Dr. Murek zredukowany - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (cyfrowa biblioteka .TXT) 📖

dozorcę domu i dowiedział się, że owa baba jest z lepszej familji, gdyż jej rodzice mieli mydlarnię na Okopowej, ale wyszła zamąż za śmirusa i drania, „któren teraz we więźniu wyrok odsiaduje”. Ale ona sama znaczy się, pani Koziołek, jest porządną lekatorką, a żyje z wróżenia i nijakiej lekramy nie potrzebuje, bo na całem Powiślu każdy wie, że jak pani Koziołek co powie, to sprawdzi się, jak ament w pacierzu.

Co do jej sublokatorów nie umiał udzielić bliższych informacyj.

— Spokojne ludzie — kiwnął tylko głową.

Tegoż wieczora Murek poznał prawie wszystkich. Najwygodniejsze łóżko w kącie przy piecu zajmował szpakowaty brunet o zakrzywionym nosie, ruszający się wolno i z namysłem cedzący słowa. Ze swego rodzaju szacunku, z jakim zwracali się doń współlokatorzy, można było wywnioskować, że w tem gronie jest najpoważniejszy. Zresztą, jego ubranie, czysta bielizna i niespracowane ręce zdawały się świadczyć, że żyje sobie niezgorzej. Mówiło się o nim: pan Piekutowski. Jeden tylko z całego towarzystwa nazywał go Felusiem i traktował go poufalej. Tego nazywano poprostu majstrem. Był niski, raczej gruby, o nadmiernie rozrośniętej klatce piersiowej. W bladej i gąbczastej twarzy, gęsto usypanej śladami po ospie, świeciły mu się małe, niebieskie i złe oczy.

O ile pan Piekutowski nie zwracał uwagi na przybysza, o tyle Majster zainteresował się nim żywo z tak niezdarnem udawaniem poczciwego gadulstwa, że Murek odrazu zorjentował się, iż biorą go na spytki.

Miałby wielką ochotę „odstawić” z miejsca Majstra, do którego poczuł niechęć, lecz postanowiwszy uprzednio utrzymywać z współmieszkańcami poprawne stosunki, zbywał natrętne wypytywania zwięzłemi ogólnikowemi odpowiedziami, że pracuje tu i tu, że zarabia mniej, niżby chciał, że długo był bezrobotny, a dawniej mieszkał na prowincji, że jest nietrunkowy, że uchował się w kawalerskim stanie.

Rozmowy tej z pozorną obojętnością słuchali wszyscy, nie wyłączając gospodyni, siedzącej w kuchni przy stole i zajętej cerowaniem bielizny.

Trzeci lokator, pan Wicuś, chuderlawy blondyn o koszlawej i pokrytej bliznami szyi, inwalida wojenny, dogadywał wesoło, usiłując do każdego wypowiedzianego słowa doczepić opowiadanko o tem, co mu dzisiaj lub też kiedyś przytrafiło się w jego budce z papierosami na ulicy Dobrej.

Nie zwracając najmniejszej uwagi na rozbierających się lokatorów, po kuchni i po pokoju krzątała się córka pani Koziołkowej, prawie trzydziestoletnia, rosła i silnie zbudowana kobieta, z tęgiemi białemi łydami i dużym, jędrnym biustem. Jej domowa letnia sukienka, sięgająca zaledwie do kolan, była tak obcisła i odsłaniała tyle zdrowego młodego ciała, że robiła wrażenie zupełnej nagości, za którą nieznacznie wędrowały oczy wszystkich mężczyzn. Tylko twarz miała wręcz obrzydliwą, długą, zwisającą ciężko ku przodowi, z ledwie zarysowaną wypukłością nosa, jakby wciągniętego na całej swej długości między policzki. Okrągłe, zamglone oczy i grube, wywinięte wargi przy zupełnym niemal zaniku podbródka nadawały tej twarzy wyraz barani, czy koźli.

— Żebym miał taką mordę — mruknął Wacuś — tobym na niej nawet siadać nie chciał.

Pomimo tej fatalnej brzydoty Idalka, czy też, jak ją na całem Powiślu nazywano, Ibalka, miała już trzech mężów. Po dwóch pierwszych owdowiała, trzeciego, konduktora z tramwajów, rzuciła, gdyż — jak mówiono — nastarczyć jej nie mógł, a w mieszkaniu na klucz zamykał.

