Kometa - Bruno Schulz (gdzie czytać książki .TXT) 📖

29. triolet — rodzaj wiersza o strofie ośmiowersowej i specyficznym układzie dwóch rymów, w którym czwarty i siódmy wers powtarza pierwszy, a ósmy jest taki sam jak drugi (ABaAabAB). [przypis edytorski]

30. Galvani, Luigi (1737–1798) — wł. lekarz, fizyk i fizjolog; zapoczątkował rozwój elektrofizjologii poprzez udowodnienie istnienia zjawisk elektrycznych w tkankach zwierzęcych. [przypis edytorski]

31. konduktor (daw.) — przewodnik, zwykle elektryczny. [przypis edytorski]

32. welocyped — pierwotny rower, bez łańcucha, często z bardzo dużym kołem przednim i małym tylnym (bicykl), rzadziej dwoma kołami tylnymi (tricykl a. trycykl). [przypis edytorski]

33. kozioł — tu: siodełko. [przypis edytorski]

34. filigranowy — delikatny, ażurowy; od: filigran: rodzaj ornamentu wykonanego z cienkich drucików. [przypis edytorski]

35. ezoteryk — tu: adept wiedzy tajemnej. [przypis edytorski]

36. Panta rei! (gr.) — „Wszystko płynie!”, słowa przypisywane Heraklitowi z Efezu (540–475 p.n.e.), filozofowi gr., który uważał, że główną cechą rzeczywistości jest zmienność, a żywiołem ją budującym — ogień. [przypis edytorski]

37. principium individuationis (łac.) — „zasada indywiduacji”, pojęcie związane z poczuciem odrębności jednostki, używane przez Fryderyka Nietzschego (1844–1900), filozofa niem., przedstawiciela immoralizmu i irracjonalizmu. [przypis edytorski]

38. furda (daw.) — błahostka. [przypis edytorski]

39. celowy — przystosowany do pełnienia określonego celu. [przypis edytorski]

40. rozczyn (chem.) — roztwór. [przypis edytorski]

41. śniedziejący — pokrywający się śniedzią (patyną, grynszpanem), jasnozielonym nalotem, będącym produktem korozji miedzi; tu ogólnie o metalu: pokrywający się nalotem będącym wynikiem jakiejś reakcji chemicznej. [przypis edytorski]

42. spolaryzowany (z łac. polus: biegun) — taki, w którym występuje polarność, wyróżnienie dwu przeciwstawnych sobie kierunków a. działających sił. [przypis edytorski]

43. młotek Neefa — rodzaj przerywacza, urządzenia elektrycznego służącego do samoczynnego szybkiego włączania i wyłączania prądu; składa się z elektromagnesu oraz żelaznej zwory; zwora, przyciągana przez elektromagnes, odgina się i przerywa obwód prądu, w wyniku czego elektromagnes przestaje działać, a zwora powraca we wcześniejsze położenie, zamykając obwód. [przypis edytorski]

44. mesmeryzm a. kuracja Mesmera — metoda leczenia oparta na porządkowaniu krążenia fluidu, występującej w teorii magnetyzmu zwierzęcego Franza Antona Mesmera (1734–1815) hipotetycznej subtelnej materii istniejącej w ciałach istot żywych. [przypis edytorski]

45. prestidigitatorstwo — sztukmistrzostwo. [przypis edytorski]

46. deprymujący — przygnębiający; zniechęcający. [przypis edytorski]

47. fizjonomia (daw.) — twarz. [przypis edytorski]

48. ogniwo Leclanche’a — popularne ogniwo elektryczne węglowo-cynkowe, wynalezione przez fr. chemika Georgesa Leclanche’a (1839–1882). [przypis edytorski]

49. ćwieczek — gwóźdź, mały ćwiek. [przypis edytorski]

50. zmurszały — sypiący się, kruszący się z powodu rozkładu (o drewnie lub murach). [przypis edytorski]

51. piędź — dawna miara długości, odpowiadająca szerokości rozpostartej dłoni. [przypis edytorski]

52. odpoznawać (daw.) — rozpoznawać w czymś coś, co znało się dawniej. [przypis edytorski]

53. timbre (fr.) — barwa, brzmienie dźwięku, głosu. [przypis edytorski]

54. czczy (daw.) — pusty, jałowy, nic nieznaczący. [przypis edytorski]

55. miesiąc (daw., poet.) — księżyc. [przypis edytorski]

56. kontenans (daw., z fr.) — pewność siebie, odwaga. [przypis edytorski]

57. zblazowany — znudzony za sprawą nadmiaru wrażeń. [przypis edytorski]

58. lupanar (daw., z łac.) — dom publiczny. [przypis edytorski]

59. koncesja (z łac.) — ustępstwo. [przypis edytorski]

60. pozytywny (z łac. positivus: oparty, uzasadniony) — tu zapewne: ustalony, pewny. [przypis edytorski]

61. komitywa (z łac.) — bliskie, poufałe stosunki, zażyłość. [przypis edytorski]

62. eschatologiczny — związany z zagadnieniami eschatologii, dziedziny teologiczno-filozoficznej traktującej o sprawach ostatecznych: końcu świata, losie człowieka po śmierci itp. [przypis edytorski]

63. ad oculos (łac.) — dosł.: do oczu, przed oczy; naocznie. [przypis edytorski]

