Stracone złudzenia - Honoré de Balzac (focjusz biblioteka .txt) 📖
Krótki opis książki:
Stracone złudzenia to jeden z najważniejszych utworów w twórczości Honoriusza Balzaca z cyklu Komedia ludzka. Dzieło składa się z trzech części zatytułowanych: Dwaj poeci, Wielki człowiek z prowincji w Paryżu, Cierpienia wynalazcy.
Głównymi bohaterami są Lucjan Chardon de Rubempré i Dawid Sechard, poeta i przedsiębiorca, którzy stawiają pierwsze kroki w swoich profesjach. Ich początkowy entuzjazm i młodzieńcza wiara skonfrontowane są z rodzącym się kapitalizmem, światem pieniądza oraz trudnościami społecznymi, które muszą pokonać jako młodzi ludzie.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Honoré de Balzac
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Stracone złudzenia - Honoré de Balzac (focjusz biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Honoré de Balzac
— w komedii Mieszczanin szlachcicem marzący o szlachectwie pan Jourdain zostaje przez rzekome poselstwo od syna sułtana tureckiego mianowany mamamuszim, co ma oznaczać „wojewodę”. [przypis edytorski]
586. prawo starszeństwa — prawo feudalne przyznające najstarszemu synowi pierwszeństwo i główny udział w dziedziczeniu; zniesione przez rewolucję w 1789; w czasach Restauracji rząd Josepha de Villèle’a usiłował je przywrócić (1826). [przypis edytorski]
587. ginofobia, właśc. gynofobia a. gynefobia (z gr.) — lęk przed kobietami. [przypis edytorski]
588. feu (fr. dosł.: światło) — w teatrze: dodatkowe wynagrodzenie płatne od występu. [przypis edytorski]
589. giga — żywy, skoczny taniec ludowy pochodzenia angielskiego. [przypis edytorski]
590. traficzka — zdrobn. od trafika: sklep z wyrobami tytoniowymi. Handel tytoniem wymagał uzyskania koncesji. [przypis edytorski]
591. spotkamy się (...) u Barbina — cytat z komedii Moliera Uczone białogłowy (akt III, scena V); Claude Barbin (ok. 1628–1698): paryski księgarz, wydawca m.in. Moliera i La Fontaine’a. [przypis edytorski]
592. Fryderyk — Frédéric Dupetit-Méré (1785–1827), francuski dramaturg, autor i współautor licznych sztuk, z których niemal wszystkie opublikował jako „Fryderyk”. [przypis edytorski]
593. podzielmy cesarstwo Aleksandrowe — po śmierci Aleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.) jego wodzowie podzielili się władzą, przyznając sobie części jego imperium, z którym utworzyli potem własne państwa. [przypis edytorski]
594. Włochów — tj. Comédie-Italienne, teatr paryski, założony w XVII w., gdzie w przeciwieństwie do Comédie-Française oferowano repertuar włoski. [przypis edytorski]
595. Beugnot, Syrieys de Mayrinhac — Jacques Claude Beugnot (1761–1835): polityk francuski, umiarkowany rojalista, w 1814 członek rządu tymczasowego, w 1815 z powodu braku poparcia ultrarojalistów otrzymał honorową funkcję ministra stanu bez teki, od 1816 jako poseł, bronił wolności prasy, w 1820 wycofał się z życia publicznego; Jean Jacques Félix Syrieys de Mayrinhac (1777–1831): polityk francuski, skrajny monarchista, w l. 1824–1828 radca stanu i dyrektor generalny ds. rolnictwa. [przypis edytorski]
596. odmowa pogrzebu — samobójcom i wolnomyślicielom Kościół katolicki odmawiał pochówku, co było powodem ataków liberalnej opozycji na rząd, wspierający katolicyzm jako oficjalną religię Francji. [przypis edytorski]
597. Franklin, Benjamin (1706–1790) — amerykański polityk i publicysta, jeden z autorów Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych. Był też malarzem i naukowcem, wynalazcą m.in. piorunochronu. [przypis edytorski]
598. Raynal, Guillaume (1713–1796) — francuski historyk, pisarz i filozof epoki oświecenia; autor Filozoficznej i politycznej historii kolonii i handlu Europejczyków w obu Indiach (L’Histoire philosophique et politique des établissements et du commerce des Européens dans les deux Indes, 1770), w której krytykował postępowanie kleru i władz wobec ludności kolonii. [przypis edytorski]
