W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖
Krótki opis książki:
Kilkanaście szkiców profesora Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie publikowanych wcześniej w prasie, wybranych przez autora i wydanych w formie książki rok przed jego śmiercią. Pesymizm, dominujący w poglądach Zdziechowskiego, skłania go do przekonania, że „Stoimy w obliczu końca historii. Dzień każdy świadczy o zastraszających postępach dżumy moralnej, która od Rosji sowieckiej pędząc, zagarnia wszystkie kraje, wżera się w organizmy wszystkich narodów, wszędzie procesy rozkładowe wszczyna, w odmętach zgnilizny i zdziczenia pogrąża”.
Chociaż według słów autora treścią tych tekstów, „jak w ogóle wszystkiego, co po wojnie pisałem, jest walka z bolszewictwem”, dotyczą różnorodnej tematyki, począwszy od masonerii, poprzez opis terroru bolszewickiego, rozważania na temat przyczyn upadku cywilizacji rzymskiej i wad demokracji, analizę francuskiego antyromantyzmu, na mowach okolicznościowych skończywszy. Zbiór zawiera również studium O okrucieństwie, opublikowane w formie książkowej w roku 1928.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Marian Zdziechowski
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Marian Zdziechowski
dyplomatycznych, bez wypowiedzenia, w nocy z 8 na 9 lutego 1904 (26 na 27 stycznia wg kalendarza gregoriańskiego, używanego wówczas w Rosji) atakiem torpedowym japońskich niszczycieli na okręty rosyjskie zakotwiczone w bazie morskiej Port Artur; zakończona miażdżącym zwycięstwem Japonii; zła sytuacja gospodarcza i wojenne niepowodzenia Imperium Rosyjskiego spowodowały ogólnokrajowy spontaniczny zryw, tzw. rewolucję roku 1905: serię protestów, strajków i buntów w armii, które doprowadziły do ustępstw ze strony cara i liberalizacji życia politycznego. [przypis edytorski]
155. Lednicki, Aleksander (1866–1934) — polski działacz społeczny i polityczny, adwokat i filantrop, wolnomularz, polityk Imperium Rosyjskiego (współzałożyciel i członek Komitetu Centralnego Partii Konstytucyjno-Demokratycznej). [przypis edytorski]
156. sowiety (z ros.) — rady. [przypis edytorski]
157. dołoj inteligencja (ros.) — precz z inteligencją. [przypis edytorski]
158. wywczas (daw.) — odpoczynek, wypoczynek. [przypis edytorski]
159. Kiereński, Aleksandr Fiodorowicz (1881–1970) — rosyjski polityk, parlamentarzysta i prawnik; jeden z przywódców umiarkowanych socjalistów; od 20 lipca do 8 listopada 1917 przewodniczący liberalnego Rządu Tymczasowego w Rosji po rewolucji lutowej, obalonego przez rewolucję październikową; było to w maju, kiedy prowizoryczny rząd Kiereńskiego: od 15 marca do 20 lipca 1917 funkcjonował Rząd Tymczasowy Gieorgija Lwowa, w którym Kiereński był początkowo ministrem sprawiedliwości, a później ministrem wojny i marynarki. [przypis edytorski]
160. Historyk rosyjski, Paweł Mielgunow (...) ogłosił w r. 1924 książkę pt. „Czerwony Terror” — Krasnyj tierror, Berlin, wyd. Wataga. [przypis autorski]
161. Gorki, Maksym, właśc. Aleksiej Maksimowicz Pieszkow (1868–1936) — rosyjski pisarz i publicysta; autor m.in. powieści Matka (1906), uznanej później za modelową dla socrealizmu w literaturze. [przypis edytorski]
162. Życie jest zorganizowane z taką diabelską przewrotnością... — Cytuję według przekładu francuskiego: Lénine et le paysan russe. [przypis autorski]
163. Czytałem niegdyś książkę pod ponurym tytułem „Postęp jako ewolucja okrucieństwa”... — Gorki, Lénine et le paysan russe, s. 126. [przypis autorski]
164. Wobec tego oszczerstwem jest oskarżanie wodzów rewolucji rosyjskiej o okrucieństwo... — Gorki, Lénine et le paysan russe, s. 178. [przypis autorski]
165. Nie ma potrzeby stawać tu w obronie chłopa rosyjskiego czy robotnika przeciw oszczerstwom Gorkiego... — Krasnyj tierror, przedmowa, s. XVII. [przypis autorski]