Idalka posprzątała to i owo, rozłożyła pościel na kanapie, zaciągnęła kretonową zasłonę, przez co kanapa znalazła się jakby w osobnym pokoiku i, wyszczerzywszy swoje długie, rzadkie i żółte zęby, powiedziała bardzo niskim, matowym głosem:

— No, to i dobranoc, chłopy.

— Dobranoc — odpowiedział tylko Murek.

Inni nie zareagowali wcale. Idalka przeszła do kuchni, cokolwiek przymknąwszy drzwi za sobą. Po chwili rozległ się stamtąd plusk wody.

Majster podrapał się po plecach i oświadczył szeptem:

— Myje się, ścierwo.

— A kto śpi tam, na kanapie? — zapytał go Murek.

— Tam?... Kobieta jedna.

— To jest dziewucha! — dorzucił Wacuś i cmoknął smakowicie.

Pan Piekutowski, rozwiązując tasiemki przy długich, białych kalesonach, odezwał się łagodnie:

— Lepiej nie roztkliwiaj się, Wacuś. Nie dla psa kiełbasa.

Wacuś westchnął i machnął ręką:

— Czy ja nie wiem?

— No, to i nie gadaj — ostro uciął Majster.

— A pan, panie szanowny, — zwrócił siłę Piekutowski do Murka — też musisz być poinformowany, że owa kubita, czyli panna Arletka, to ma swojego narzeczonego, co bardzo nie lubi, jak mu kto w jego sprawy nos wsadza.

— No, to i w porządku.

Kiwnął głową i wyciągnął się pod kołdrą.

— Feluś, gasić? — zapytał Majster.

— Gaś!

Majster wyskoczył z łóżka i poczłapał bosemi nogami do kontaktu, stąpając piętami i zadzierając do góry palce. Wacuś, który zajęty był obliczaniem czegoś w notesie, z rezygnacją złożył swoje papierki i wepchnął pod poduszkę.

Zaległa cisza. Przez chwilę jeszcze z kuchni dolatywało stękanie starej, układającej się do snu, później i tam zgasło światło.

Murek, który za przykładem współlokatorów, położył się w kalesonach, teraz je ściągnął pod kołdrą. Tak przyjemnie było czuć dotyk prześcieradła do nagiej skóry. Od tak dawna już nie spał w łóżku. Dotyk zimnej poduszki był poprostu rozkoszny.

Zasnął szybko, lecz wkrótce się obudził. W pokoju było prawie ciemno. Pomimo to odróżnił wyraźnie jakąś sylwetkę, posuwającą się przez środek pokoju. Podłoga skrzypiała. Wśród ciszy rozległ się szelest przy łóżku pana Piekutowskiego i ozwał się jego zaspany szept:

— Poszła do cholery, ty szlajo!...

Jednocześnie łóżko zaskrzypiało. Chwila szamotania się i warknięcie pana Piekutowskiego:

— Nie odczepisz się?...

Widocznie jednak adresatka tych wezwań nie myślała się do nich zastosować, gdyż słychać było tylko jej gardłowe sapanie. Wkrótce szamotanie się ustało, a raczej przeszło w urywany rytm.

Murek odwrócił się do ściany i naciągnął kołdrę na ucho. Spoczątku myślał, że nie zaśnie, zmęczenie jednak silniejsze było od wyobraźni, która pod pewnemi względami niemal zanika u ludzi, co od szeregu miesięcy nie najadali się nigdy dosyta.

O świcie, zanim jeszcze odezwały się ranne syreny fabryczne, Murek się obudził. W pokoju było duszno. Podniósł głowę i ze zdumieniem zobaczył na sąsiedniem łóżku leżącą obok Wacusia Idalkę, zupełnie odsłoniętą, z jedną ręką zwisającą do podłogi i z szeroko otwartemi ustami.

Wzdrygnął się, naciągnął ubranie i poszedł do kuchni umyć się nad zlewem.

Gdy już wychodził, zaczęli się podnosić i inni. Idalkę Wacuś nakrył kołdrą.

— Śmierci na nią niema — zajęczał żałośliwie.

— Życie z człowieka wyciśnie szantrapa — potwierdził Majster.

