Syzyfowe prace - Stefan Żeromski (czytanie książek zalety txt) 📖
Krótki opis książki:
Akcja powieści Syzyfowe prace rozgrywa się w II połowie XIX wieku w zaborze rosyjskim. Marcinowi Borowiczowi, głównemu bohaterowi, czytelnik towarzyszy przez cały okres dorastania.
Borowicza poznajemy jako kilkuletniego chłopca, który zostaje oddany do szkoły. Od dziecięcych kłopotów z nauką i tęsknotą za domem, przez pierwsze przyjaźnie i miłości, czytelnik dociera do problemów związanych z różnymi postawami wobec kraju znajdującego się opresji, a także ideałami i kwestią wierności im. Powieść podejmuje temat rusyfikacji w szkole i ukazuje zarówno tych, którzy walczyli z tym procesem, jak i tych, którzy mu ulegali. Syzyfowe prace zostały wydane po raz pierwszy w 1897 roku, Żeromski opublikował ją pod pseudonimem Maurycy Zych.
Stefan Żeromski jest jednym z najsłynniejszych polskich twórców przełomu XIX i XX wieku. W swoich utworach często podejmował tematykę patriotyczną i nie stronił od trudnych tematów społecznych.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Stefan Żeromski
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Syzyfowe prace - Stefan Żeromski (czytanie książek zalety txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stefan Żeromski
wiek i rozum dojrzały? Nic, tylko mściwe, obłudne a umyślne łganie, gdzie się da, podstawienie nogi, żebyś upadł i żebyś się rozbił. A ty wierzysz, że wykujem lemiesze z pałaszy skrwawionych... — zapłakał w głębi serca.
Wtem dał się słyszeć nad nim cichy głos:
— Borowicz, panie, panie...
Marcin podniósł głowę i zobaczył twarz Radka, wówczas ucznia klasy ósmej, który stał schylony.
Szerokoramienny, chudy i śniady chłop wlepił swe siwe oczy w twarz jego i cicho pytał:
— Cóż ci to, Borowicz, cóż ci to?
Marcin nie był w stanie rzec słowa, nie mógł patrzeć, wyciągnął tylko rękę i wspomógł się na siłach, czując uściśnienie kościstej, a jakby z żelaza urobionej prawicy Radkowej.
Przypisy:
1. baszłyk (z tur.) — kaptur z końcami do wiązania dokoła szyi, używany w wojsku rosyjskim. [przypis edytorski]
2. nostryfikacja (z łac.) — tu: uzyskanie prawa obywatelstwa, spolszczenie. [przypis edytorski]
3. bekiesza (z węg.) — długi, obszerny płaszcz podszyty futrem. Źródłosłów węgierski odwołuje się do nazwiska Kaspra Bekiesza, dowódcy węgierskiego w służbie Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
4. elkowy — zrobiony z futra tchórzy. [przypis edytorski]
5. janczary — dzwonki przy końskiej uprzęży. [przypis edytorski]
6. dźwiękły — dziś popr. forma: dźwięknęły. [przypis edytorski]
7. wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
8. Naczalnoje Owczarskoje Ucziliszcze (ros.) — szkoła początkowa w Owczarach. [przypis edytorski]
9. szepleniąc (daw.) — dziś: sepleniąc. [przypis edytorski]
10. dudy — tu: płacze. [przypis edytorski]
11. szpagateria (żart.) — wódka. [przypis edytorski]
12. kozik — składany nożyk. [przypis edytorski]
13. litografia (z gr.) — obrazek odbity za pomocą płyty kamiennej, na którą uprzednio naniesiono rysunek. [przypis edytorski]
14. dyscyplina — tu: bicz o kilku rzemieniach. [przypis edytorski]
15. szlif — dziś popr. forma D.lm: szlifów; szlify oficerskie — epolety, naramienniki munduru z oznaczeniami stopnia wojskowego; także: stopień oficerski. [przypis edytorski]
16. samowar — daw. urządzenie do przygotowywania herbaty. [przypis edytorski]