166. France, Anatole, właśc. François-Anatole Thibault (1844–1924) — francuski poeta, pisarz i dziennikarz. Laureat literackiej Nagrody Nobla (1921). [przypis edytorski]
167. Barbusse, Henri (1873–1935) — francuski pisarz i dziennikarz, komunista. [przypis edytorski]
168. Gandhi, Mohandas Karamchand, zw. Mahatma Ghandi (1869–1948) — indyjski prawnik, przywódca ruchu narodowego, propagator pacyfizmu jako środka nacisku politycznego. [przypis edytorski]
169. Ekaterynburg, dziś popr. Jekaterynburg — miasto w azjatyckiej części Rosji, leżące po wschodniej stronie środkowego Uralu, zał. w 1723, nazwane na cześć cesarzowej Katarzyny I, żony imperatora Piotra I Wielkiego. [przypis edytorski]
170. sędzia N. A. Sokołow, któremu w lutym 1919 r. adm. Kołczak polecił był zbadanie całej sprawy... — Wyniki badań swoich N. A. Sokołow dał w książce pt. Ubijstwo impieratorskoj siemji, wyd. Słowo 1923. [przypis autorski]
171. frejlina (daw., z niem.) — dama dworu. [przypis edytorski]
172. w. ks. — skrót tytułu Wielka Księżna lub Wielki Książę. [przypis edytorski]
173. Biesiadowski pisze... — Pamiętniki dyplomaty sowieckiego (przekład polski), Poznań, s. 129–130. [przypis autorski]
174. precjoza — kosztowności, klejnoty. [przypis edytorski]
175. Dzierżyński, Feliks (1877–1926) — polski i radziecki rewolucjonista i polityk; współzałożyciel SDKPiL, brał udział w rewolucji 1905 roku w Królestwie Polskim, kilkakrotnie aresztowany przez służby carskie, dwukrotnie zesłany na Syberię; po rewolucji październikowej organizator i kierownik radzieckich służb bezpieczeństwa (Czeka i GPU). [przypis edytorski]
176. postanowiono zgładzić co do jednego cały ród Romanowów... — por. comte W. N. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l’oeuvre, Paris, M. Giard, 1931, s. 48–49. [przypis autorski]
177. Mikołaj Wrangel, ojciec generała, opowiada w swoich (...) „Wspomnieniach” — Wspominania, Berlin 1924. [przypis autorski]
178. Stiekłow, Jurij Michajłowicz, pierwotnie Owszyj Moisiejewicz Nachamkis (1873–1941) — rosyjski historyk, dziennikarz, publicysta, działacz socjaldemokratyczny i komunistyczny. [przypis edytorski]
179. eunuch — kastrat. [przypis edytorski]
180. Kronsztad — ufortyfikowany rosyjski port morski na wyspie Kotlin w Zatoce Fińskiej, położony ok. 30 km na zach. od Petersburga. [przypis edytorski]
181. chorzy b. ministrowie Kokoszkin i Szyngarew. Ściągnięto ich na dół, wleczono po błocie ulicznym, w końcu rozsiekano — Obu znałem, należeli do stronnictwa tzw. kadetów [tj. liberalnej Partii Konstytucyjno-Demokratycznej, powstałej podczas rewolucji 1905 roku, zdelegalizowanej dekretem Rady Komisarzy Ludowych w grudniu 1917, od skrótu nazwy „K-D” nazywanej potocznie „partią kadetów” lub „kadetami”; red. WL]. Wyróżniali się prawością charakteru i szlachetnością poglądów. Kokoszkina poznałem bliżej w r. 1905 na zjazdach ziemców. Był szczerym przyjacielem naszym i zawsze gorąco i wymownie sprawy naszej bronił. [przypis autorski]
182. Czeka — Czrezwyczajnaja Komisja (do walki z kontrrewolucją) [pełna nazwa: Wsierossijskaja czriezwyczajnaja komissija po bor’bie s kontrriewolucyjej i sabotażom, czyli: Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem; policja polityczna w Rosji Radzieckiej w latach 1917–1922; red. WL]. [przypis autorski]
183. karamy — dziś popr.: karzemy. [przypis edytorski]
184. Ot, błazny, popisywać się będą tydzień jakiś czy dwa... — por. N. Wrangel, op. cit., s. 235–240. [przypis autorski]
185. Wyspa Wasylewska (ros. Wasiljewskij ostrow) — jedna z wysp w delcie Newy zajmowanych przez zabudowę miejską Petersburga; stanowi znaczną część historycznego centrum miasta. [przypis edytorski]
186. kirasjer — żołnierz ciężkiej jazdy noszący kirys, osłaniającą tors zbroję. [przypis edytorski]
187. kawalergardzi (z ros.) — żołnierze gwardyjskiego pułku ciężkiej kawalerii Imperium Rosyjskiego (ros. Кавалергардский полк, z fr.: cavalier: kawalerzysta, garde: ochrona, gwardia). [przypis edytorski]
188. fine fleur (fr.) — kwiat (przen.), najlepsi, najznakomitsi. [przypis edytorski]
189. funt — dawna jednostka wagi, równa ok. 0,5 kg. [przypis edytorski]
190. Ale terroru opisywać nie będę... — Słowa autora streszczam. [przypis autorski]
191. zdetonować się (daw.) — zmieszać się, stracić pewność siebie. [przypis edytorski]
192. Aleksander II Romanow (1818–1881) — cesarz Rosji, król Polski, wielki książę Finlandii; zginął 13 marca 1881 w wyniku zamachu bombowego dokonanego przez Polaka, Ignacego Hryniewieckiego, działacza organizacji Narodnaja Wola. [przypis edytorski]
193. Prawda (ros. Правда) — główna gazeta codzienna w ZSRR, organ prasowy Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego i jej poprzedniczek (wyd. od 1912). [przypis edytorski]
194. Radek, Karol, pierwotnie Karol Sobelsohn (1885–1939) — działacz polskiego, niemieckiego i rosyjskiego ruchu socjaldemokratycznego i komunistycznego, polityk, publicysta. [przypis edytorski]
195. tysiącami mordować będziemy synalków białogwardzistów — Mielgunow, op. cit., s. 30–31. [przypis autorski]
196. Matka [Lenina] była z domu Blank, według zaś wersji krążącej w kołach sowiecko-żydowskich, ojciec jej był przechrztą — por. Herman Feilst, Bolschevismus und Judentum, Berlin 1934, s. 42. [przypis autorski]
197. Czas — konserwatywny dziennik informacyjno-polityczny wydawany w latach 1848–1934 w Krakowie, potem do 1939 w Warszawie. [przypis edytorski]
198. Jeszcze nie słyszano o Leninie i Trockim, gdy z litewskich, podlaskich i podolsko-wołyńskich osiedli żydowskich... — Edward Paszkowski, Żydzi w rewolucji rosyjskiej, „Czas” (1927). [przypis autorski]
199. Nie przeczyli temu publicyści żydowscy (...) D. Pasmanik (...) w znakomitej pracy o udziale Żydów w rewolucji bolsewickiej — por. dr D. S. Pasmanik, Ruskaja rewolucja i jewrejstwo, Berlin 1923, s. 200–217. [przypis autorski]
200. na obliczu Rosji dzisiejszej stanowi judofobia rys najbardziej uderzający — Pasmanik, ibid., s. 208. [przypis autorski]
201. Peters (...) zapewniał w rozmowie z korespondentem jakiejś gazety zagranicznej... — Mielgunow, op. cit., s. 7. [przypis autorski]
202. bakchanalia, częściej: bachanalia — przen.: orgia, pijatyka; w staroż. Etrurii i Rzymie: uroczystości na cześć boga wina Bachusa (łac. Bacchus), wykorzystujące elementy analogicznego greckiego święta Dionizjów i opierające się w głównej mierze na piciu wina, szalonych tańcach i niekiedy swobodnych zachowaniach seksualnych. [przypis edytorski]
203. Ze sprawozdań jej biorę przykład jeden: Taganrog... — ibid., s. 80–81. [przypis autorski]
204. junkier — w Rosji: stopień wojskowy w carskiej szkole oficerskiej, odpowiednik podchorążego. [przypis edytorski]
205. O sancta simplicitas! (łac.) — o święta naiwności! (wyraz politowania nad naiwnością lub nieświadomością rzeczy, które powinny być każdemu znane; okrzyk Jana Husa na widok staruszki dokładającej drwa do stosu, na którym za chwilę miał spłonąć). [przypis edytorski]
206. hojdać (gw.) — huśtać, kołysać. [przypis edytorski]
207. w obu stolicach — tj. w Sankt-Petersburgu, dotychczasowej stolicy Imperium Rosyjskiego, oraz w Moskwie, dokąd 12 marca 1918 przeniósł swoją siedzibę rząd utworzony przez bolszewików. [przypis edytorski]
208. Kropotkin, Piotr Aleksiejewicz (1842–1921) — rosyjski myśliciel i rewolucjonista, zwolennik anarchizmu; urodzony w rodzinie książęcej, mimo rezygnacji z tytułu we wczesnej młodości, zwany księciem (kniaziem). [przypis edytorski]
209. Po wybuchu wpada do głównej Czeka blady, wzruszony Dzierżyński i wydaje rozkaz natychmiastowego rozstrzelania... — Mielgunow, op. cit., s. 14. [przypis autorski]
210. Helena Bobińska (...) podnosi go jako „wielkiego wychowawcę mas” — Helena Bobińska, Wielki wychowawca mas Feliks Dzierżyński, Moskwa 1934. [przypis autorski]
