René - François-René de Chateaubriand (jak czytac ksiazki za darmo w internecie .txt) 📖
Młody Francuz René, szukając ukojenia swoich smutków,przybywa do kolonii w Luizjanie i zamieszkuje wśródokolicznych Indian. Po latach nalegań, opowiada dwómmentorom, staremu wodzowi Szaktasowi i mądremu księdzuSuel, historię swojego nieszczęścia, które skłoniło godo porzucenia ojczyzny.Chateaubriand, czerpiąc z własnych doświadczeń, przedstawiaprzeżycia wrażliwego młodego człowieka, który zatraca sensżycia, pogrążając się w melancholii.
- Autor: François-René de Chateaubriand
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «René - François-René de Chateaubriand (jak czytac ksiazki za darmo w internecie .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 François-René de Chateaubriand
Wstrząśnięty tymi słowy, René podniósł z łona Szaktasa zawstydzoną głowę. Ślepy sachem uśmiechnął się; ten uśmiech ust, który nie kojarzył się już z uśmiechem oczu, miał coś tajemniczego i niebiańskiego.
— Synu mój — rzekł sędziwy kochanek Atali — surowo przemawia nasz ojciec; daje naukę starcowi i młodzieńcowi; i ma słuszność. Tak, trzeba, abyś się wyrzekł tego osobliwego życia pełnego samych zgryzot; szczęście znajduje się jeno na powszechnych drogach.
Jednego dnia Meszasebe, dość blisko jeszcze źródła, sprzykrzyła sobie, iż jest jeno przejrzystym strumieniem. Zażądała śniegu od gór, wód od strumieni, deszczów od burz, wystąpiła z koryta, pustosząc urocze wybrzeża. Dumna rzeka czuła się zrazu szczęśliwa swą potęgą; ale widząc, że wszystko zmienia się w pustynię na jej drodze, że płynie opuszczona w swej samotności, że wody jej są zawsze mętne, pożałowała skromnego łożyska, które wyżłobiła jej natura, pożałowała ptaków, kwiatów, drzew i strumieni, niegdyś skromnych towarzyszy jej cichego biegu.
Szaktas zamilkł; słychać było jeno głos flaminga, który ukryty w nadbrzeżnych trzcinach zwiastował na południe burzę. Trzej przyjaciele skierowali się do swych chat. René szedł w milczeniu między misjonarzem, zatopionym w modlitwie, i ślepym sachemem, który szukał drogi. Powiadają, iż naglony przez obu starców powrócił do małżonki, ale nie znalazł przy niej szczęścia. Zginął niedługo później wraz z Szaktasem i ojcem Suel, podczas rzezi Francuzów i Naczezów w Luizjanie69. Pokazują jeszcze kamień, na którym zwykł był siadać o zachodzie słońca.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
1. René — tekst został opublikowany w jednym tomie wraz z utworami Atala i Przygody ostatniego z Abenserażów, do których przedmowę napisał tłumacz, T. Boy-Żeleński. Została ona zamieszczona przed tekstem Atali. [przypis edytorski]
2. Naczezi — plemię Indian Ameryki Północnej, jedno z większych plemion mieszkających na południu rzeki Missisipi. Wyróżniali się złożonym systemem wodzostwa oraz podziałem na szlachetnie urodzonych i zwykłych członków plemienia. [przypis edytorski]
3. gród Rozalii — kolonia francuska u Naczezów. [przypis autorski]
4. sachem — wódz indiański w Ameryce Płn.; przywódca plemienny. [przypis edytorski]
5. Od czasu polowania na bobry, kiedy to ślepy sachem opowiedział Renému swoje przygody — co opisuje opowiadanie Atala. [przypis edytorski]
6. wszelako (daw.) — jednak. [przypis edytorski]
7. Luizjana — rejon geogr. w Ameryce Płn., nazwany na cześć króla Francji Ludwika XIV (fr. Louis), obejmujący większość dorzecza Missisipi: tereny na południe od Wielkich Jezior aż do Zatoki Meksykańskiej, pomiędzy Appalachami na wschodzie a Górami Skalistymi na zachodzie; od 1682 do 1762 terytoria Luizjany znajdowały się pod kontrolą francuską. [przypis edytorski]
8. uchylając się naleganiom — uchylając się od spełnienia ponawianych próśb. [przypis edytorski]