599. Necker, Jacques (1732–1804) — finansista i polityk genewski, minister finansów, a potem minister stanu Ludwika XVI. [przypis edytorski]
600. średniówka — przerwa intonacyjna rozdzielająca wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe części. [przypis edytorski]
601. hemistych — półwers, w poezji nowożytnej: połówka wersu wyodrębniona przez średniówkę. [przypis edytorski]
602. et caetera (łac.) — i tak dalej. [przypis edytorski]
603. Rabener, Gottlieb Wilhelm (1714–1771) — niemiecki satyryk i publicysta okresu oświecenia. [przypis edytorski]
604. La Bruyère, Jean de (1645–1696) — eseista francuski, autor dzieła Charaktery, czyli Przymioty Teofrasta (1688), zawierającego satyryczne portrety współczesnych i ostrą krytykę społeczeństwa. [przypis edytorski]
605. Kant, Immanuel (1724–1804) — niemiecki filozof oświeceniowy, twórca rewolucyjnej doktryny filozofii krytycznej, czołowa postać nowożytnej filozofii. [przypis edytorski]
606. Cousin, Victor (1792–1867) — francuski filozof i historyk filozofii, popularyzator niemieckiej filozofii klasycznej. [przypis edytorski]
607. Le Sage a. Lesage, Alain-René (1668–1747) — powieściopisarz i dramaturg francuski, zasłynął jako autor powieści Diabeł kulawy oraz Przypadki Idziego Blasa. [przypis edytorski]
608. à la (fr.) — na wzór, na sposób przypominający coś innego. [przypis edytorski]
609. Gosse, Duval, (...) Baour-Lormian — Étienne Gosse (1773–1834): francuski dramaturg i dziennikarz; Alexandre Vincent Pineux Duval (1767–1842): francuski dramaturg, librecista i aktor, członek Akademii Francuskiej; Pierre Baour-Lormian (1770–1854): francuski poeta i pisarz, tłumacz Pieśni Osjana i Jerozolimy wyzwolonej, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
610. koryfeusz — przewodnik chóru w teatrze starogreckim; przen.: lider, przodownik nowych działań w jakimś środowisku, zwłaszcza artystycznym lub naukowym. [przypis edytorski]
611. dudek (daw., pot.) — głupiec. [przypis edytorski]
612. aksjom (daw.) — aksjomat: pewnik, niewzruszona zasada. [przypis edytorski]
613. non bis in idem a. ne bis in idem (łac.) — dosł.: nie dwukrotnie w tej samej (sprawie); zasada prawna zabraniająca ponownych działań prawnych w sprawie już raz rozstrzygniętej. [przypis edytorski]
614. Listy perskie — powieść epistolarna Monteskiusza, satyra na system społeczny feudalnej Francji, opublikowana anonimowo w 1721. [przypis edytorski]
615. Duch praw — składający się z 31 ksiąg traktat polityczny Monteskiusza, opublikowany w 1748, zawierający analizę znanych ówcześnie form ustrojowych i popularyzujący koncepcję trójpodziału władzy. [przypis edytorski]
616. anons — ogłoszenie. [przypis edytorski]
617. winieta — ozdoba graficzna drukowanego tekstu, którą może stanowić ornament lub dekoracyjnie ujęta scena figuralna. [przypis edytorski]
618. litografia (z gr.) — obrazek odbity za pomocą płyty kamiennej, na którą uprzednio naniesiono rysunek. [przypis edytorski]
619. Villèle, Jean Baptiste de (1773–1854) — francuski polityk i arystokrata, przywódca frakcji ultrakonserwatywnej, premier Francji (1821–1828); jego rząd zaostrzył przepisy dotyczące prasy, przywrócił cenzurę prewencyjną i wprowadził karę śmierci za świętokradztwo. [przypis edytorski]
620. beniaminek — ulubione, najmłodsze dziecko; ulubieniec. [przypis edytorski]
621. komisant — człowiek sprzedający (lub kupujący) przedmioty na rzecz zleceniodawcy, ale we własnym imieniu, za co pobiera określoną prowizję; dawniej: agent handlowy, przedstawiciel przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
