Lament świętokrzyski - Autor nieznany (biblioteka online darmowa txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Utwór datowany na lata 70. XV w., znany pod tytułem Lament świętokrzyski (od miejsca znalezienia rękopisu w klasztorze benedyktyńskim Św. Krzyża na Łysej Górze), a także jako Żale Matki Boskiej pod krzyżem lub (od incipitu) Posłuchajcie bracia miła…, stanowi przykład średniowiecznej liryki pasyjnej, realizującej motyw Stabat Mater. Rękopis utworu, którego autorstwo przypisywane było Andrzejowi ze Słupi, przeorowi świętokrzyskich benedyktynów, zaginął po wywiezieniu zbiorów warszawskiej Biblioteki Uniwersyteckiej do Petersburga w ramach represji carskich po powstaniu listopadowym. Zachował się jednak sporządzony przez Łukasza Gołębiowskiego, znalazcę rękopisu, odpis pieśni łysogórskich (tj. kodeksu obejmującego cztery pieśni maryjne: Posłuchajcie bracia miła…, Radości wam powiadam…, Mocne Boskie tajemności… i Zdrowaś Krolewno wyborna… oraz jedną o Bożym Ciele: O ciało Boga żywego…). Na tej podstawie utwór został opublikowany (po raz pierwszy w 1852 r. przez Wacława Aleksandra Maciejowskiego).

Pieśń należy do gatunku zwanego lamentem (a. z łac. planktem). Forma poruszającego monologu Matki Boskiej opłakującej pod krzyżem śmierć swego syna, Chrystusa, wskazywała badaczom, że utwór mógł być fragmentem zaginionego pasyjnego dramatu liturgicznego, jednego z misteriów wielkopiątkowych.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Autor nieznany
Epoka: Średniowiecze
Rodzaj: Liryka

Czytasz książkę online - «Lament świętokrzyski - Autor nieznany (biblioteka online darmowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Autor nieznany

Idź do strony:

Lament świętokrzyski

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

ISBN 978-83-288-5858-9

Lament świętokrzyski Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna

Lament świętokrzyski

Posłuchajcie, bracia miła1,

Kcęć2 wam skorżyć krwawą głowę3;

Usłyszycie4 moj zamętek5,

Jen mi się zstał6 w Wielki Piątek.

Pożałuj mię, stary, młody,

Boć mi przyszły krwawe gody7:

Jednegociem8 Syna miała

I tegociem ożalała9.

Zamęt10 ciężki dostał się mie11, ubogiej żenie12,

Widzęć13 rozkrwawione me miłe narodzenie14;

Ciężka moja chwila, krwawa godzina,

Widzęć niewiernego Żydowina,

Iż on bije, męczy mego miłego Syna.

Synku miły i wybrany,

Rozdziel z matką swoją rany15;

A wszakom16 cię, Synku miły, w swem sercu nosiła,

A takież tobie wiernie służyła.

Przemów k matce17, bych18 się ucieszyła,

Bo już jidziesz19 ode mnie, moja nadzieja miła20.

Synku, bych21 cię nisko miała,

Niecoć22 bych ci wspomagała:

Twoja główka krzywo wisa23, tęć24 bych ja podparła25;

Krew po tobie płynie, tęć bych ja utarła26;

Picia wołasz, piciać27 bych ci dała,

Ale nie lza28 dosiąc29 twego świętego ciała.

O anjele Gabryjele30,

Gdzie jest ono31 twe wesele,

Cożeś mi go obiecował32 tako barzo33 wiele34,

A rzekęcy35: „Panno, pełna jeś36 miłości!”

A ja pełna smutku i żałości.

Sprochniało we mnie ciało i moje wszytki37 kości.

Proścież38 Boga, wy miłe i żądne39 maciory40,

By wam nad dziatkami nie były takie to pozory41,

Jele42 ja nieboga ninie43 dziś zeźrzała

Nad swym, nad miłym Synem krasnym44,

Iż on cirpi45 męki nie będąc w żadnej winie.

Nie mam ani będę mieć jinego46,

Jedno ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego.

Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Przypisy:

1. bracia miła (starop.) — miła braci; forma wołacza od rzeczownika zbiorowego r.ż. brać. [przypis edytorski]

2. kcęć (starop.) — konstrukcja z wzmacniającą partykułą -ci, skróconą do -ć; inaczej: chcę ci. [przypis edytorski]

3. kcęć wam skorżyć krwawą głowę (starop.) — chcę się wam poskarżyć, [jaką mam] znękaną głowę (jak bardzo jestem stroskana). [przypis edytorski]

4. usłyszycie (starop.) — daw. forma wołacza: usłyszcie. [przypis edytorski]

5. zamętek (starop.) — smutek, żałość, cierpienie. [przypis edytorski]

6. jen mi się zstał (starop.) — który przydarzył mi się. [przypis edytorski]

7. krwawe gody (starop.) — krwawe święto; czas cierpienia. [przypis edytorski]

8. jednegociem syna miała — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci oraz przestawną końcówką czasownika; inaczej: jednego ci syna miałam. [przypis edytorski]

9. ożaleć (starop.) — opłakać kogo (po jego stracie, w wyniku żałoby). [przypis edytorski]

10. zamęt (starop.) — smutek; cierpienie. [przypis edytorski]

11. zamęt ciężki dostał się mie (starop.) — spotkało mnie ciężkie nieszczęście. [przypis edytorski]

12. ubogiej żenie (starop.) — forma C.lp r.ż.; dziś: biednej kobiecie. [przypis edytorski]

13. widzęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

14. narodzenie (starop.) — tu: potomstwo, dziecko. [przypis edytorski]

15. rozdziel z matką swoją rany (starop.) — podziel się ranami ze swoją matką. [przypis edytorski]

16. wszakom (...) nosiła — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika, inaczej: wszak nosiłam; przecież nosiłam. [przypis edytorski]

17. k matce (starop.) — ku matce, do matki. [przypis edytorski]

18. bych (starop.) — bym, abym; bych się ucieszyła: ucieszyłabym się. [przypis edytorski]

19. jidziesz (starop.) — forma 3.os. lp: idziesz, odchodzisz. [przypis edytorski]

20. moja nadzieja miła (starop.) — forma W.lp, dziś: moja nadziejo miła. [przypis edytorski]

21. bych (starop.) — bym, gdybym; bych cię nisko miała: miałabym cię nisko; gdybym cię miała nisko. [przypis edytorski]

22. niecoć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; niecoć bych ci wspomagała: nieco wspomagałabym cię. [przypis edytorski]

23. wisać (starop.) — tu: zwisać. [przypis edytorski]

24. tęć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

25. tęć bych ja podparła (starop.) — tę podparłabym; podparłabym ją. [przypis edytorski]

26. utrzeć (starop.) — obetrzeć, przetrzeć, wytrzeć. [przypis edytorski]

27. piciać (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; piciać bych ci dała: dałabym ci picia. [przypis edytorski]

28. nie lza (starop.) — nie sposób; nie można. [przypis edytorski]

29. dosiąc (starop.) — dziś popr. forma: dosięgnąć. [przypis edytorski]

30. anjele Gabryjele (starop.) — forma W.lp; dziś: aniele Gabrielu. [przypis edytorski]

31. ono (starop.) — to, owo. [przypis edytorski]

32. obiecował (starop.) — dziś popr. forma: obiecywał. [przypis edytorski]

33. barzo (starop.) — bardzo. [przypis edytorski]

34. tako wiele (starop.) — tak wiele. [przypis edytorski]

35. rzekęcy (starop.) — daw. forma imiesłowowa; dziś: mówiąc. [przypis edytorski]

36. pełna jeś (starop.) — jesteś pełna. [przypis edytorski]

37. wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis edytorski]

38. proścież (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

39. żądny (starop.) — proszący, potrzebujący; wnoszący żarliwą, gorącą prośbę. [przypis edytorski]

40. maciora (starop.) — macierz, matka. [przypis edytorski]

41. by wam nad dziatkami nie były takie to pozory, jele ja (...) dziś zeźrzała (...) nad swym (...) synem (starop.) — żebyście nie zobaczyły dzieci w takim stanie, w jakim ja dziś ujrzałam swego syna. [przypis edytorski]

42. jele (starop.) — tu: które, jakie. [przypis edytorski]

43. ninie (starop.) — teraz. [przypis edytorski]

44. krasny (starop.) — piękny, urodziwy. [przypis edytorski]

45. cirpi (starop.) — dziś popr. forma 3.os.lp: cierpi. [przypis edytorski]

46. jinego (starop.) — innego. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać

Idź do strony:

Darmowe książki «Lament świętokrzyski - Autor nieznany (biblioteka online darmowa txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz