Róża - Stefan Żeromski (wirtualna biblioteka .txt) 📖
Dramat niesceniczny Stefana Żeromskiego Róża powstał pod wpływem wydarzeń rewolucyjnych 1905 roku w Królestwie Polskim, które ujawniły głębokie rozdarcie polskiego społeczeństwa. Przeciw publicznym wystąpieniom pod hasłami łączącymi postulaty zaprzestania rusyfikacji w szkołach z żądaniami wprowadzenia podstawowych praw pracowniczych (jak ośmiogodzinny czas pracy, wprowadzenie płacy minimalnej i założenie kas chorych) — swoje siły połączyło rosyjskie wojsko z polską endecją, przemysłowcami i kościołem katolickim. Na grobach ofiar krwawo stłumionego buntu (w samych rozruchach po strajku włókniarzy w Łodzi zginęło dwieście osób, a rannych liczono w tysiącach) — wyrosły zastępy donosicieli, tzw. filerów carskiej policji.
Tytuł utworu pozostaje — w duchu młodopolskiego symbolizmu — wieloznaczny. Najważniejszy jednak z punktów odniesienia do jego interpretacji stanowi scena brutalnego policyjnego przesłuchania: chustka zanurzona we krwi skatowanego działacza rewolucyjnego, prostego robotnika o niezłomnej postawie ideowej i etycznej, staje się czerwoną różą przymierza między warstwami inteligencko-szlacheckimi a ludem.
- Autor: Stefan Żeromski
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Róża - Stefan Żeromski (wirtualna biblioteka .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stefan Żeromski
136. Sakia-Muni (ok. 563–483 p.n.e.) — Budda Siakjamuni, właśc. Siddhartha Gautama z rodu Śakjów, indyjski książę, filozof i reformator religijny, twórca buddyzmu. [przypis edytorski]
137. kędyś (daw., gw.) — gdzieś. [przypis edytorski]
138. przelata (daw., gw.) — dziś popr.: przelatuje. [przypis edytorski]
139. winograd — winorośl. [przypis edytorski]
140. doncella (z średn. łac.: domnicella; por. port. donzela, fr. demoiselle) — pani, panna. [przypis edytorski]
141. fijołki — dziś popr. forma: fiołki. [przypis edytorski]
142. pacht (daw.) — dzierżawa. [przypis edytorski]
143. krescencja (z łac.) — dosł. wzrost; tu: oprocentowana lokata. [przypis edytorski]
144. kolatorka (daw.) — fundatorka (kościoła, klasztoru itp.). [przypis edytorski]
145. brodiaga (z ros.) — włóczęga, wagabunda, łazik, kloszard. [przypis edytorski]
146. bitwa pod Mukdenem — jedno z rozstrzygających starć podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905); miało miejsce między 19 lutego a 10 marca 1905 r. niedaleko miasta Mukden (obecnie Shenyang) w Mandżurii w Cesarstwie Chińskim i zakończyło się klęską Rosji: w bitwie poległo ok. 50 tys. żołnierzy armii ros., a ok. 30 tys. uznano za zaginionych; porażka osłabiła władzę carską, wzmocniła zaś wrzenie rewolucyjne, które zaowocowało wybuchem w 1905 r. [przypis edytorski]
147. kaj (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]
148. ochrona a. ochronka — daw. placówka opiekuńczo-wychowawcza, rodzaj przedszkola. [przypis edytorski]
149. paniusim się pytała (gw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: paniusi się pytałam. [przypis edytorski]
150. pedziała (gw.) — powiedziała. [przypis edytorski]
151. a ja się het bojam i pokój (gw.) — a ja się nadal boję i już. [przypis edytorski]
152. poszturgujom (gw.) — poszturchują (grzecznościowa forma lm czasownika). [przypis edytorski]
153. wszów (gw. forma) — wszy. [przypis edytorski]
154. nama (gw.) — nam. [przypis edytorski]
155. pedał (gw.) — powiadał; mówił. [przypis edytorski]
156. do naju (gw.) — do nas. [przypis edytorski]
157. weźnie wzdychać (gw.) — zacznie wzdychać. [przypis edytorski]
158. Szczepan, św. — właśc. Stefan, święty katolicki oraz apostoł kościoła prawosławnego, zw. pierwszym męczennikiem; Żyd, zwierzchnik grupy zw. hellenistami, pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego), zginął ok. 36 r. n.e. ukamienowany pod Jerozolimą przez miejscową społeczność. [przypis edytorski]
159. chwiejnymi kroki — dziś: chwiejnymi krokami. [przypis edytorski]
160. metr (z fr.) — nauczyciel. [przypis edytorski]
161. rewerencja (daw.) — okazywane komuś poważanie, szacunek. [przypis edytorski]
162. Mahabharata — jeden z dwóch głównych hinduistycznych poematów epickich (obok Ramajany); epos opowiadający o historii starożytnych Indii, zawierający nauki z zakresu filozofii (logiki, etyki), astronomii, medycyny, jogi, sztuki wojennej, edukacji, ekonomii, architektury, a także sztuki miłosnej; w jego skład wchodzi też Bhagawadgita (pieśń w formie dialogu, o tematyce religijnej i etycznej). [przypis edytorski]
163. ninie (daw., gw.) — teraz. [przypis edytorski]
164. na przeciąg czasu — błąd logiczny i stylistyczny; popr.: przez pewien czas itp. [przypis edytorski]
165. na bałyku (daw.) — na czworakach. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/zeromski-roza
Tekst opracowany na podstawie: Józef Katerla, Róża. Dramat niesceniczny. Spółka nakładowa "Książka", Kraków.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów Biblioteki.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Kopeć, Aleksandra Sekuła.
Okładka na podstawie: soomness@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-5941-8
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)