W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖
Krótki opis książki:
Kilkanaście szkiców profesora Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie publikowanych wcześniej w prasie, wybranych przez autora i wydanych w formie książki rok przed jego śmiercią. Pesymizm, dominujący w poglądach Zdziechowskiego, skłania go do przekonania, że „Stoimy w obliczu końca historii. Dzień każdy świadczy o zastraszających postępach dżumy moralnej, która od Rosji sowieckiej pędząc, zagarnia wszystkie kraje, wżera się w organizmy wszystkich narodów, wszędzie procesy rozkładowe wszczyna, w odmętach zgnilizny i zdziczenia pogrąża”.
Chociaż według słów autora treścią tych tekstów, „jak w ogóle wszystkiego, co po wojnie pisałem, jest walka z bolszewictwem”, dotyczą różnorodnej tematyki, począwszy od masonerii, poprzez opis terroru bolszewickiego, rozważania na temat przyczyn upadku cywilizacji rzymskiej i wad demokracji, analizę francuskiego antyromantyzmu, na mowach okolicznościowych skończywszy. Zbiór zawiera również studium O okrucieństwie, opublikowane w formie książkowej w roku 1928.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Marian Zdziechowski
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Marian Zdziechowski
— zwycięstwo osiągnięte nieproporcjonalnie wielkim kosztem w stosunku do odniesionych korzyści; określenie nawiązuje do imienia króla Epiru Pyrrusa, który w III w. p.n.e. toczył wojnę z Rzymem na terenie Italii i wygraną w bitwie pod Ausculum w 279 r. p.n.e. okupił ogromnymi stratami w ludziach, co miał podsumować słowami: „Jeszcze jedno takie zwycięstwo, a zginiemy bez śladu”. [przypis edytorski]
306. Bierdiajew, Nikołaj (1874–1948) — rosyjski filozof personalista, zwolennik apokatastazy; głosił potrzebę „nowego średniowiecza”, powrotu do ideałów życia duchowego. [przypis edytorski]
307. To, co się dziś na świecie dzieje, nie jest kryzysem humanizmu... — por. [Bierdiajew], Sud’ba czełowieka w sowremiennom mirie, Paris 1934, s. 14–15. [przypis autorski]
308. kniaź Grzegorz Trubecki opowiada w prześlicznej, po śmierci jego wydanej książce — por. Krasnaja Rossija i swiataja Ruś, Paryż 1931, YMCA Press, s. 16–17. [przypis autorski]
309. Te Deum (łac.) — właśc. Te Deum laudamus: Ciebie Boga wysławiamy; hymn kościelny, śpiewany przy szczególnie uroczystych okazjach. [przypis edytorski]
310. Głęboka żądza wiary stworzyła nasze obrzędy kościelne... — [G. Trubeckoj], Krasnaja Rossija i swiataja Ruś, s. 62–65. [przypis autorski]
311. Naród rosyjski nie wybaczy tego poniewierania najświętszych jego uczuć... — por. Czornaja Kniga, wydanie zbiorowe pod red. S. A. Walentinowa, Paryż 1925, s. 248–249. [przypis autorski]
312. Neron, właśc. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus (37–68) — cesarz rzymski od 54, za sprawą prześladowania chrześcijan przedstawiany jako symbol okrucieństwa władzy. [przypis edytorski]
313. Julian Apostata, właśc. Flavius Claudius Iulianus (331–363) — cesarz rzymski (od 361), filozof i autor piszący po grecku, znany pod nadanym mu przez chrześcijan przydomkiem Apostata, tzn. Odstępca, gdyż wychowany w religii chrześcijańskiej, pod wpływem filozofii neoplatońskiej odstąpił od niej. Był ostatnim cesarzem wyznającym religię dawnych Rzymian, podjął próbę jej zreformowania, dążąc do przywrócenia jej statusu religii państwowej; aktami prawnymi starał się osłabić chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
314. Alaryk I (ok. 370–410) — król Wizygotów (od 395), pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym. [przypis edytorski]
315. Attyla (zm. 453) — wódz Hunów, twórca imperium, najgroźniejszy z przeciwników cesarstwa rzymskiego swojej epoki. [przypis edytorski]
316. jakobin — członek lewicowego, rewolucyjnego klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej. [przypis edytorski]
317. O czym nie pomyśleli imperatorowie rzymscy... — por. M. Rigaux S. J., Au laboratoire des essais russes, Paris, Spes 1932, s. 67. [przypis autorski]
318. delatorstwo (daw.) — donosicielstwo. [przypis edytorski]
319. komandirowka (ros.) — zlecenie wyjazdu, delegacja służbowa; tu: oddzielna placówka głównego obozu pracy przymusowej. [przypis edytorski]
320. Nazwa całkowicie odpowiadała ich losowi... — por. Fürst Gregor Trubetzkoy Die Glaubens Verfolgung in Sowjetrussland, Wernigerode a. Harz, s. 25. [przypis autorski]
321. protodiakon — tytuł honorowy w Kościołach prawosławnych: pierwszy wśród diakonów danej diecezji. [przypis edytorski]
322. anatema — klątwa kościelna, oficjalne potępienie. [przypis edytorski]
323. w stanicy korenowskiej zamordowano proboszcza Nazarenko, a cerkiew sponiewierano... — Czornaja Kniga, 1925, s. 255. [przypis autorski]
324. gromili rosnącą rozwiązłość obyczajów. Określono to w wyroku sądowym jako ciężką, a zręcznie zamaskowaną zbrodnię... — Przytacza to prof. Mikołaj Arsienjew w dodatku do Glaubensverfolgung in Russland Trubeckiego. [przypis autorski]
325. skazani są na śmierć głodową, bo odebrano im kartki żywnościowe. Błądzą jeszcze po ulicach... — ibid., s. 76. [przypis autorski]
326. O męczeństwie jego wymownie opowiedział G. Goyau — por. W. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l’oeuvre, Paryż, Plon, s. 107–109. [przypis autorski]
327. Wielki Tydzień — tydzień poprzedzający Wielkanoc. [przypis edytorski]
328. Co my przeciwstawić możemy 50 tysiącom świątyń... — Gr. Trubecki i N. Arsienjew, Die Glaubensverfolgung in Russland, s. 57. [przypis autorski]
329. sobór Sofijski w Kijowie — sobór Mądrości Bożej (gr.: Sofia), najważniejsza cerkiew w Kijowie, najsłynniejszy zabytek dawnej architektury ruskiej; zbudowany w XI w., przebudowany w XVII w. w stylu barokowym; w 1934 zamieniony w muzeum. [przypis edytorski]
330. Zburzono religijne centrum Rusi Moskiewskiej Troicko-Siergiejewską Ławrę pod Moskwą — por. W. N. Kokovtzoff, op. cit., s. 89. [przypis autorski]
331. W Petersburgu majestatyczną świątynię Izaaka, najokazalszą i najbogatszą w Rosji... — Laubenheimer, Und du siehst die Sowjets richtig, Berlin 1935, s. 153. [przypis autorski]
332. Prawdą, której nie ukryje teraz żadna zasłona... — por. Bierdiajew, Nowoje sredniewiekowje, Berlin 1924. [przypis autorski]
333. udarnik (ударник; ros.) — przodownik pracy: pracownik, którzy znacznie przekracza wyznaczone do wykonania normy pracy i daje przykład wysokiej wydajności pracy. [przypis edytorski]
334. schizma — rozłam, oderwanie się podgrupy religijnej od danej grupy, także: sama ta podgrupa. [przypis edytorski]
335. ma swoje księgi święte i Objawienie w pismach Marksa i Lenina... — Rigaux, op. cit., s. 74–75. [przypis autorski]
336. Nowy, a rozmiarami większy od wszystkich poprzednich epizod odwiecznej walki... — ibid., s. 69. [przypis autorski]
337. Miereżkowski, Dmitrij Siergiejewicz (1865–1941) — rosyjski pisarz, historyk, filozof i krytyk literacki; jeden z pierwszych rosyjskich symbolistów. [przypis edytorski]
338. pentagramma — dziś popr.: pentagram (z gr.), znak pięcioramiennej gwiazdy foremnej, od XIX w. uważany za symbol Szatana. [przypis edytorski]
339. Struwe, Piotr Bierngardowicz (1870–1944) — rosyjski polityk, ekonomista i publicysta; współzałożyciel Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji; od 1905 działacz i teoretyk liberalizmu rosyjskiego, jeden z przywódców Partii Konstytucyjno-Demokratycznej (kadetów). [przypis edytorski]