211. Bezdomność jest wrzodem na ciele państwa sowieckiego... — por. W. N. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l’oueuvre, Paris, Giard, 1931, s. 166. [przypis autorski]
212. Powinniśmy wyrwać dzieci spod zgubnego wpływu rodziców... — W. N. Kokovtzoff, Le bolchévisme à l’oueuvre, s. 188. [przypis autorski]
213. Kołłątaj, Aleksandra Michajłowna (1872–1952) — rosyjska działaczka socjaldemokratyczna i komunistyczna, rewolucjonistka; najbardziej wpływowa kobieta w rządzie bolszewików, pierwsza w świecie kobieta pełniąca funkcję ministra (komisarza ludowego opieki społecznej, 1917); w 1919 roku utworzyła Żenotdieł, zwany „Ministerstwem Kobiet”, instytucję działającą na rzecz edukacji kobiet i poprawy warunków ich życia; opowiadała się za przekazaniem zarządzania gospodarką narodową związkom zawodowym, w 1920 przystąpiła do grupy tzw. opozycji robotniczej; w 1922 potępiona na zjeździe partii, została politycznym wyrzutkiem; na własną prośbę wysłana za granicę (jako attaché misji handlowej w Norwegii), kontynuowała karierę dyplomatyczną w kolejnych placówkach, dzięki czemu jako jedna z nielicznych osób spośród „starych bolszewików” uniknęła śmierci podczas „wielkiej czystki” w latach 30. XX w.; w 1943 jako pierwsza kobieta na świecie objęła funkcję ambasadora (w Szwecji). [przypis edytorski]
214. setek tysięcy dzieci pozbawionych ciepła rodzinnego, matki... — H. Bobińska, op. cit. [przypis autorski]
215. bezdomnych zarejestrowanych dzieci było w r. 1923 8 milionów — W. N. Kokovtzoff, op. cit., s. 168. [przypis autorski]
216. więźniowie wszyscy płakali, patrząc na tych oszalałych z przerażenia i wyjących chłopaków... — Mielgunow, op. cit., s. 139–140. [przypis autorski]
217. w nich — tak w źródle; zapewne powinno być: w nim. [przypis edytorski]
218. Rada Komisarzy Ludowych — nazwa rządu Rosyjskiej Republiki Radzieckiej, powstałego wskutek rewolucji październikowej, następnie rządu Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (Rada Komisarzy Ludowych RFSRR, do 1946) oraz rządu Związku Radzieckiego (Rada Komisarzy Ludowych ZSRR, do 1937). [przypis edytorski]
219. sic (łac.) — tak; tak właśnie; używane w funkcji zwracania uwagi na jakiś fakt czy użyte słowo. [przypis edytorski]
220. W przypuszczeniu, że odwieczna, zastarzała nienawiść proletariatu do wyzyskiwaczy i prześladowców... — Mielgunow, op. cit., s. 19–20. [przypis autorski]
221. on go nie sądzi, lecz w niego uderza, nie ułaskawia, lecz miażdży i niszczy — Mielgunow, op. cit., s. 35–6. [przypis autorski]
222. Kautsky, Karl (1854–1938) — niemiecki działacz robotniczy, teoretyk demokratycznego socjalizmu uzasadnianego z pozycji marksistowskich; od 1883 redaktor najważniejszego pisma marksistowskiego „Die Neue Zeit”. [przypis edytorski]
223. kulomiot (daw.) — karabin maszynowy. [przypis edytorski]
224. W marcu 1919 r. wybuchnął w Astrachaniu strajk robotników... — Mielgunow, op. cit., s. 42–45. [przypis autorski]
225. W Kijowie, według Niłostońskiego... — Der Blutrausch des Bolschevismus, cytuję według Mielgunowa, op. cit., s. 40. [przypis autorski]
226. Kun, Béla, pierwotnie Béla Kohn (1886–1939) — węgierski działacz komunistyczny, uczestnik rewolucji październikowej w Rosji 1917, przywódca komunistycznej Węgierskiej Republiki Rad (marzec–sierpień 1919); od 1920 w Rosji, po zdobyciu Krymu przez Armię Czerwoną mianowany przewodniczącym krymskiego Komitetu Rewolucyjnego; od 1921 członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej; w 1937 aresztowany przez NKWD, skazany na śmierć i stracony. [przypis edytorski]
227. Oto co pisał do gazety „Sowieckija Izwiestja”: „Przeżyłem tam chwile takie, że nie wyobrażałem nigdy, abym coś podobnego przeżyć mógł... — Mielgunow, op. cit., s. 131. [przypis autorski]
228.
Darmowe książki «W obliczu końca - Marian Zdziechowski (czytanie książek na komputerze txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)