622. przedruki belgijskie — brak odpowiednich umów międzypaństwowych powodował, że poczytne powieści wydawane w odcinkach w prasie francuskiej były na bieżąco składane do druku w Belgii, w której jednym z języków jest francuski, i wydawane w postaci książki zaraz po opublikowaniu ostatniego odcinka, bez wiedzy i zgody autorów i bez płacenia im honorariów; praktyka ta pozbawiała autorów, również Balzaca, dodatkowych dochodów. [przypis edytorski]
623. pugilares (daw.) — portfel. [przypis edytorski]
624. bilet (daw.) — tu: bilet bankowy, banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]
625. Manliusz Kapitoliński , fr. Manlius Capitolinus — tragedia Antoine’a de La Fosse (1653–1708) z roku 1698. [przypis edytorski]
626. Krezus (595–546 p.n.e.) — król Lidii słynący ze swojego wielkiego bogactwa; jego imię jest obecnie synonimem bogacza. [przypis edytorski]
627. restytucja — przywrócenie dawnego stanu; także: zwrot bezprawnie posiadanej rzeczy. [przypis edytorski]
628. zapusty (daw.) — karnawał. [przypis edytorski]
629. Conti — muzyk z powieści Balzaca. [przypis edytorski]
630. Zdobyłeś sobie ostrogi — częścią ceremoniału pasowania na rycerza było przypięcie ostróg, dokonywane przez stojącego wyżej w hierarchii społecznej. [przypis edytorski]
631. kapituła — rada przełożonych zakonu, tu ogólnie: zgromadzenie. [przypis edytorski]
632. homeryczny śmiech — niepohamowany, głośny, szczery śmiech, jakim śmieją się bogowie w Iliadzie Homera. [przypis edytorski]
633. Janus (mit. rzym.) — bóg początków, przejść i zmian, opiekun drzwi, bram i mostów, zwyczajowo przedstawiany z dwiema twarzami. [przypis edytorski]
634. Corneille, Pierre (1606–1684) — francuski dramaturg, autor tragedii klasycystycznych. [przypis edytorski]
635. Alcest i Filint — bohaterowie komedii Moliera Mizantrop (1666): Alcest występuje przeciwko obłudzie arystokracji francuskiej, Filint jest wobec niej tolerancyjny. [przypis edytorski]
636. August i Cynna — bohaterowie tragedii Pierre’a Corneille’a Cynna, czyli łaskawość Augusta (1643): Cynna zobowiązuje się zabić cesarza Augusta dla pomszczenia ojca swojej ukochanej, jednak dobroć i hojność władcy stawiają go przed dylematem. [przypis edytorski]
637. Klaryssa i Lowelas — para głównych bohaterów powieści Klaryssa czyli historia młodej damy (1748) Samuela Richardsona. [przypis edytorski]
638. „Mercure de France” — pierwsze francuskie czasopismo literackie, założone w 1672 jako „Mercure Galant”, zmieniło nazwę w 1724; wydawane do 1825, dwukrotnie wskrzeszane, ostatecznie przestało się ukazywać w 1965. [przypis edytorski]
639. Julia i Klara — postaci z sentymentalnej powieści epistolarnej Nowa Heloiza (1761) Jeana Jacques’a Rousseau. [przypis edytorski]
640. entelechia — w filozofii Arystotelesa: działająca celowo w organizmie żywym wewnętrzna tendencja a. siła, kształtującą jego materię i powodującą rozwój; tu w znaczeniu: czysta forma, abstrakcja. [przypis edytorski]
641. proh pudor (łac.) — o hańbo. [przypis edytorski]
642. dytyramb (lit.) — rozwinięta w kulturze greckiej pieśń pochwalna, utrzymana w patetycznym tonie. [przypis edytorski]
643. Mitologia (...) umieściła prawdę na dnie studni — stwierdzenie, iż prawda leży w głębinach (często tłumaczone: na dnie studni), pochodzi nie z mitologii, lecz od Demokryta z Abdery, filozofa greckiego z V w. p.n.e., cytowanego przez Diogenesa Laertiosa (ks. IX, 72). [przypis edytorski]
644. ecco (wł.) — ot, otóż. [przypis edytorski]
645. Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń, symbol natchnienia poetyckiego i malarskiego. [przypis edytorski]
646. oślica Balaama — oślica, na której podróżował biblijny prorok Balaam i która przemówiła do niego ludzkim głosem, kiedy niewidzialny dla niego anioł zastąpił drogę (Lb 22–23). [przypis edytorski]