Przez szparę w zasłonie Murek zerknął na kanapę. Pościel nie była ruszona. Widocznie owa Arletka spędziła noc gdzieindziej.

Wychodził właśnie z bramy, gdy zatrzymała się taksówka i wyskoczyła z niej ładna, śniada panna w długiej czarnej jedwabnej sukni. Murek przez tę chwilę, kiedy płaciła szoferowi, zdążył zauważyć, że ma bardzo umalowaną twarz i śmiałe spojrzenie.

Poczekał aż weszła do bramy i zapytał dozorczynię:

— Co to za panienka?

— Panienka to ona w łokciu — jowialnie oświadczyła kobiecina — a mieszka u tejto wróżki, co i pańska osoba. U pani Koziołek.

— Aha! Arletka — pomyślał Murek.

Tegoż dnia miał sposobność poznać Arletkę osobiście. Gdy wrócił do domu, nie było w pokoju nikogo poza nią. W kuchni coś pitrasiła stara Koziołkowa.

Arletka w długim różowym szlafroku siedziała przy oknie i lakierowała paznokcie. Teraz nie była wcale umalowana i przez to wydała się znacznie młodsza. Napewno nie miała więcej, jak dwadzieścia lat.

— Dobry wieczór — skłonił się Murek.

— Dobry wieczór — skinęła głową i przyjrzała się mu z zaciekawieniem.

— Jestem tu nowym sąsiadem pani — objaśnił, ponieważ nie spuszczała zeń wzroku.

Była bardzo ładna i gdyby nie wyskubane do cieniutkiej kreski brwi, jej urodzie nie miałby nic do zarzucenia. Przytem wywierała wrażenie dumne, co Murkowi zawsze się podobało.

— A może przeszkadzam pani w ubieraniu? — zapytał.

— Nie — uśmiechnęła się.

— Bo ja mogę wyjść. Mnie wszystko jedno.

— Pan bardzo uprzejmy, ale nie trzeba. Gdybym chciała, zaciągnęłabym kotarę. Zresztą dziś nigdzie nie idę. Dopiero wieczorem do zajęcia.

— To pani pracuje na nocnej zmianie?

— Jakto na zmianie? — zdziwiła się i nagle wybuchła śmiechem: — ach u nas jest tylko jedna zmiana, właśnie nocna. Ja pracuję na dancingu.

Obejrzała paznokcie pod światło i dodała:

— W takiej budzie na Chmielnej. Pewno pan nieraz tamtędy przechodził. Nazywa się Dancing-Club.

— Owszem — przytaknął.

— No, i tak — powiedziała bez znaczenia, lecz z widoczną chęcią podtrzymania rozmowy.

Murkowi jednak zrobiło się przykro, sam nie wiedział dlaczego. Wolałby sądzić, że dzisiejszego ranka wracała od narzeczonego, niż wyobrazić ją sobie, jako fortancerkę w jednym z tych nocnych hulaszczych lokalów.

— Ten narzeczony też musi być ładny numer — pomyślał — jeżeli pozwala jej na to.

I powiedział ogólnikowo:

— Wesoła praca.

— Taka sobie. Lepsza ta, niż żadna.

— Zawsze lekka.

— O nie! — zaprotestowała — niechby pan tak spróbował całą noc przetańczyć z pierwszym lepszym. Najczęściej pijanym w dodatku. No i pić. Nie cierpię pić.

— A musi pani, żeby podbić rachunek gościa?

— Oczywiście. Koleżanki, to co pewien czas wstają od stolika idą do garderoby i palce w usta... Ale ja tego strasznie się brzydzę. Nie umiem. Raz spróbowałam i wtedy tak mnie głowa rozbolała i naprawdę rozchorowałam się. Okropne! I ten zaduch w lokalu. Do nas przyjeżdżają już z innych knajp. Rzadko który, trzeźwy. A ja mam wciąż takie szczęście, że nie dadzą mi spokoju. Siada taki przy stoliku i już pyta, czy Arleta wolna...

— Ładne imię.

— Tak mnie przezywają — wyjaśniła rzeczowo. — Ja wolę swoje, chociaż podobno jest brzydkie.

— A jak pani na imię?

— Zofja, Zośka. Pospolite, to prawda, ale...

Do pokoju weszła pani Koziołek, ostentacyjnie kłapiąc szerokiemi pantoflami i niosąc z szacunkiem talerz z parującą jajecznicą.

— Proszę — postawiła przed Arletką — na słonince. Tylko niema co rozgadywać się, bo ostygnie.

— Tem lepiej, ciociu — poklepała starą po ramieniu Arletka — nie lubię przecie gorącego.

Baba jednak ściągnęła brwi i karcąco spojrzała na Murka:

— A pan coś strasznie rozmowny?... Nie wyglądał...

— Ciociu — przerwała Arletka — a chleba dostanę?

— Zaraz — odpowiedziała krótko i już w milczeniu przyniosła w ręku bochenek i nóż.

Gdy wyniosła się spowrotem do kuchni, Arletka zabrała się do jajecznicy i jadła z apetytem.

— Czy pani jest siostrzenicą pani Koziołkowej? — zapytał Murek półgłosem.

— Skądże — odwróciła się doń z pełnemi ustami. — Ona jest ciotką mojego Kazika.

— Narzeczonego?

— Aha. On jest piekielnie zazdrosny i dlatego muszę tu mieszkać pod okiem pani Koziołek.

— No, nie wydaje mi się, by pani Koziołek była zbyt surową strażniczką cnoty.

— Wiem, — zaśmiała się. — Wiem, o czym pan myśli, o Idalce, tak?

— Może...

— Czy i pan już zapoznał się z jej miłością? — zachichotała. — Idalka oporu nie uznaje. Ani wyboru. Każdy dobry.

— Co do mnie, niema obawy...

Arletka nagle spoważniała.

— Wszyscy jednacy — powiedziała z pogardą. — Każdy z was zapiera się, śmieje się z jej brzydoty, spluwa, a gdy mu tylko ta krowa wpakuje się do łóżka... jazda! Zapomina o wszystkiem. Samcy!

— Za pozwoleniem — ironicznie zauważył Murek. — Czy to on, czy ona? Kto kogo atakuje?

— Ach, nie w tem rzecz — zniecierpliwiła się. — Skoro wie pan, że to u niej choroba.

— Wcale tego nie wiedziałem.

— Mówię panu, choroba. Ale wy, mężczyźni! Czasami, gdy nie idę do pracy i wieczorem kładę się spać, to przecie słyszę, co oni mówią i jak z nią rozmawiają. A w nocy?... Sam pan wie. Nie mogę zasnąć, tak mnie to złości i śmieszy. Idalka, biedactwo, na nic nie zważa. Jak się, panie, nazywa taka choroba?

— Skądże pani przypuszcza, że ja mam to wiedzieć?

— Bo... bo pan jest — zawahała się — pan jest inteligent.

— I z czego to pani wnioskuje, czy z mojej elegancji, czy z delikatnych rączek?

Zaśmiała się kokieteryjnie:

— Już ja umiem poznać się na takich rzeczach. Pan myśli, że u nas w Dancing-Clubie nie bywają różni?... Oho! Zaczynając od arystokratów i ministrów, a kończąc na właścicielach remiz dorożkarskich. I trzeba odrazu skapować się, jak z takim gadać.

— Z hrabią po salonowemu, a z prostakiem poprostu — domyślnie dopowiedział Murek.

Potrząsnęła głową:

— Właśnie, że nie. Odwrotnie. Taki gość od magli, dość ma w domu cholerowania żony i chce w lokalu siedzieć z damą, a nawet sam stara się udawać wykwintnego, póki nie zaleje się na pestkę. A hrabia lubi żeby mu zawalić ordynarnie, by nie umieć przyzwoicie jeść i przekręcać francuskie słowa. Taki idjota wówczas cieszy się, że jest mądry i wykwintny, śmieje się, podmiguje z przyjaciółmi, a jak mu na każde jego najgłupsze powiedzenie pisnąć jeszcze „o jej!”, to rozpływa się z zadowolenia. Potem łaskawie oświadcza, że wydobędzie taką dziewczynę z błota i da jej... Jak to się nazywa?... Aha: polor i oprawę. A całe gadanie poto, by nabrać biedną fortancerkę na darmowe przespanie się z nim. A nuż skusi się nadziejami na „wyższy poziom”, to znaczy w praktyce na