340. Podchodzić do rewolucji z kryteriami politycznymi i nimi ją mierzyć... — [Struwe] w przedmowie do Czarnej księgi (1925). [przypis autorski]
341. Myśl Polska — dwutygodnik polityczno-kulturalny drukowany w Warszawie od lutego 1936 do sierpnia 1939. [przypis edytorski]
342. I spotka Polskę los umęczonej Hiszpanii, czytałem niedawno w »Myśli Polskiej« — W artykule Kożuchowskiego pt. Powrót Torquemady. [przypis autorski]
343. Torquemada, Tomás de (1420–1498) — dominikanin, od 1483 Generalny Inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii, królewski spowiednik; jako najbardziej rozpoznawalny urzędnik inkwizycji, stał się synonimem bezwzględności, z jaką działała ta instytucja kościelna. [przypis edytorski]
344. Reynold, Gonzague de (1880–1970) — szwajcarski pisarz, historyk, tradycjonalistyczny katolik, prawicowy działacz polityczny; przeciwnik demokracji liberalnej, pochwalał reżimy António de Oliveira Salazara i Benito Mussoliniego; zwolennik faszyzmu i przekształcenia Szwajcarii w państwo autorytarne, podczas II wojny światowej opowiadał się za nazistowskim Neuordnung. [przypis edytorski]
345. Le Bon, Gustave (1841–1931) — francuski uczony zajmujący się różnymi dziedzinami, inicjator psychologii społecznej; autor dzieła Psychologia tłumu (1895). [przypis edytorski]
346. nekropol (z gr. nekropolis: miasto zmarłych) — dziś nekropola a. nekropolia, starożytne, położone poza miastem, duże miejsce pochówku z architekturą pogrzebową; także: inny duży, stary cmentarz, na którym pochowano sławnych ludzi. [przypis edytorski]
347. Idee, które kierowały życiem, zeszły, powiedziałby tu Gustave Le Bon, do ciemnego nekropolu, w którym spoczywają zmarli bogowie — por. G. Le Bon, Lois psychologiques de l’évolution des peuples, Paris, Flammarion, wyd. XVII, s. 149. [przypis autorski]
348. od tryumfalnej wiary w nieskończone siły człowieka do dzisiejszego stanu, który autor nazywa prebolszewizmem — por. Gonzague de Reynold, op. cit., s. 438. [przypis autorski]
349. Auf Freiheit ist sie gegründet, und wie reich ist sie durch Freiheit! (niem.) — Na wolności oparta jak na swej podstawie. A jak ona jest swoją wolnością bogata! (Fryderyk Schiller, Don Carlos, akt III, scena 10, tłum. K. Goniewski; rozmowa markiza Pozy z królem Filipem). [przypis edytorski]
350. Secrétan, Charles (1815–1895) — szwajcarski filozof. [przypis edytorski]
351. Wrodzona człowiekowi skłonność do złego służyła mu [Karolowi Secretan] za punkt wyjścia do głębokich rozważań nad stosunkiem cywilizacji do religii — por. [Charles Secrétan], La Civilisation et la Croyance, Paris, Alcan, wyd. II, 1892. [przypis autorski]
352. Liberalizm kładzie cały nacisk na wolność... — por. [Reynolds], op. cit., s. 138–139. [przypis autorski]
353. contrat social (fr.) — umowa społeczna; termin z dzieła J. J. Rousseau Le contrat social (1762), przedstawiającego koncepcję powstania państwa przez dobrowolną umowę między suwerennym społeczeństwem a władcą. [przypis edytorski]
354. etatyzm — ingerencja państwa w różne dziedziny życia gospodarczego, społecznego, kulturalnego i przejęcie odpowiedzialności za wiele sfer aktywności społecznej. [przypis edytorski]
355. Etatyzm przybiera albo postać anarchii, gdy władza polityczna jest słaba... — por. Gonzague de Reynold, op. cit., s. 144–153. [przypis autorski]
356. Oddajmy hołd owym wielkim katolikom wieku zeszłego... — Gonzague de Reynold, op. cit., s. 160–161. [przypis autorski]
357. Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (1770–1831) — niemiecki filozof, przedstawiciel klasycznego idealizmu; twórca całościowego systemu filozoficznego, składającego się z logiki, filozofii przyrody i filozofii ducha, odległy inspirator marksizmu. [przypis edytorski]
