Tradycja ryngrafu w polskiej historii, Mateusz Marek (wirtualna biblioteka epub) 📖

Nazwa ryngraf pochodzi od niemieckiego słowa ringkragen, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy okrężny kołnierz. Pierwotnie był to tzw. obojczyk, część płytowej zbroi rycerskiej, stanowiący ochronę szyi, górnej części ramion oraz piersi przed ciosami przeciwnika. Z czasem przestał pełnić funkcję ochronną, stał się reliktem nawiązującym do etosu rycerskiego i zwyczajów szlacheckich, elementem o znaczeniu symbolicznym i ozdobnym, a nazwa miała już znaczenie jedynie tradycyjne.

Upowszechnienie ryngrafu w polskim społeczeństwie nastąpiło w okresie II Rzeczypospolitej. Przestał on być on już tylko atrybutem wojskowym, stał się też wotum religijno-patriotycznym, podobnie jak miało to miejsce w okresie po upadku Powstania Styczniowego.

We wrześniu 1939 r. wielu żołnierzy Wojska Polskiego wyruszyło na front z kieszonkowym ryngrafem z wizerunkiem Matki Boskiej. Polegli często byli z nim chowani, czasem z osobistymi rzeczami wracał do rodzin. Ryngrafy pieczołowicie przechowywali oficerowie i żołnierze przebywający w obozach jenieckich. W miejscach mordów dokonanych przez Sowietów wiosną 1940 r. w ramach Zbrodni Katyńskiej, podczas prac ekshumacyjnych odszukanych zostało bardzo dużo ryngrafów o różnej wielkości, które oficerowie zachowali do ostatniej chwili swojego życia. Znajdują się one w zbiorach Muzeum Katyńskiego.

Szczegółowo analizując setki zachowanych zdjęć dokumentalnych, można ustalić wiele nazwisk, pseudonimów i przydziałów żołnierzy, którzy ryngraf nosili. Z materiałów tych wynika, że najprawdopodobniej jako pierwsi, od wiosny 1944 r., zwyczaj ten przyjęli partyzanci wileńskich brygad Armii Krajowej.

Tradycja funkcjonowania ryngrafu w społeczeństwie nie zamarła nawet w czasach PRL. Nie tak masowo, jak miało to miejsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego, ale przedmiot ten nadal towarzyszył Polakom w ważnych dla nich chwilach, nadal też składany był na kościelnych ołtarzach jako wotum.