64. antycypować — przewidywać, zapowiadać. [przypis edytorski]

65. bolida (z gr.) — dziś popr.: bolid, żarzący się meteor lub inne niewielkie ciało niebieskie przelatujące przez atmosferę i eksplodujące w powietrzu lub spadające na ziemię. [przypis edytorski]

66. antypoda — człowiek zamieszkujący obszar położony po przeciwnej stronie kuli ziemskiej względem kogoś innego. [przypis edytorski]

67. tyraliera — rodzaj luźnego szyku bojowego tworzonego przez żołnierzy stojących w odstępach w jednej linii. [przypis edytorski]

68. sztych — staloryt, technika graficzna posługująca się metalową płytą, zatrzymującą tusz w wyżłobionych w niej rowkach. [przypis edytorski]

69. anamneza (z gr.: przypomnienie) — przypomnienie sobie tego, co już zostało poznane przed narodzinami. [przypis edytorski]

70. więcierz — rodzaj prostej sieci rybackiej z wikliny lub tkaniny sieciowej. [przypis edytorski]

71. niewód — rodzaj długiej sieci rybackiej. [przypis edytorski]

72. syderyczny (z łac. sidus, sideris: gwiazda) — gwiezdny. [przypis edytorski]

73. cykloida (z gr.) — krzywa płaska, jaką zatacza punkt okręgu toczącego się po prostej. [przypis edytorski]

74. epicykloida (z gr.) — krzywa płaska, jaką zakreśla punkt okręgu toczącego się bez poślizgu po zewnętrzu drugiego okręgu. [przypis edytorski]

75. egzekwowany — tu: wykonywany. [przypis edytorski]

76. przekątnia (daw.) — przekątna. [przypis edytorski]

77. filować (z fr.) — o świecy, lampie naftowej: kopcić; o świetle lampy: migotać, drgać. [przypis edytorski]

78. amfilada — ciąg pomieszczeń z drzwiami ustawionymi na jednej osi. [przypis edytorski]

79. imperatyw kategoryczny — w filozofii Kanta: bezwarunkowy nakaz moralny każący jednostce postępować tak, że w jej przekonaniu reguły tego postępowania mogłyby stanowić powszechne zasady. [przypis edytorski]

80. gwałtować (daw.) — robić gwałt, podnosić alarm. [przypis edytorski]

81. zdrożny — stanowiący wykroczenie przeciw właściwym obyczajom, naganny. [przypis edytorski]

82. szpaler — dwa równolegle ułożone szeregi, rzadziej pojedynczy szereg. [przypis edytorski]

83. pensum (łac.) — praca, zadanie do wykonania w określonym czasie, zwykle jednego dnia. [przypis edytorski]

84. palec ognisty Baltazara... — wg Biblii (Dn 5) król Babilonu Baltazar wydał ucztę, podczas której ukazała się w sali ręka pisząca na ścianie słowa: Mane, tekel, fares, co zwykło się tłumaczyć: „policzone, zważone, rozdzielone”. Była to przepowiednia bliskiego upadku królestwa Baltazara, która spełniła się jeszcze tej samej nocy. [przypis edytorski]

85. całka (mat.) — pojęcie matematyczne, rodzaj sumy nieskończenie wielu nieskończenie małych wielkości, stosowanej dla wielkości zmieniających się w sposób ciągły; symbolem całki jest pionowa kreska z zagięciami na końcach (stąd „fajka”), pochodząca od wydłużonej litery „s”. [przypis edytorski]

86. granice całkowania (mat.) — początkowa oraz końcowa wartość zmiennej, wyznaczające zakres, dla którego oblicza się wartość całki. [przypis edytorski]

87. matnia — sytuacja bez wyjścia, pułapka. [przypis edytorski]

88. kosmologia — nauka zajmująca się budową kosmosu, wszechświata. [przypis edytorski]

89. mikrometr pozycyjny (astr.) — używany do poł. XX w. przyrząd do precyzyjnych pomiarów wzajemnego położenia obiektów widniejących na niebie blisko siebie. [przypis edytorski]

90. skrofuliczny — chory na gruźlicę węzłów chłonnych szyi; tu przen.: o nierównej fakturze z wyraźnymi ziarnistościami, poorany punktowymi zniszczeniami. [przypis edytorski]

91. chloroform — organiczny związek chemiczny w postaci lotnej cieczy o słodkawym zapachu, używany jako środek usypiający. [przypis edytorski]

92. amnion (daw., gr.) — owodnia, błona płodowa okrywająca bezpośrednio płód i mająca zapewnić mu środowisko wodne. [przypis edytorski]

93. Dotąd i nie dalej — w biblijnej Księdze Hioba (Hi 38, 11) tymi słowami Bóg wyznacza granice destrukcyjnemu morzu. [przypis edytorski]

94. introdukcja (z łac.) — wstęp. [przypis edytorski]

95. homunculus (łac.) — człowiek stworzony w sposób sztuczny, zwykle miniaturowy i bezpłciowy. [przypis edytorski]

96. do aktów — dziś popr. forma dla zbioru dokumentów: do akt. [przypis edytorski]

97. registratura — zbiór dokumentów urzędu lub kancelarii; także: szafa na takowe. [przypis edytorski]