358. człowiek „fabrykowany seriami, który mało kosztuje, a zatem mało jest wart” — [Gonzague de Reynold], op. cit., s. 457. [przypis autorski]
359. c’est un brute (fr.) — to zwierzę, bydlę. [przypis edytorski]
360. Podobny do okrętu, co stracił busolę i miotają nim wichry na wszystkie strony, człowiek nowoczesny błąka się... — por. G. Le Bon, op. cit., s. 178–181. [przypis autorski]
361. równość, „ona to jest boginią czasów naszych; spędza i spędzać będzie królów z ich tronów, bogów z ich świątyń...” — por. G. Le Bon, Les bases scientifiques d’une philosophie de l’histoire, Paris, Flammarion. [przypis autorski]
362. hiperbola (lit.) — zamierzona przesada. [przypis edytorski]
363. sądzić o nacjonalizmie, jak o nim sądzą w Genewie, jest rzeczą równie lekkomyślną... — por. G. de Reynold, op. cit., s. 367–368. [przypis autorski]
364. Ale idąc przeciw sowieckiemu internacjonalizmowi, nacjonalizm wziął sobie na wzór bolszewizm (...) I to jest niebezpieczeństwem ogromnym — [G. de Reynold], op. cit., s. 259. [przypis autorski]
365. wierzyć bowiem, że po dyktaturze można będzie wrócić do demokracji, do liberalizmu i parlamentaryzmu, jest doktrynerską złudą... — por. ibid., s. 260–262. [przypis autorski]
366. W odezwach określano Niemcy jako „ranę Europy”... — Adolf Ehrt, Bewaffneter Aufstand, Eikart Verlag 1933, s. 29–30. [przypis autorski]
367. wzięte w kleszcze bolszewickiej Rosji z jednej strony... — ibid. [przypis autorski]
368. Niemcy były tu orężnikiem... — ibid., s. 184. [przypis autorski]
369. Pomyślcie, co by się stało z Europą, gdyby komunizm... — Gonzague de Reynold, op. cit., s. 364. [przypis autorski]
370. Liga Narodów — międzynarodowa organizacja istniejąca w latach 1919–1946, powołana na mocy traktatu wersalskiego w celu zapewnienia pokoju, rozwiązana po powstaniu ONZ; jej siedzibą była Genewa. [przypis edytorski]
371. Liga jest największym wysiłkiem, jaki widziała historia... — Gonzague de Reynold, op. cit., s. 391. [przypis autorski]
372. Litwinow, Maksim Maksimowicz, pierwotnie Maks Wallach (1876–1951) — dyplomata radziecki, ludowy komisarz spraw zagranicznych (1930–1939), reprezentował ZSRR w Lidze Narodów (1934–1938). [przypis edytorski]
373. Notre cher Litwinoff (fr.) — Nasz drogi Litwinow. [przypis edytorski]
374. Żyd „o psychice drobnego kupca i faktora”. Tak Litwinowa określił (...) Konstanty Srokowski — por. jego Na czerwonym Olimpie (1934). [przypis autorski]
375. Ale autor nie rozpacza, bo wierzy w moc chrześcijaństwa, chrześcijańskiego wszczepionego Europie uniwersalizmu... — G. de Reynold, op. cit., s. 405. [przypis autorski]
376. niesprawiedliwą z naszej strony symplifikacją, gdybyśmy uważali humanizm — ibid., s. 468. [przypis autorski]
377. to wolna miłość, za którą idzie perwersja w miłości, potem sadyzm... — ibid., s. 447. [przypis autorski]
378. W życiu zaś społecznym następstwem relatywizmu staje się poddanie jednostki prawom, które narzuca społeczeństwo... — ibid., s. 456. [przypis autorski]
379. Jedność bowiem wiary i jedność Kościoła leży w planie Bożym... — op. cit., s. 498–499. [przypis autorski]
380. o to bowiem chodzi, zwłaszcza nam, katolikom, czy czerwona Moskwa zapanuje nad Rzymem... — por. M. Zdziechowski Od Petersburga do Leningrada, Wilno 1934, s. 73. [przypis autorski]
381. W liście otwartym, którym mnie zaszczycił z powodu 50-lecia mojej działalności pisarskiej — Die Europäische Aufgabe Polens. w tomie IV Prac Polskiego Towarzystwa dla Badań Wschodu pt. Z zagadnień kulturalno-literackich Wschodu i Zachodu, 1933–1934. [przypis autorski]
382.
Darmowe książki «W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)