Litwa za Witolda - Józef Ignacy Kraszewski (biblioteka internetowa darmowa txt) 📖
Średniowiecze, czasy panowania Władysława Jagiełły w Rzeczpospolitej i księcia Witolda w Księstwie Litewskim.
Kraszewski opisuje stosunki panujące między obydwoma władcami, ukazuje porządek panujący wówczas na Litwie. Pokazuje także proces przekształcania społeczeństwa pogańskiego w chrześcijańskie oraz relacje Jagiełły i Witolda z Zakonem Krzyżackim, który zostaje rozpoznany jako zagrożenie.
Powieść Litwa za Witolda: opowiadanie historyczne została wydana po raz pierwszy w 1850 roku, w wyniku fascynacji Józefa Ignacego Kraszewskiego Litwą i jej historią. Kraszewski był jednym z najważniejszych — i najpłodniejszych — pisarzy XIX wieku. W ciągu 57 lat swojej działalności napisał 232 powieści, głównie o tematyce historycznej, społecznej i obyczajowej. Zasłynął przede wszystkim jako autor Starej baśni.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Litwa za Witolda - Józef Ignacy Kraszewski (biblioteka internetowa darmowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Ignacy Kraszewski
51. sądząc się — uważając się za. [przypis edytorski]
52. Bałga — daw. pruska osada w obwodzie królewieckim (dziś kaliningradzkim), po której zdobyciu Krzyżacy wybudowali w tymże miejscu obronny zamek. [przypis edytorski]
53. znienawidziany — dziś: znienawidzony. [przypis edytorski]
54. ciągniono — dziś: ciągnięto. [przypis edytorski]
55. zostawując — dziś: zostawiając. [przypis edytorski]
56. pargaminowy — dziś: pergaminowy. [przypis edytorski]
57. szafunek — szafowanie, możność dysponowania (przyznawania i odbierania). [przypis edytorski]
58. dla (daw.) — tu: z powodu. [przypis edytorski]
59. kronista — kronikarz. [przypis edytorski]
60. horodyszcze (daw.) — miejsce, gdzie znajdował gród (rus. horod). [przypis edytorski]
61. Brandenburg — chodzi o daw. osadę Pokarviai (pol. Pokarmin) między Bałgą a Królewcem w obwodzie królewieckim; dziś Uszakowo w obw. kaliningradzkim; położoną u ujścia rzeki Świeżej do Zalewu Wiślanego; po jej zdobyciu Krzyżacy pobudowali tu zamek, który uczynili siedzibą swojego komtura i przemianowali gród od nazwiska margrabiego Ottona III brandenburskiego. [przypis edytorski]
62. picowanie — zbieranie żywności dla żołnierzy (rycerzy) i paszy dla bydła wśród ludności okolic, w których stacjonuje wojsko. [przypis edytorski]
63. azali (daw.) — czy, czyby. [przypis edytorski]
64. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
65. jestli — czy jest (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]
66. wybuchnienie — dziś: wybuch. [przypis edytorski]
67. całkiem (daw.) — tu: całkowicie, w całości. [przypis edytorski]
68. nareście — dziś: nareszcie. [przypis edytorski]
69. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
70. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
71. zawłada — dziś: zawładnie. [przypis edytorski]
72. pohaniec (z rus.) — poganin; używane gł. wobec Tatarów, Turków i in. plemion azjatyckich. [przypis edytorski]
73. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
74. okrom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
75. znosić się z kim (daw.) — porozumiewać się. [przypis edytorski]
76. do żywota puszczone — oddane dożywotnio (zwykle: w dzierżawę; tu: we władanie). [przypis edytorski]
77. zawładany — dziś: zawładnięty. [przypis edytorski]
78. pomezańskiego — diecezja pomezańska miała stolicę w Kwidzynie. [przypis edytorski]
79. mienić się (daw.) — zmieniać się, przemieniać się. [przypis edytorski]
80. traktowanie — tu: rozmowy, negocjacje, układanie się (przygotowujące traktat, umowę). [przypis edytorski]
81. oznajmując — dziś: oznajmiając. [przypis edytorski]
82. ściągniono — dziś: ściągnięto. [przypis edytorski]
83. Königsberg — Królewiec, nast. Kaliningrad. [przypis edytorski]
84. powolność (daw.) — uległość, podporządkowanie się czyjejś woli. [przypis edytorski]
85. wybuchnienie — dziś: wybuch. [przypis edytorski]
86. siewierzanie — mieszkańcy Siewierza. [przypis edytorski]
87. Tatar — dziś popr. forma D.lm: Tatarów. [przypis edytorski]
88. znosić się (daw.) — porozumiewać się z kimś. [przypis edytorski]
89. łaszt — daw. (XIV–XIX w.) jednostka miary objętości towarów sypkich stosowana w portach nadbałtyckich, dzieląca się na 30 korców i równa ok. 3–4 tys. litrów. [przypis edytorski]
90. zachwycić (daw.) — pochwycić, przechwycić. [przypis edytorski]
91. rychłoli — czy rychło, czy szybko (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]
92. ufiec — dziś: hufiec. [przypis edytorski]
93. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
94. zachwycić (daw.) — pochwycić. [przypis edytorski]
95. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
96. oznajmiono dwóch nadchodzących od Krzyżaków heroldów (...) — o przysłaniu tych dwu mieczów są różne podania: Kromer odwołując się do pieśni starej mieni je skrwawionemi, Schütz jeden skrwawionym, drugi czystym; my poszliśmy za najgodniejszym wiary Długoszem. Król oba je zatrzymał, były w skarbie koronnym. [przypis autorski]
97. z kilką — dziś: z kilkoma. [przypis edytorski]
98. do życia jego — tj. dożywotnio. [przypis edytorski]
99. Divide et impera (łac.) — dziel i rządź. [przypis edytorski]
100. obwarowywa — dziś: obwarowuje; gwarantuje. [przypis edytorski]
101. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatarów. [przypis edytorski]
102. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
103. przytomny (daw.) — tu: obecny przy czymś. [przypis edytorski]
104. ciągnęły (...) czterdzieści koni — dziś: ciągnęło czterdzieści koni. [przypis edytorski]
105. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
106. Kroaci — Chorwaci. [przypis edytorski]
107. wrychle (daw.) — szybko, wkrótce. [przypis edytorski]
108. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
109. przytomność (daw.) — obecność. [przypis edytorski]
110. interdykt — w prawie kanonicznym kościoła katolickiego wydany przez władze kościelne zakaz sprawowania kultu w oznaczonym miejscu. [przypis edytorski]
111. przeważny (daw.) — dziś: przeważający. [przypis edytorski]
112. Tatar (daw.) — dziś popr. forma D.lm: Tatrów. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/kraszewski-litwa-za-witolda
Tekst opracowany na podstawie: Józef Ignacy Kraszewski, Litwa za Witolda. Opowiadanie historyczne, Drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno 1850.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Utwór powstał w ramach konkursu "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013", realizowanego za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013". Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła.
Okładka na podstawie: Sharon Mollerus@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3440-8
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)