Trędowata - Helena Mniszkówna (czytać książki online za darmo .TXT) 📖

ja się zastąpić nie dam — zawołał z kozła Waldemar.

— My pana zrzucimy.

— Ciekawym, jak?

— Po prostu zejdzie pan na naszą prośbę.

— Nie, ja nie jestem taki grzeczny.

— Wszystko to przez pannę Ritę. Pan Waldemar pysznie jedzie, tylko pani tam niepotrzebna — wołał Trestka.

Oparł się o poręcz kozła, pochylił głowę, jakby chcąc zajrzeć w twarz Ricie. Ale spiorunowała go wzrokiem.

— Siedź pan cicho, kiedy panu dobrze. A nie, to marsz na koniec breku.

— Chyba siądę na kolanach pana Wilhelma...

— Pomieścicie się państwo. Zresztą Wiluś przejdzie na pańskie miejsce.

— Protestuję! Mnie tu dobrze — odparł student, wznosząc oczy na siedzącą naprzeciw Stefcię.

— A co? widzi pani? Panu Wilusiowi tam dobrze, a mnie tu dobrze. Tylko brak pani na vis-à-vis.

— Bardzo ładnie! — oburzyła się Lucia. — To znaczy, że ja nie jestem vis-à-vis.

— Jest pani, mais oui!143 Tylko pannie Ricie nie do twarzy na koźle.

— A jeszcze mniej na vis-à-vis pana! — odcięła się młoda panna.

— Ja państwa pogodzę — wtrąciła się Paula. — Niech pan Trestka odbierze lejce z rąk ordynata i będziecie wprawdzie nie vis-à-vis, lecz à côté144...

— Na pewno niezadługo leżelibyśmy w rowie — zaśmiała się Rita.

— Voilà! c’esi le mot!145 W rowie — wtrącił baron Weyher z uśmiechem na wąskich ustach.

Trestka rzucił mu złe spojrzenie.

— Najlepiej niech pan baron powozi w asystencji146 panny Pauli — odciął się zirytowany.

— Raczej ja w asystencji barona. Omylił się pan.

Trestka machnął ręką, jakby mówiąc: „Mało mnie to obchodzi”.

— No więc dobrze? — spytał głośno.

— Ja nie chcę. Tam na koźle pewnie błoto bryzga. Nie lubię być blisko koni — rzekła hrabianka.

— Ja również nie powożę. Tego sportu nie uprawiam — wysylabizował baron. — Ale może moja sąsiadka i pan Wilhelm?...

Stefcia pokręciła głową.

— Niepotrzebnie o tym rozprawiamy, bo pan ordynat dowiezie nas do miejsca i jak sam mówi, nie da się zastąpić.

— Dziękuję pani za poparcie — zawołał Waldemar.

— Zresztą my będziemy śpiewali — rzekł Wiluś.

— Doprawdy? — spytała hrabianka Paula, mrużąc oczki.

— To dopiero projekt — wtrąciła Stefcia.

— Ale niebawem w czyn się zmieni. Więc co pani woli?

— Ich liebe dich147 czy Du liebst mich148? — ozwał się Trestka.

— Najpewniej: Wir lieben uns149 — dodała, śmiejąc się, Paula.

— My będziemy śpiewali po polsku — rzekła Stefcia.

— Coś, co przypomina Heidelberg150 albo Sacré-Coeur151? — wycedził baron.

— Dlaczego Sacré-Coeur?

— No więc może jaki inny klasztor.

— Ale dlaczego?

Trestka podniósł głowę do góry i poprawiając binokle, rzekł krzykliwie:

— To dziwne! Ja nie uważam, żeby panna Stefania trąciła zakonnicą.

— Za to on trąci bonifratrami152! — mruknął Waldemar.

Rita parsknęła śmiechem.

— Qu’est-ce que c’est que153 „trąci”? — zapytał baron.

— C’est le mot dur, monsieur154 — odrzekła Stefcia z ładnym uśmiechem.

— Ah, oui!155

Do barona zwrócił się młody Szeliga:

— Dlaczego pan myślał, że panna Stefania wychowana w klasztorze?

— Bo jest jakaś inna. Est-ce que je sais?156 Nie umiem tego określić. Może nieprzeciętna? Mon Dieu157, zawsze nie tak.