17. lejbik (z niem.) — krótki wierzchni kaftanik. [przypis edytorski]
18. zapaska — fartuch. [przypis edytorski]
19. leguminy — dosł. desery; tu: artykuły żywnościowe. [przypis edytorski]
20. pytel — tu: rodzaj mąki, kilkakrotnie zmielonej, dokładnie oczyszczonej i przesianej. [przypis edytorski]
21. zanotowywała — dziś: notowała. [przypis edytorski]
22. ochędożnie (przestarz.) — porządnie. [przypis edytorski]
23. spancer właśc. spencer (ang.) — krótki kaftan. [przypis edytorski]
24. Pa russki umiejesz czitat’ (ros.) — umiesz czytać po rosyjsku. [przypis edytorski]
25. chrestomatia (z gr.) — zbiór fragmentów tekstów literackich, służący jako podręcznik szkolny. [przypis edytorski]
26. W szapkie zołota (...) drugoho (ros.) — stary rosyjski olbrzym w czapie z litego złota wypatrywał drugiego olbrzyma. [przypis edytorski]
27. paroksyzm — skurcz. [przypis edytorski]
28. stichi (ros.) — wiersze. [przypis edytorski]
29. diktowka (ros.) — dyktando. [przypis edytorski]
30. imia suszczestwitielnoje (...) miestoimienije (ros.) — rzeczownik, przymiotnik, zaimek. [przypis edytorski]
31. podleżaszczeje (...) priedłożenii (ros.) — podmiotem nazywamy przedmiot, o którym mówi się w zdaniu. [przypis edytorski]
32. Priebłagij (...) błagodat’ (ros.) — Przenajświętszy Panie, ześlij nam łaskę; początek modlitwy porannej w ówczesnych szkołach rosyjskich. [przypis edytorski]
33. literalny — dosłowny. [przypis edytorski]
34. symplak (z łac.) — prostak; tu: nowicjusz, początkujący. [przypis edytorski]
35. ślabizok — sylabizowanie. [przypis edytorski]
36. przeważny — dziś: przeważający. [przypis edytorski]
37. piat’ju (...) tridcat’ (ros.) — pięć razy sześć, trzydzieści. [przypis edytorski]
38. stoicyzm — tu: obojętność. [przypis edytorski]
39. szpagat — sznurek. [przypis edytorski]
40. pietuch (ros.) — kogut. [przypis edytorski]
41. Warfołomiej (ros.) — Bartłomiej. [przypis edytorski]
42. Wikientij (ros.) — Wincenty. [przypis edytorski]
43. Kol sławien (...) w Sijonie (ros.) — Jak wielki jest nasz Pan w Syjonie; początek prawosławnej pieśni kościelnej. [przypis edytorski]
44. Święty Boże (...) — początek tzw. suplikacji, polskiej pieśni kościelnej, śpiewanej w czasie nieszporów [przypis edytorski]
45. zadaczki (ros.) — zadania. [przypis edytorski]
46. rozbiór etymologiczny i syntaktyczny — analiza wyrazów pod względem ich pochodzenia i funkcji w zdaniu. [przypis edytorski]
47. kałkuł (z łac.) — rachunek. [przypis edytorski]
48. sfaja (ros.) — kłoda. [przypis edytorski]
49. jat’, je (ros.) — litery alfabetu rosyjskiego. [przypis edytorski]
50. ekspens (z łac.) — koszt. [przypis edytorski]
51. wiorsta (z ros.) — daw. rosyjska miara długości, równa 1066 m. [przypis edytorski]
52. na skoro (ros.) — byle prędzej. [przypis edytorski]
53. zdorowo rebiata (ros.) — jak się macie, dzieci. [przypis edytorski]
54. wiedomosti (ros.) — sprawozdania. [przypis edytorski]
55. przechodzowany — przechodzony; mocno zniszczony wskutek długiego używania. [przypis edytorski]
56. belfer (daw.) — pomocnik nauczyciela w żydowskiej szkole (chederze); dziś pot. iron. a. żart.: nauczyciel. [przypis edytorski]
57. przeważny — dziś: przeważający. [przypis edytorski]
58. zdrawia żełajem Waszemu Wysokorodiju (ros.) — życzymy zdrowia Waszej Wielmożności. [przypis edytorski]
59. reparować (z łac.) — tu: przyjmować. [przypis edytorski]
60. szest’diesiat tri (ros.) — sześćdziesiąt trzy. [przypis edytorski]
61. pieriekliczka (ros.) — odczytywanie listy obecności. [przypis edytorski]
62. Matwiej (ros.) — Mateusz. [przypis edytorski]
63. wydobyła „Drugą książeczkę” Promyka — Druga książeczka do wprawy w czytaniu, opracowana dla użytku dzieci wiejskich przez autora elementarzy i propagatora oświaty ludowej Konrada Prószyńskiego (1851–1908), publikującego pod pseud. Kazimierz Promyk. [przypis edytorski]
64. wot kak (ros.) — ot co. [przypis edytorski]
65. cyrkularz (z łac.) — rozporządzenie. [przypis edytorski]
66. wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
67. Machlejd — marka piwa; od nazwiska właścicieli znanego warszawskiego browaru. [przypis edytorski]
68. osypka — opłata w zbożu. [przypis edytorski]
69. niedowolny (z ros.) — niezadowolony. [przypis edytorski]
70. bechy — bachory. [przypis edytorski]
71. ponimajesz (...) w zuby (ros.) — rozumiesz, chłopski parobasie (...) rozumiesz, chamskie nasienie (...) Masz w zęby. [przypis edytorski]
72. Ach, powstancy (...) zajoncy — piosenka śpiewana przez żołnierzy rosyjskich ścigających powstańców 1863 r.; udirajut kak (ros.) — uciekają jak. [przypis edytorski]
73. Jezioro Bodeńskie — jezioro podalpejskie na pograniczu Szwajcarii, Austrii i Niemiec. [przypis edytorski]
74. Lugano — miasto w południowej Szwajcarii na pograniczu Włoch. [przypis edytorski]
75. Primarschule (niem.) — szkoła początkowa. [przypis edytorski]
76. Schwizerland — Szwajcaria. [przypis edytorski]
77. zwergl (niem.) — karzełek, krasnoludek. [przypis edytorski]
78. Jan Henryk Pestalozzi (1746–1827) — wybitny pedagog szwajcarski, zwolennik powszechnego nauczania i swobodnego rozwijania wrodzonych uzdolnień ucznia. [przypis edytorski]
79. poroztwierane — dziś popr.: pootwierane. [przypis edytorski]
80. lamperia (z niem.) — kolorowy pas zdobiący od podłogi do pewnej wysokości płaszczyznę ścian wewnątrz budynku. [przypis edytorski]
81. pedel (z łac.) — woźny w zakładach naukowych. [przypis edytorski]
82. Kapkaz (gwar.) — Kaukaz. [przypis edytorski]
83. ostanówki po subotach (ros. ostanowki po subbotam) — odsiadywanie kar z całego tygodnia w sobotę, po zakończeniu lekcji. [przypis edytorski]
84. nacichać — dziś popr.: przycichać. [przypis edytorski]
85. egzamina — dziś popr. forma B.lm: egzaminy. [przypis edytorski]
86. szuwaks (z niem.) — pasta do butów. [przypis edytorski]
87. propinacja (z łac.) — prawo sprzedaży napojów alkoholowych; tu: karczma. [przypis edytorski]
88. akcyźny — poborca podatkowy; por. akcyza. [przypis edytorski]
89. zada corny kawy z czytryną (gwar.) — tu: nałoży zwiększony podatek. [przypis edytorski]
90. Wam czewo? (ros.) — czego pan sobie życzy? [przypis edytorski]
91. ryfa — cymbał (przezwisko). [przypis edytorski]
92. wospreszcza (popr. ros. wosprieszciajetsia) — zabrania się. [przypis edytorski]
93. admonicja (z łac.) — upomnienie. [przypis edytorski]
94. izwiestno (ros.) — wiadomo. [przypis edytorski]
95. uczytieli (ros.) — nauczyciele. [przypis edytorski]
96. etaż (ros.) — piętro. [przypis edytorski]
97. budowniczowie Akryzjusza, dziada Perseuszowego (mit. gr.) — obdarzeni olbrzymią siłą jednoocy Cyklopi, którzy wznosili na rozkaz władcy Akryzjusza potężne budowle; wnukiem Akryzjusza był Perseusz. [przypis edytorski]
98. udarenie (ros.) — akcent. [przypis edytorski]
99. stagnacja (z łac.) — zastój. [przypis edytorski]
