Darmowe ebooki » Powieść » Miazga - Jerzy Andrzejewski (biblioteka w sieci .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Miazga - Jerzy Andrzejewski (biblioteka w sieci .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Jerzy Andrzejewski



1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 77 ... 79
Idź do strony:
class="paragraph">Dziękuję w imieniu „non consummatum”. WAJS

No właśnie! Ciekawa historia, wiesz, o co poszło?

HALICKI

Andrzejku, ja jestem tylko Hermesem.

Niebawem tamte dwa auta. Facet, który omal nie wpadł pod samochód, otrzeźwiał na tyle, iż może się utrzymać na nogach (nieco później okazuje się, że jest to bawiący w Warszawie na delegacji kierownik wydziału propagandy Komitetu Powiatowego w jednym z miasteczek na Pomorzu Szczecińskim, miał wracać do siebie nocnym pociągiem). Natomiast nieźle podpici są obaj mło­dzi milicjanci, zanim wyruszono do Jabłonny, roztropny Marek Kuran podskoczył do Delikatesów na placu Zamkowym, zaopatrzył się w butelkę „Pejsachówki” (75%) i po drodze zdążył obu chłop­ców uodpornić na ich skontaktowanie się z rzeczywistością ocze­kującą w Jabłonnie.

Grupka podstarzałych aktorów coraz bardziej zdziwiona i przepłoszona, choć trochę ich uspokaja więcej niż grzeczne po­witanie ze strony Łukasze Halickiego.

KRYSIA FORMIŃSKA

Serwus, Jędrek! Popatrzcie, gdzie się rodziny nie spotyka?

ANDRZEJ WAJS

Nie gdzie, a po co?

KRYSIA FORMIŃSKA

Wiesz, co ty jesteś? Świnia, i do tego cholernie staromodna. Papy nikt ci nie każe lubić, ja też za nim nie przepadam, ale do mamy mógłbyś się czasem odezwać.

ANDRZEJ WAJS

Rodzinna scena?

KRYSIA FORMIŃSKA

Głupi jesteś albo głupiego udajesz.

ANDRZEJ WAJS

To nie jest sprawa głupoty czy mądrości, miła siostrzyczko. Ja po prostu serca nie mam.

KRYSIA FORMIŃSKA

Zgrywasz się!

ANDRZEJ WAJS

Konstytucja nie zabrania.

KRYSIA FORMIŃSKA

Ale po co?

ANDRZEJ WAJS

A po co gówno śmierdzi, a róża pachnie? Ty się nigdy nie zgrywasz?

KRYSIA FORMIŃSKA

Stuknij się! Ja siebie zanadto cenię, żeby się zgrywać.

ANDRZEJ WAJS

To kłamiesz.

KRYSIA FORMIŃSKA

Oczywiście. Jeżeli mi jest wygodnie, to kłamię. Ale to jest co innego.

 

Toast Łukasza Halickiego w okrągłej sali pod niebiańską kopułą, gdy się już wszyscy goście zgromadzili:

— Szanowni państwo! Pewne okoliczności nieprzewidziane spra­wiły, iż pani Monika Panek oraz pan Konrad Keller polecili mi, abym w ich imieniu powitał państwa oraz przeprosił, iż są nieo­becni, nie mogąc się tym samym podjąć zaszczytnych i miłych obo­wiązków gospodarzy — (tylko wśród aktorów starych poruszenie) — Niestety, gospodarzami w dniu dzisiejszym być nie mogą, ponieważ, to również polecili mi państwu oznajmić, małżeństwo ich na skutek obopólnego porozumienia zostało odwołane. Nie spełniło się. Non consummatum. Ponieważ jednak w czasowniku „spełnić” i w jego formie rzeczownikowej „spełnienie” kryją się tak wielo­znaczne treści, wśród nich i smutek wynikający z krańcowego wy­pełnienia i ostatecznego zakończenia, iż nie wydaje się, aby nie pokrzepił nas na duchu i ciele toast wzniesiony za wszelką pomyślność niespełnienia — — — — —

20.