— Ja panu pomogę. Jest kryształowa, biała jak śniegi tatrzańskie. Ale to nie klasztor urobił ją taką, to natura.

— Co?

— Tak, natura!

Student zakreślił szeroki krąg i z błyszczącymi oczyma zawołał:

— Ta natura złota, błękitna, otaczała ją od kolebki i stworzyła na podobieństwo swoje. Nie zaćmił jej miejski kurz, nie zbrukał brud moralny. Oddychała kryształem i stała się nim. Wchłonęła w siebie błękit i złoto...

— Jednak „Journal des Modes”158 musiała przeglądać, bo się wcale ładnie ubiera — przerwał Trestka.

Zaśmiano się.

— Mam wrażenie, że siedzę na cenzurowanym — rzekła Stefcia.

Hrabianka Paula skrzywiła się.

— Fi! Cenzurowane... To już niemodne.

Baron pokiwał głową i gładząc bokobrody, spojrzał uważnie na studenta.

— Pan to ładnie powiedział... o tym krysztale. Oui, c’est très beau!159 Superlatyw nie bardzo wyszukany, ale poetyczny i wdzięczny. Superbe!160...

— Pamięta pan ukwiecone stepy? — szepnęła Rita do Waldemara.

— Stepy?... A tak! — odrzekł zamyślony.

— Określenie Wilusia podobne do pańskich stepów. Nieprawdaż?... Nie słyszał pan, co mówił Wiluś?

— Słyszałem.

Patrzał na szerokie łany pszenicy, lśniącej atłasem, rosistej, bujnej, i myślał:

— To ona!

Patrzał na lazury nieba bez chmurki, na srebrną toń powietrza i myślał:

— To ona! Tak czysta, taka biała, złota, kryształowa... Dowcipny smarkacz! Ale czego on się nią tak zachwyca? Bo to określenie...

Obejrzał się.

— Rozmawiają z sobą...

Wtem konie szarpnęły gwałtownie. Ordynat ściągnął lejce, aż kopytami wryły się w ziemię, i strzelił z bata z niesłychaną irytacją.

Na breku powstał krzyk.

— Konie ponoszą! — krzyczała hrabianka.

— Waldy, co robisz? — wtórowała Lucia.

Panna Rita patrzała na Waldemara spod rzęs i stopniowo twarz jej traciła kolory, usta zaciskały się bólem.

— Niech pan stanie — szepnęła — ja przesiądę się.

— Nie stanę, bo rozhukałem konie. Proszę się nie ruszać.

Rozkazujący ton jego głosu podziałał na nią dziwnie. Doznała nieokreślonego wrażenia. Usta jej zadrgały, na bladą twarz wystąpiło kilka różowych plamek, zdawała się wahać nad czymś, wreszcie spytała swobodnie:

— Nie chce pan, żebym się przesiadła, dlatego że konie rozbiegane, lecz gdyby nie to?...

— Nie śmiałbym się sprzeciwiać.

— Och, rozumiem!...

Zacięła usta i gorączkowo potrząsała batem, wyrwanym z rąk Waldemara.

— Co pani robi? — zdziwił się.

— Chcę, aby nas konie ponosiły.

— Jeśli ja nie zechcę, to to nie nastąpi.

— Taki pan pewny?

— Najpewniejszy!

— Ach, Boże, gdybym mogła...

— Wybić mnie tym batem. Co?...

— Coś na kształt tego.

— Każdy dbały jest o własne bezpieczeństwo, ja również, więc... może pani przesiadać.

Ściągnął lejce. Czwórka stanęła w miejscu, przy czym konie, nagle zatrzymane, poślizgnęły się nieco na tylnych nogach.

— Może pani przesiadać — powtórzył z uśmiechem.

Panna Rita popatrzała mu prosto w oczy.

— Wie pan, że pan jest...

— Nieznośny! Wiem o tym.

— Arogant!

— Spełniłem życzenie pani.

— Och!

Trestka zerwał się z ławki.

— Dlaczego stanęliśmy? A, nareszcie namyśliła się pani!... Któraż z pań teraz na koziołek?

— Będziemy ciągnęły węzełki — rzekła Rita.

— Doskonale!

Waldemar skrzywił usta.

Panna Rita rzuciła mu szeptem przez ramię:

— Dostanie pan Lucię. Ja w tym.

Panna Rita wiązała węzełek na chusteczce, po czym wysunęła stuloną dłoń, z której wyglądały trzy jednakowe białe rożki, jak listki rozkwitłe, i obracając się do towarzystwa, rzekła:

— Proszę, niech panie ciągną.

— Fi! To taki brzydki zwyczaj — grymasiła hrabianka.

— Bardzo dobry.

Panna Rita rożek z ukrytym węzełkiem skierowała najbliżej Luci, pragnąc, aby dziewczynce się dostał.

— Proszę ciągnąć.

Hrabianka chwyciła za rożek środkowy, Lucia za ostatni, Stefcia wzięła pierwszy z brzegu.

Rita przygryzła usta i roztworzyła dłoń.

— Panna Stefania! — zawołali wszyscy.

Wilhelm Szeliga był zły. Stefcia poczerwieniała.

Waldemar rzucił tryumfujące spojrzenie na Ritę i zaczął z nadzwyczajną uprzejmością pomagać jej do przejścia na brek. Nastąpiło zamieszanie.

Rita kłóciła się z Trestką, a Stefcia, stojąc na schodkach, żartowała z Wilhelma, który ją zapewniał, że ciągnienie węzełków to barbarzyński zabytek.

— Proszę panią! — zawołał na nią Waldemar.

Stefcia zręcznie przeszła pomiędzy siedzącymi, jak smukły narcyz w swej białej muślinowej sukni, świeżej i szumiącej. Głowę strojną w bujne fale ciemnozłotych włosów, zwiniętych w ciężki węzeł na tyle głowy, osłaniał duży ogrodowy kapelusz, przybrany puchem muślinu i pękiem delikatnej seledynowej trawy. Zaróżowiona, roześmiana, z błyszczącymi oczyma, dziewczyna była śliczna w swym pomieszaniu, z jakim prześlizgiwała się przez środek breku.

Waldemar podał jej rękę, ścisnął mocno, a drugą wziął ją powyżej łokcia.

— No... hop!...

Wskoczyła na ławkę, niesiona prawie przez niego, przeszła barierkę i ze śmiechem usiadła obok ordynata. On zawołał na konie, brek potoczył się raźno naprzód.

— Rasowa! — rzekł z cicha baron Weyher.

— Jak pan mówi? — podchwycił student.

— Rasowa! Pan pewnie powie: „natura”?

— Tak, ale wy się na tym nie rozumiecie.

Stefcia doznała jakby uderzenia w serce. Bliskość Waldemara działała na nią potężnie. On był widocznie poruszony. Krew węgierska, której miał w sobie trochę, zagrała w nim, nozdrza zaczęły latać, oczy zabłysły ogniem.

Milczeli oboje. On myślał:

— Co się ze mną dzieje? Mniejszego doznawałem wrażenia w dżungli, gdym czatował na lwy. Co ta dziewczyna ma w sobie?...

Paula spod koronki kapelusza spoglądała na Stefcię z niechęcią.

W duszy jej nurtowało.

Nie kochała się w Michorowskim, ale rachowała na niego. Drażniło ją, że on jej nie hołdował, lecz podobała mu się ta „cudza” dziewczyna. Hrabiankę gniewał Wilhelm Szeliga za to, że porównał Stefcię do kryształu, i baron, że nazwał ją rasową, a przedtem powiedział, że jest inna. Pewnie że inna, bo z innej sfery...

— Za wiele wzbudza zainteresowania ta nauczycielka — myślała panna Ćwilecka. — A jaka swobodna! Jakbyśmy dla niej byli równi. Jest rozzuchwalona! Lucia uważa ją jak siostrę. Albo Rita! Traktuje jak koleżankę. Pan Maciej spieszcza jej imię na Stenię, ordynat robi jej honory. Wszystko to nie ma sensu, będzie o sobie myślała Bóg wie co!...

Gniewne rozmyślania hrabianki przerwała Lucia wołaniem:

— Powozy nas doganiają!

Wszyscy się obejrzeli.

W pewnej odległości za brekiem sunęły dwie czwórki prawie w jednym rzędzie; ponad głowami koni widniały sztywne postacie stangretów i baldachimy parasolek.

— Nie rozumiem, jakim sposobem mogli nas dogonić. Przecie wcześniej wyjechaliśmy — rzekł Trestka.