9. tedy (daw.) — zatem, więc. [przypis edytorski]
10. miesiąc, który dzicy nazywają Księżycem Kwiatów — maj. [przypis edytorski]
11. sassafras a. sasafras — aromatyczne, wiecznie zielone drzewo z rodziny wawrzynowatych, występujące we wsch. części Ameryki Płn. [przypis edytorski]
12. Meszasebe — rzeka Missisipi, w oryg. fr. Meschacebé, co autor w opowiadaniu Atala opatrzył przypisem: „prawdziwa nazwa Mississippi lub Meschassipi”. [przypis edytorski]
13. ulów pszczelnych — dziś popr.: uli pszczelich. [przypis edytorski]
14. Appalachy — góry we wsch. części Ameryki Płn. [przypis edytorski]
15. luby (daw.) — miły, przyjemny, kochany. [przypis edytorski]
16. drapać się — tu daw.: wdrapywać się. [przypis edytorski]
17. dziecięctwo (daw.) — dzieciństwo. [przypis edytorski]
18. umknąć życie swoje kaprysom losu — uciec w swoim życiu od kaprysów losu. [przypis edytorski]
19. arkada — element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) połączonych od góry łukiem. [przypis edytorski]
20. poglądać (daw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
21. nie mogłem obronić się (...) refleksji — nie mogłem obronić się przed refleksją. [przypis edytorski]
22. zaczem (daw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
23. pustynia — daw. każde pustkowie, gdzie nie mieszkają ludzie. [przypis edytorski]
24. geniusz — tu: duch opiekuńczy. [przypis edytorski]
25. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
26. w wielkim mieście (...) posąg, który wskazywał palcem miejsce wsławione ofiarą — w Londynie, za Whitehall, posąg Karola II. [Autor ma na myśli, że figura Karola II wskazuje na miejsce egzekucji jego ojca, króla Karola I Stuarta, obalonego przez poddanych i w 1649 ściętego za zdradę. W rzeczywistości posąg nie przedstawia Karola II, lecz jego brata i następcę, Jakuba II, obalonego podczas tzw. chwalebnej rewolucji (1688–89) ostatniego katolickiego króla Anglii i ostatniego króla, który rządził w sposób absolutny. Obecnie ten zabytek znajduje się na placu Trafalgar; red. WL]. [przypis autorski]
27. usty (daw.) — dziś popr. forma N. lm: ustami. [przypis edytorski]
28. Kaledonia — hist. północna część wyspy Wielkiej Brytanii, obejmująca ziemie, które nie zostały podbite przez Rzymian; poet.: Szkocja. [przypis edytorski]
29. bard — poeta i pieśniarz celtycki, który wykonywał utwory z towarzyszeniem instrumentu podobnego do harfy, opiewając bohaterskie i tragiczne wydarzenia. [przypis edytorski]
30. religia chrześcijańska (...) córka wysokich gór — Jezus i jego uczniowie pochodzili z górzystej Galilei, po której wędrowali i nauczali. [przypis edytorski]
31. morweńscy bohaterowie — bohaterowie Morwenu, fikcyjnego szkockiego królestwa z III w. występującego w epickich, rzekomo starożytnych poematach celtyckich, opublikowanych po angielsku w latach 1760–73 przez poetę Jamesa Macphersona. Znane jako Pieśni Osjana, poematy te zrobiły wielkie wrażenie i stały się bardzo popularne w całej Europie; uważane za zabytki dawnej poezji, porównywane z utworami Homera, wywarły wielki wpływ na rozwój romantyzmu. [przypis edytorski]
32. harfa Dawida — Dawida (ok. 1040–ok. 970 p.n.e.), króla Izraela, Biblia określa jako poetę i pieśniarza, grającego na cytrze, flecie, niekiedy na harfie, i przypisuje mu autorstwo utworów zgromadzonych w Księdze Psalmów. [przypis edytorski]
33. w podle (daw.) — obok. [przypis edytorski]
34. Osjan — legendarny wojownik i bard celtycki, narrator i rzekomy autor cyklu epickich poematów, znanych jako „pieśni Osjana”. [przypis edytorski]
35. Zelma, właśc. Selma — zamek będący siedzibą władców Morwenu, królestwa opiewanego w pieśniach Osjana; przen. także jako nazwa krainy. [przypis edytorski]
36. Fingal — król Morwenu, ojciec Osjana i bohater jego pieśni. [przypis edytorski]
37. tyla (gw.) — tyle, tak dużo. [przypis edytorski]
38. fizjonomia (daw.) — twarz. [przypis edytorski]
39. wielki Wódz [Francji], który już nie żyje, a którego wspaniałą chatę oglądałem — Ludwik XIV (1638–1715), król Francji od 1643; rezydował w pałacu w Wersalu, zbudowanym na jego polecenie. [przypis edytorski]
40. słowy (daw.) — dziś N. lm: słowami. [przypis edytorski]
41. dowcip (daw.) — rozum, inteligencja, spryt. [przypis edytorski]
42. z umysłu (daw.) — umyślnie, celowo. [przypis edytorski]
43. zmierżony — przejęty wstrętem, obrzydzeniem. [przypis edytorski]
44. zegaru — dziś popr. D. lp: zegara. [przypis edytorski]
45. chimera — w mit. gr. ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża.; tu przenośnie: coś nierealnego, co istnieje tylko w marzeniach, urojenie, ułuda. [przypis edytorski]
46. pastwa (daw.) — ofiara, zdobycz, żer dzikiego zwierzęcia. [przypis edytorski]
47. duszny (daw.) — duchowy; dotyczący duszy. [przypis edytorski]
48. Akwilon (mit. rzym.) — bóg północnego, zimnego wiatru. [przypis edytorski]
49. zapoznawać kogoś (daw.) — nie doceniać kogoś; przeoczać, zapominać o kimś. [przypis edytorski]
50. mnież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
51. miast (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]
52. mogęż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
53. pustynia — tu: pustkowie, odludne miejsce. [przypis edytorski]
54. Isle-de-France — daw. nazwa wyspy Mauritius na Oceanie Indyjskim, używana w latach 1715–1810, kiedy wyspa była kolonią francuską. [przypis edytorski]
55. zali (daw.) — czyż, czy. [przypis edytorski]
56. dyspensa — wydawane w szczególnych przypadkach zwolnienie z obowiązku przestrzegania któregoś z przepisów prawa kościelnego. [przypis edytorski]
57. nowicjat — okres próbny w zakonie, przeznaczony na sprawdzenie i przygotowanie kandydatów do życia zakonnego. [przypis edytorski]
58. chowałem się dzieckiem (daw.) — wychowywałem się jako dziecko. [przypis edytorski]
59. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]
60. zbudziła — tu: wzbudziła. [przypis edytorski]
61. ornat — w liturgii rzymskokatolickiej: wierzchnia szata używana przez księdza podczas odprawiania mszy. [przypis edytorski]
62. miejsce obok księdza, abym mu podał nożyczki — podczas ceremonii przyjmowania do zgromadzenia zakonnego kobiecie obcina się włosy. [przypis edytorski]
63. stuła — w liturgii rzymskokatolickiej: rodzaj szarfy zawieszanej na szyi przez kapłana. [przypis edytorski]
64. dobrodziejstwy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: dobrodziejstwami. [przypis edytorski]
65. narządzać (daw.) — przygotowywać. [przypis edytorski]
66. westalka — w starożytnym Rzymie dziewicza kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni Westy. [przypis edytorski]
67. burt (daw.) — dziś: burta, boczna ściana kadłuba statku. [przypis edytorski]
68. mierzić (daw.) — brzydzić. [przypis edytorski]
69. rzeź Francuzów i Naczezów w Luizjanie — sprowokowani przez francuskiego komendanta Nachezi w listopadzie 1729 zaatakowali fort Rosalie, zabijając niemal wszystkich spośród 150 osadników i uprowadzając kobiety, dzieci i niewolników. W odwecie Francuzi i sprzymierzeni z nimi Czoktawowie najechali wioski Naczezów. W latach 1730–31 Naczezi zostali całkowicie pokonani i rozproszeni, pojmanych sprzedano w niewolę, pozostali dołączyli do innych plemion; do 1736 przestali istnieć jako odrębny lud. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Uwagi (0)