Po zaspokojeniu pierwszego głodu większość gości przenosi się niebawem z apartamentów do piwnicy, tej z częściowo zacho­wanymi dekoracjami malarskimi Antonia Tavellego z drugiej poło­wy XVIII wieku (w sali okrągłej na filarze wymalowano wśród trzcin i drzew na brzegu wody satyra goniącego dwie kąpiące się nimfy, a po przeciwnej stronie — dwa łabędzie. Arkady przy­ścienne i ściany pokryte są malowidłami pejzażowymi z bardzo różnymi drzewami liściastymi i szpilkowymi. Wśród tych wido­ków rozróżnić można: krajobraz widoczny przez otwór w malowanej skale, pola i wioskę w obramowaniu z drzew liściastych, dwie kozy przed chatką krytą strzechą, staw, w którym odbijają się budynki nadbrzeżne, i w głębi zameczek, akwedukt antyczny, ka­nał z mostkiem i na nim łódź oraz mury kamienne z roślinami w szczelinach).

Za barem, oczywiście, Edward Kubiak. Zespół La Da Co też jest w piwnicy.

KURAN

Napije się pan ze mną, panie Edku, jednego?

KUBIAK

Pan wie, panie Marku, że ja przy pracy nigdy nie piję.

KURAN

Pan nazywa pracą to, co jest tutaj?

KUBIAK

Faktycznie, gdyby nie kilku panów, których mam przyjemność znać, to bym się trochę dziwił.

KURAN

To się pan dziw i wypij. Tu trzeźwym wstęp będzie zaraz wzbroniony.

KUBIAK

Przepraszam, że pytam, pan nie wie, skąd się wzię­ły te gliny?

KURAN

Ładni Adasie? Moi przyjaciele, poderwałem ich po drodze.

KUBIAK

Pan to jest, panie Marku!

KURAN

Przeważnie nie jestem, ale to na jedno wychodzi. Pijemy?

KUBIAK

Co pan sobie życzy?

KURAN

A pan, panie Edku?

KUBIAK

Mam butelkę Martela, ale na razie schowaną.

KURAN

Ja wolę czystą, pan weź Martela, co mamy sobie żałować. Wesele do dołu. Niech żyje wesele!

KUBIAK

Ja uważam, że pan Keller może sobie powinszować.

KURAN

Myśli pan?

KUBIAK

Pewnie, małżeństwo, to ciężka niewola.

KURAN

Wszystko, panie Edku, jest niewolą.

KUBIAK

Ja rozumiem, ale jest niewola i niewola.

KURAN

To po co się pan żenił?

KUBIAK

Ja wiem? Młody jeszcze byłem, chciałem się ustat­kować.

KURAN

Wie pan co, panie Edku? Zamienimy się!

KUBIAK

To znaczy?

KURAN

Pan będzie dzisiaj za gościa, a ja będę barmanował.

KUBIAK

Pan żartuje, praca za barem, to jest ciężka praca.

KURAN

A gościem być, pan myśli, też nie jest ciężka praca?

 

Jeszcze parę kieliszków i podchmielony Kubiak zgadza się na tę zmianę. Zatem Marek Kuran zrzuca marynarkę, podwija ręka­wy koszuli i uciszywszy zebranych wygłasza krótkie przemówie­nie, w którym oznajmia, że na dzisiejszy wieczór regulacją ru­chu alkoholowego kierować będzie Poezja. Ogólny entuzjazm. Zespół La Da Co wykonuje tusz. Ścisk dokoła baru. Marek Kuran przygotowuje skomplikowane, zdradziecko mocne mieszanki. Nieba­wem jest mu tak gorąco, iż rozbiera się i zostaje tylko w slip­kach. Dla wielu gości staje się to zachętą do mniej lub bar­dziej posuniętego strip-tease’u. Bardzo chętnie pozbywają się mundurów obaj milicjanci. Nieco później ktoś przynosi z szatni ich czapki, ulegają licznym namowom (m.in. Edka Kubiaka) i całkiem goli wkładają czapki na głowy.

Maciej Zaremba do Łukasza Halickiego:

— Masz pojęcie, stary? Wszystko to sobie zapisałem, mam na karteczce, posłuchaj: co minutę, uważasz? Co minutę rodzi się na świecie 235 dzieci, a umiera tylko 96, to znaczy przyrost naturalny na minutę wynosi 139, a to daje 8 309 na godzinę, 19 945 na dobę, 72 600 000 rocznie, fantastyczne, nie? Ile trzeba, żeby przełknąć jedną wódkę? Dwie sekundy, co? I już się przez ten czas prawie pięcioro dzieci urodziło, cho­lerna historia...

Potem:

ZAREMBA

Słuchaj, stary, ty wiesz, ja w roku 2000 będę miał siedemdziesiąt jeden lat?

HALICKI

Nie martw się, podciągnę do ciebie.

ZAREMBA

Nie dogonisz.

HALICKI

Podciągnę.

