Sabałowa bajka - Henryk Sienkiewicz (książki do czytania TXT) 📖

Siedliśmy wokół ogniska wsłuchani w tę ciszę tatrzańską, która aż w uszach dzwoni. Zbliżała się już i godzina spoczynku, gdy nagle Sabała1 podniósł swą pomarszczoną twarz, podobną zarazem do głowy starego sępa i do twarzy Miltona2. Chwilę popatrzył szklanymi oczami w ogień — tak zaczął opowiadać:

„Prosem piknie wasych miłości, raz seł3 chłop ze świdrem i rąbanicą4 do Nowego Targu na siacie5. Jakoś za Poroninem stowarzysyła6 się z nim stara baba. Chłop, ze był mądry gazda, poznał Śmierć i zara myśli, jako się jej pozbyć. Wzion7 wreście wiercić dziurę do wirby8, wiercił, póki nie wywiercił, a potem w nią zagląda.

— Czego patrzys? — pyta Śmierć.

— Chcesz uznać, to sama zaźrzyj.

Zaźrzała Śmierć do dziury, nie widzi nic — a bez ten cas9 ociosał se chłop rąbanicą bukowy kołek.

— Nie widzę nic — powiada Śmierć.

— Wleź całkiem, to obacys.

Ledwie Śmierć wlazła całkiem, zatkał ci ją chłop — prosem piknie — bukowym kołkiem, przybił kołek obuchem i poseł10.

Az tu rok po roku idzie, chłop żyje i żyje; ludziska przestali umierać; zajaziło11 się od nich w Zakopanem, w Białym Dunajcu, w Chochołowie, wsędy, ze cłek koło cłeka stał, jako smereki12 stojom w borze. Chłopisko się zestarzało, bieda pocena13 go gnieść, robić14 już nie mogło. Naprzykrzyło mu się w ostatku zyć, poseł i odetkał Śmierć z wirby.

Jak Śmierć — prosem piknie — skoczy, jak weźmie kosić — w Zakopanem, w Białym Dunajcu, w Kościeliskach, w Chochołowie, to tyla się luda wykopyrtło, ze i chować gdzie nie było. Przychodzi wreszcie Śmierć do jednej gaździny wdowy — siedmioro sierot u niej — i biere ją. A tu dzieci kiej nie zacnom lamentować:

— Nie bier matki, nie bier matki!

Zlutowała15 się Śmierć nad dziećmi, idzie do Pana Boga i powieda:

— Panie Boże, jakoze mnie matkę brać, kiej dzieci tak prosom, tak lamentujom, aze mi się luto stało.

A Pan Bóg powieda tak:

— Ja w tych rzecach nie gazda, jeno Pan Jezus gazda. Idźze do Pana Jezusa, niech ci ta powie, jako ma być.

Przychodzi Śmierć do Pana Jezusa i powieda:

— Panie Jezu, jakoze mnie gaździnę brać? — siedmioro sierot w chałupie, tak prosom, tak lamentujom, aze mi się luto stało.

A Pan Jezus prask Śmierć w pysk.

— Chybaj16 do morza, przynieś skałkę!

Skoczyła Śmierć do morza, na samiusieńkie dno, przyniosła skałkę kwardom17, okrągluchnom jako bochenek chleba, a Pan Jezus do niej:

— Gryź!

Gryzie Śmierć, gryzie — zębiska ją bolom; zgryzła wreście calusieńkom skałkę — i patrzy: az w środku chrobocek18 maluśki siedzi. A Pan Jezus prask Śmierć w pysk.

— Widzis — powieda — to ja i o tym maluśkim chrobocku na dnie morza wiem i pamiętam; a ty myślis, ze ja o sierotach nie będę pamiętał? — Chybaj, bier matkę!