647. jak włócznia Achillesa, goi rany, które zadaje — wg mitów greckich rana, którą Achilles zadał swoją włócznią Telefosowi, synowi Heraklesa i królewny tegejskiej Auge, nigdy się nie goiła, mogło ją uleczyć jedynie to samo ostrze. [przypis edytorski]
648. purytanizm (z łac. puritas: czystość) — ruch religijno-społeczny dążący w XVI–XVII w. do zwiększenia czystości doktrynalnej Kościoła anglikańskiego oraz propagujący surowe zasady moralne i obyczaje; przen.: rygorystyczność, surowość zasad moralnych. [przypis edytorski]
649. in blanco (z wł.) — o formularzu, dokumencie itp.: niewypełniony, zawierający tylko podpis wystawiającego. [przypis edytorski]
650. Turcaret — tytułowy bohater komedii Alaina-Renégo Lesage’a z 1709, nieuczciwy, bezwzględny i rozwiązły finansista. [przypis edytorski]
651. Ducange (...) przegrał proces — w 1821 Ducange wydał powieść Walentyna (Valentine ou le Pasteur d’Uzès), w której opisał zbrodnie popełnione przez rojalistów na południu Francji podczas tzw. białego terroru, po upadku Napoleona w roku 1815. Powieść skonfiskowano, zaś autor został skazany siedem miesięcy więzienia. [przypis edytorski]
652. Calas — trzyaktowy dramat Ducange’a z roku 1819, którego bohaterem jest Jean Calas, protestant z Tuluzy torturowany i stracony w 1762 za rzekome morderstwo swojego syna, który chciał przejść na katolicyzm. [przypis edytorski]
653. kohorta — w armii staroż. Rzymu: dziesiąta część legionu; pogard.: agresywna gromada, banda. [przypis edytorski]
654. cechować — tu: umieszczać na przedmiocie cechę, tj. znak urzędu, fabryki itp.; znakować. [przypis edytorski]
655. podczas owacji zgotowanych wielkim ludziom trzeba około nich, jak około triumfatorów rzymskich, koncertu zniewag — za zwycięskim wodzem, odbywającym w rydwanie triumf w staroż. Rzymie, stał niewolnik, powtarzający mu: „Pamiętaj, że jesteś (tylko) człowiekiem”. [przypis edytorski]
656. Faciamus experimentum in anima vili (łac.) — zróbmy doświadczenie na duszy lichej (daw. o doświadczeniach na zwierzętach). [przypis edytorski]
657. Champcenetz, Louis René Quentin de Richebourg de, zwany kawalerem de Champcenetz (1760–1794) — francuski dziennikarz, znany z dowcipu. [przypis edytorski]
658. Bossuet, Jacques-Bénigne (1627–1704) — francuski biskup, kaznodzieja i pisarz, teoretyk absolutyzmu, wybitny mówca. [przypis edytorski]
659. Czy to przydomek? — włoskie słowo bravo, jako wykrzyknik oznaczające „doskonale! świetnie!”, jako rzeczownik oznacza „najemny bandyta, zbir”. [przypis edytorski]
660. amfitrion (daw.) — gościnny pan domu, gospodarz wydający ucztę a. fundator przyjęcia; od imienia króla Tyrynsu i Teb w mit. gr. [przypis edytorski]
661. tingel (z niem., daw.) — podrzędna kawiarnia lub restauracja, miejsce występów piosenkarzy, tancerzy, striptizerek; także: tingel-tangel. [przypis edytorski]
662. Vico, Saint-Simon, Fourier — Giambattista Vico (1668–1744): włoski filozof, historiozof i myśliciel społeczny, prekursor nowoczesnego historyzmu i teorii rozwoju społecznego; Henri de Saint-Simon (1760–1825): francuski pisarz i filozof, socjalista utopijny; Charles Fourier (1772–1837): francuski socjalista utopijny. [przypis edytorski]
663. facecja (daw.) — żart, dowcip, anegdota. [przypis edytorski]
664. kseres (ang. sherry) — białe, wzmocnione wino hiszpańskie, zawierające 16–20% alkoholu, pochodzące z Andaluzji, z rejonu Jerez de la Frontera. [przypis edytorski]
665. eksplikować (daw., z łac.) — tłumaczyć, wyjaśniać. [przypis edytorski]
666. sofizmat — pozornie poprawne rozumowanie rozmyślnie dowodzące nieprawdziwej tezy, w rzeczywistości opierające się na zatajonym błędzie. [przypis edytorski]
667. Chabot, François (1759–1794) — francuski polityk czasów rewolucji 1789, członek
Darmowe książki «Stracone złudzenia - Honoré de Balzac (focjusz biblioteka .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)