100. forsą (z fr.) — siłą, przemocą; por.: forsować. [przypis edytorski]
101. adiu (popr. fr. adieu) — bądź zdrów, do widzenia. [przypis edytorski]
102. wyszwarcowany (z niem.) — uczerniony. [przypis edytorski]
103. negliż (z fr.) — swobodny strój domowy. [przypis edytorski]
104. żardinierka (z fr.) — ozdobna stojąca półka pokojowa na kwiaty doniczkowe. [przypis edytorski]
105. obadwa — dziś: obydwa. [przypis edytorski]
106. gumno — część gospodarstwa wiejskiego, gdzie młócono i przechowywano zboże, niekiedy obejmująca stodołę, spichlerz itp., niekiedy oznaczająca klepisko. [przypis edytorski]
107. subiekcja (z łac.) — kłopot. [przypis edytorski]
108. wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
109. przywiślańcy — mieszkańcy „Kraju Nadwiślańskiego” (ros. Priwislinskij Kraj); tak po upadku powstania styczniowego rząd carski określał oficjalnie terytorium i mieszkańców daw. Królestwa Polskiego. [przypis edytorski]
110. da-s, eto toczno (ros.) — tak, rzeczywiście. [przypis edytorski]
111. gulon — mieszczanin. [przypis edytorski]
112. preferans (z fr.) — rodzaj gry w karty. [przypis edytorski]
113. syngielton (z ang.) — jedynak. [przypis edytorski]
114. obiedwie — dziś: obydwie. [przypis edytorski]
115. facecja (z łac.) — żart, dowcip; tu: z ironią. [przypis edytorski]
116. niekontent — niezadowolony. [przypis edytorski]
117. po faktorsku — w sposób właściwy faktorowi; faktor (daw.) — pośrednik handlowy. [przypis edytorski]
118. gield (z niem.) — pieniądze. [przypis edytorski]
119. sztygar (z niem.) — pracownik sprawujący nadzór nad określonym działem pracy w kopalni. [przypis edytorski]
120. huncwot (z niem.) — nicpoń, ladaco. [przypis edytorski]
121. pchać się do fraka — zabiegać o posadę państwową; aluzja do obowiązującego w Rosji carskiej rozporządzenia, według którego przepisowym strojem urzędowym funkcjonariuszy państwowych średniego i wyższego stopnia był frak. [przypis edytorski]
122. ergo (łac.) — więc, a zatem. [przypis edytorski]
123. Mateusz, herbu Cholewa (zm. 1166) — biskup krakowski, występujący w kronice Wincentego Kadłubka jako jeden z uczestników dialogu o dziejach Polski, dlatego mylnie przypisywano mu autorstwo tej części dzieła. [przypis edytorski]
124. bogactwy — dziś popr. forma N.lp: bogactwami. [przypis edytorski]
125. wjazd Najjaśniejszego Pana — chodzi o cara Mikołaja I. [przypis edytorski]
126. książę Ksawery Drucki-Lubecki (1779–1846) — minister skarbu w rządzie Królestwa Polskiego, polityk konserwatywny i zwolennik współpracy z Rosją. [przypis edytorski]
127. Morusek Mochnacki — Maurycy Mochnacki (1804–1834), wybitny krytyk literacki i publicysta, uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
128. Michał Murawiew (1794–1866) — rosyjski generał-gubernator wileński, krwawo stłumił powstanie styczniowe na ziemiach północno-wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, zyskując sobie przezwisko „Wieszatiela”. [przypis edytorski]
129. pontyfikalnie (z łac.) — tu: uroczyście. [przypis edytorski]
130. uroki (ros.) — lekcje. [przypis edytorski]
131. obudwu — dziś popr.: obydwu. [przypis edytorski]
132. Pytia — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z przepowiedni, które wygłaszała wśród dymów i oparów
Darmowe książki «Syzyfowe prace - Stefan Żeromski (czytanie książek zalety txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)