— Widać karosze161 pana ordynata zmarniały — wtrąciła ironicznie panna Rita.

Waldemar odwrócił się rozbawiony.

— Raczy pani przypomnieć sobie, żeśmy stali na drodze dobry kwadrans, zawdzięczając jej przesiadaniu.

— Czy panu źle?

— Mnie? Bajecznie!

— Krzywda się panu dzieje?

— Cóż znowu! Ale niech pani nie krzywdzi karych.

Pojazdy zrównały się. Pierwsze lando mieściło w sobie księżnę Podhorecką, pana Macieja i księcia Franciszka z żoną. W drugim powozie jechała pani Elzonowska i hrabiostwo Ćwileccy ze starszą hrabianką Michaliną.

Waldemar zatrzymał konie, stanęli i stangreci.

— Cóż państwo tak wolno jadą? — wołał książę Podhorecki.

— Nie spodziewaliśmy się was dogonić — dodał pan Maciej.

Waldemar zgarnął lejce w jedną rękę, drugą z batem oparł na poręczy kozła za plecami Stefci i wychylony przed nią, zawołał wesoło:

— Mieliśmy na drodze katastrofę.

— Katastrofę? Jaką?

— Zbuntowała nam się panna Rita.

Był rozbawiony, szare oczy śmiały mu się, usta płonęły, spod nastrzępionych wąsów błyskały zęby. Zgrabnie przegięty, pełen szykownej a niedbałej elegancji, miał w sobie coś junackiego. Pyszny w swej postaci magnata, pociągał oczy wszystkich.

Przy nim Stefcia, biała i różowa, wiotka i dziwnie wdzięczna, również pełna uśmiechów, wyglądała bardzo ładnie. Razem tworzyli parę niesłychaną. Obie księżne przyglądały im się ciekawie, z drugiego powozu pani Elzonowska przez swe typowe szpareczki i hrabina przez lornetkę. Hrabinę dotknęło, że Stefcia siedzi obok ordynata.

Po odezwaniu się Waldemara panna Rita stanęła w breku i machając rękawiczką, zaczęła wołać:

— Niech państwo nie wierzą. Ordynat jest dziś anormalny, plecie jak w malignie.

— Jak to? Czy nie zrobiła mi pani awantury?...

Rita zaczęła się tłumaczyć, a wtem wycedziła hrabina Ćwilecka:

— Kiedyż nareszcie dojedziemy do Głębowicz? Szalony kawał.

— Chwytam wiorsty162 rozpaczliwie i pozostało nam już tylko pięć — odrzekł Waldemar.

— A, to dobrze!

— Więc nie traćmy czasu. Do widzenia!

— Za pół godziny.

— O ile nie będzie nowego strejku163 panny Rity — żartował ordynat.

— Panie, bo się zemszczę!

— Byle nie w tej chwili.

Brek ruszył naprzód, powozy jechały wolniej. Młoda księżna mówiła do męża po cichu:

— Uważałeś, jaka to ładna para: Waldy i panna Stefania? Une très belle fille164.

— Widziałem, że są rozpromienieni.

— O czym mówicie? — spytała starsza księżna.

— O młodej parze na koźle breku.

— A tak! Waldy jest jak odrodzony.

— A ona kwitnie — dodał pan Maciej.

— Dopełniają się wzajemnie.

Inna rozmowa toczyła się w powozie.

Hrabina rzekła z gniewem do pani Idalii:

— Wiesz? To jest natręctwo tej dziewczyny.

— Co? — spytała pani Idalia.

— No, to... to... pakowanie się na kozioł obok ordynata.

— Słyszałaś, co mówiła Rita? Ciągnęli węzełki.

— Już tylko ty jej nie broń. Jest arogantka! Dziwię się, że pozwalasz na jej wybryki.

— Nie widzę żadnych. C’est une noble fille165, Lucia ją bardzo kocha.

Pani Idalia była dziś w wyjątkowo dobrym humorze. Spostrzegła to hrabina i już nic więcej nie powiedziała, zaczęła tylko sapać z irytacji.

W breku tymczasem wrzało.

Rozmawiali wszyscy, hrabianka Paula z baronem, panna Rita z Trestką, Lucia i Wiluś śpiewali krakowiaki, zanosząc się od śmiechu.