ZAREMBA

Nigdy w jednym zaprzęgu nie pójdziemy.

HALICKI

Ty na przodzie.

ZAREMBA

Wiesz, gdzie mam taki przód? Mój syn w 2000 roku będzie miał trzydzieści jeden.

HALICKI

Nie będę miał dzieci.

ZAREMBA

Nie chcesz?

HALICKI

Wolę auto, auta można zmieniać.

ZAREMBA

Wiesz, co ci powiem?

HALICKI

Czarnego pudla sobie kupię.

ZAREMBA

Słuchaj, stary.

HALICKI

Zabronisz mi?

ZAREMBA

Ech, wy gówniarze!

HALICKI

Ty też nie byłeś w Powstaniu.

ZAREMBA

Ja?

HALICKI

To czego się stawiasz? Tylko grałeś Powstanie!

ZAREMBA

Ale jak?

HALICKI

Ale tylko grałeś, więc znaczy, mogę do ciebie podciągnąć?

ZAREMBA

Podciągaj, ja już jestem wrak. Eryk tylko ciebie widzi.

HALICKI

On jest fajny.

ZAREMBA

Ja dla niego też kiedyś byłem fajny — — — — —

Pijacki monolog partyjnego aktywisty z terenu w obecności Andrzeja Wajsa?

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
sobota, 11 lipca

Po pracy, pod wieczór, grzebanie się w teczkach ze starymi notatkami. Zamiast tekstu poszukiwanego trafiłem m.in. na ma­szynowy odpis jednego z pierwszych artykułów, jakie napisałem: Myśli niespokojne, chyba z roku 1932. Przepisuję pierwszy rozdziałek:

„Sokrates wypił kielich cykuty. Giordano Bruno zginął na stosie. Campanella przepędził dwadzieścia siedem lat w więzieniu. Spinoza, najpierw wyłączony z grona współwyznawców, potem, nie chcąc krępować swojej myślowej niezależności, odrzucił zaszczyt­ną i intratną katedrę na Uniwersytecie w Heidelbergu. Wielu filozofów Oświecenia okupywało swoją działalność więzieniem i wygnaniem. Zola, pisząc Oskarżam, daleko był od myśli o Panteo­nie.

Jaka pasja, jaka siła wewnętrzna kazała tym ludziom różnych epok i różnych charakterów rezygnować dobrowolnie w orbicie swych myśli i idei już nie tylko z dobrobytu, zaszczytów i wol­ności, lecz w ogóle z życia? Duma? Fanatyzm? Heroizm?”

Z dalszego tekstu, zresztą dość smętnego i na wysokich koturnach, nie wynika, abym potrafił na te pytania odpowiedzieć. Miałem wówczas lat dwadzieścia trzy. I oto dzisiaj, gdy za mie­siąc skończę lat sześćdziesiąt jeden — też na podobne pytanie (na wiele innych również) odpowiedzieć nie umiem. Lecz czy mu­szę umieć? Jestem tylko pisarzem. Pisarz opisuje i stawia py­tania. Tylko tyle. Owszem, również wartościuje, lecz jego osąd wynika z rozpoznania, z opisu. Kto na pytania odpowiada — wie lub udaje, że wie. Opisujący tylko proponuje swój obraz świata i ludzi, a jeśli wspiera go cokolwiek w tym zuchwałym przedsięwzięciu, to pewna nadzieja, zresztą nie mniej zuchwała, iż w widzeniu subiektywnym nie jest osamotniony, a jeśli samot­ny jest dzisiaj — może nim przestać być jutro lub pojutrze.

Odnaleziona stara notatka do Karolinki Adama Nagórskiego:

„Początek: rok 1946, powódź w województwie szczecińskim, na stacji X w nocy zostaje zatrzymany pociąg osobowy, ponie­waż zagrożony jest pobliski most. Do składu pociągu przyczepio­na cysterna ze spirytusem metylowym. Kolejarze kradną kilka li­trów tej straszliwej trucizny i rozsprzedają ją zziębniętym i zmęczonym podróżnym. Wśród nich dwoje młodych: on akowiec, właś­nie wypuszczony na wolność na podstawie amnestii, ona też z AK. Skutki zatrucia szybko się ujawniają. Tymczasem teren zagrożony powodzią odwiedza I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego, człowiek w sile wieku, przedwojenny komunista. W szpitalu, gdzie leżą ofiary zbiorowego zatrucia, spotyka ciężko chorą, lecz nieza­grożoną śmiercią lub ślepotą dziewczynę. Chłopak umiera. Pierw­sze zainteresowanie.

Dziewczyna (Karolinka) zostaje zupełnie sama i po opuszcze­niu szpitala nie wie, co ze sobą zrobić, względy, jakie jej oka­zuje dojrzały i wysoko usytuowany mężczyzna, zrazu z powodów politycznych odstręczają ją. Lecz jednak. I tak zaczyna się ten szczególny romans, w którym ona jest stroną jakby zaczyna­jącą od zera, on — wszystkim. Rozchodzi się z żoną i chcąc zdo­być dziewczynę całkowicie, czyni wszystko, aby upodobnić ją do siebie, uczynić z niej komunistkę. Niebawem okazuje się, że nie było to pragnienie szczególnie trudne do zrealizowania. Karolin­ka, z zakochania, z zagubienia, z potrzeby życia staje się wie­rzącą komunistką. Przychodzą jednak lata 1953, 1954. Coś się w powietrzu poczyna odmieniać. Trudno powiedzieć, czy on się istotnie zmienia, czy też po wielu trudnych i ciężkich latach powraca do swojej młodości. Może również pozostać dalej »mode­lem« bez reszty ukształtowanym przez okres stalinowski. Nato­miast Karolinka, ujarzmiona i dobrowolnie uformowana, powoli przestaje kochać (bo on wątpi) i wraz z zanikaniem uczucia za­nika w niej również przyswojona sztucznie ideologia. On — być może — czuje się jakby odrodzony, również i miłość się w nim odnawia nie mniej zaborczą i egoistyczną. Jest już jednak za późno. Karolinka odchodzi.

Pierwsza scena: pociąg zatrzymany w ciemnościach, ruiny dworca, bliski i groźny szum wiosennej powodzi...”.

21.

Na salonach Łukasz Halicki rozmawia ze starymi aktorami o teatrze i o sztuce.

22.

W jednym z bocznych saloników (dawna sypialnia Księcia Pry­masa?) Komitet Wykonawczy Bractwa Żółwiowego przyjmuje w po­czet członków Łukasza Halickiego.

23.

W piwnicy zbiorowa orgia.

24.

Maciej Zaremba kilkakrotnie wydzwania klinikę ginekologi­czną. Jest już bardzo zmęczony i pijany. Gdzieś u schyłku nocy, gdy jeszcze raz dzwoni, dowiaduje się, że właśnie przed paroma godzinami poród odbył się szczęśliwie. Grażyna urodziła zdrowe­go chłopca. Zaremba postanawia natychmiast jechać do Warszawy. Biegnie do toalety i zimną wodą przemywa twarz, potem szuka Halickiego, żeby pożyczyć od niego auto. Ponieważ sprawia wraże­nie zupełnie trzeźwego, Halicki zgadza się.

Na dworze już szarawo, popaduje drobny śnieg, szosa jest bardzo śliska. W półmroku chłopskie furmanki z warzywami, wolno ciągnące ku miastu. Zaremba nigdy nie był dobrym kierowcą i nie lubił prowadzić auta. Jedzie dość wolno, uważnie wymijając fur­manki, kierownica ciąży mu w kurczono zaciśniętych i spotniałych dłoniach. W pewnym momencie czuje, że dłużej nie da rady. Zjeżdża na bok szosy, zatrzymuje auto i wysiada. Chłodne po­wietrze trochę go otrzeźwia. Głęboko oddycha, zwilża skronie śniegiem. I wówczas z dość bliska, z półmroku zanikającej nocy, dociera do niego popularna melodia bigbeatowa (może Beatlesów Ob-la-di-ob-la-da?), wygrywana na zwykłej fujarce. Słucha. Po chwili słychać skrzypienie kół, wyłania się wiejska furmanka zaprzężona w jednego konia, powozi stary, półsennie drzemiący chłop, obok niego jasnowłosy chłopiec, nie więcej niż dwunasto­letni, to on właśnie wygrywa na prostej fujarce tę bigbeatową melodię. Nie widać ich obu wyraźnie, lecz gdy furman mija stoją­cego przy aucie Zarembę, wydaje mu się nagle, że tym chłopcem jest on sam z dawnych lat, jakieś mgliste wspomnienie go prze­nika, nieomal pewność, że kiedyś także jechał o wczesnym świcie na wiejskim wozie i przygrywał na

1 ... 69 70 71 72 73 74 75 76 77 ... 79
Idź do strony:

Darmowe książki «Miazga - Jerzy Andrzejewski (biblioteka w sieci .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz