie myśl sobie to, bym z tobą kiedy legła;

byś zdołał ująć mnie podarkiem lub rozkazem.

Z Achillem mnie tu żyć i z nim mnie ginąć razem.

AGAMEMNON

Zaprzysięgłaś się śmierci – bo stąd cię nie zwolę,

aż Achilles wypełni wszystką swoją dolę.

HIPODAMIA

znika za płótnem namiotu OFIARNIK

wchodzi szybko

klęka przed Agamemnonem

Mocarzu, że przychodzę, trwoga mnie tu zwlekła.

Przynoszę wieść, wróżbita, o, czemuż tak zlękły?

Sam dziwię się zdarzeniu.

AGAMEMNON

Mów, słucham — ty w trwodze?

OFIARNIK

Wiem, iż tym, co wyrzeknę, serce twe ugodzę.

Że i ty czoło chmurą przywleczesz posępną.

AGAMEMNON

Miałażby twoja mowa być złą a występną?

Czy się stała rzecz jaka?

OFIARNIK

Nie, ale się stanie.

Lud żądał, abym wróżył przed słońca zachodem,

po onym deszczu ulewnym, gdy chmury

rozstąpiły się nieco przed słońcem z purpury.

AGAMEMNON

I cóż wróżby wyrzekły?

OFIARNIK

Że gdy słońce wstanie

I Jutrznia z fal wybiegnie różano-kolora —

ty już nie będziesz władał nad narodem;

zasię jutro największy dzień sławy Hektora.

AGAMEMNON

Łgarzu, oszuście!

OFIARNIK

Jestem równy tobie

Idź do strony:

Darmowe książki «Achilleis - Stanisław Wyspiański (biblioteka cyfrowa txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz