Rozbitki - Józef Bliziński (coczytać txt) 📖
Pretensjonalna komedia o życiu polskiego ziemiaństwa drugiej połowy XIX wieku. Józef Bliziński jest nazywany kontynuatorem komedii fredrowskiej. Propozycja dla miłośników ramotek i sentymentalnych eksloratorów.
Nie ma co ukrywać – komediodramaty Józefa Blizińskiego zestarzały się i dziś można je polecać już chyba tylko eksploratorom dziewiętnastowiecznych kuriozów, zwłaszcza że jego poczucie humoru odległe jest od dzisiejszych standardów. Tym niemniej to krytyczne spojrzenie na środowisko wiejskiej szlachty może zaciekawić. Bliziński — skądinąd etnograf i przyjaciel Kolberga — wyśmiewa się z klasy społecznej sobie najbliższej, a jego obserwacje zawierają sporo intrygujących ciekawostek. Pod koniec XIX wieku ziemiaństwo zaczyna być powoli reliktem epoki feudalnej. Upadającą klasę społeczną Bliziński oskarża o kłótliwość, pustotę i rozrzutność.
- Autor: Józef Bliziński
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Rozbitki - Józef Bliziński (coczytać txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Bliziński
„Mojej żonie w upominku.”
No, Bóg zapłać, to i dziad więcej nie powie. Otarłszy usta. A teraz do widzenia.
ZUZIAGdzież się tak spieszysz?
MICHAŁEKMuszę iść, bo stary się tam skręci bezemnie... Słychać zdala parę chrapliwych zadęć trąbki. O! słyszysz? rozumiesz ty to? to się znaczy, że mieliśmy się strąbić. Ale nie myśl, żeby to było takie strąbienie, jak np. arakiem... broń Boże! to się znaczy, że on trąbi na mnie i powiada: naśladując trąbkę Miszel! chodź sam tu! a ja mu powinienem odtrąbić: tak samo Idę! idę! idę!
To idźże już sobie, kiedy ci tak pilno...
A ty dokąd z tym koszykiem?
ZUZIANa rydze. Ty sobie, ja sobie.
MICHAŁEKHola, czekajno... niewiem, czy to dla ciebie bezpiecznie.
ZUZIAA to dla czego?
MICHAŁEKDla tego, że ja tu dopiero co spotkałem kogoś.
ZUZIACóż dziwnego? wszakże dziś polują.
MICHAŁEKPolują, polują... ja wiem! ten też poluje, ale mnie się to polowanie nie bardzo podoba.
ZUZIAO, nie pleć.
MICHAŁEKWidzisz, zrozumiałaś mnie, boś raki spiekła.
ZUZIACo ci się śni, nawet niewiem o kim mówisz.
MICHAŁEKNie wiesz? doprawdy? patrząc jej w oczy A wasz panicz, pan Maurycy? hę? spojrzyj mi w oczy... wskazując palcem he, he, he... a widzisz!
ZUZIANo to cóż, że czasem do nas zajrzy? przecie moja nieboszka matka go wypiastowała.
MICHAŁEKHm! wiem, wiem... ale słuchajno, już kiedy tak, to żeby przynajmniej znał się na rzeczy i pamiętał o tobie... toby było pół biedy.
ZUZIAJakto?
MICHAŁEKAno żeby było przecie czem zacząć, jak się pobierzemy.
ZUZIAHm, toś ty taki? nie chodzi ci o mnie, tylko o pieniądze?
MICHAŁEKKażdemu o to powinno chodzić. Nie myśl, żebym ja cię miał namawiać na jakie złe rzeczy, boć to przecie byłoby na moją skórę... ale widzisz, kto ma rozum, to drze łyka kiedy się da.
ZUZIAEj, żebyś czasem nie żałował, jeżeli to mówisz naprawdę.
MICHAŁEKUdaje że się gniewa, ale dobrze, że jej powiedziałem: niech wiedzą żem ja nie ślepy... może człowiekowi co z tego kapnie... słychać trąbkę; głośno Masz! znowu trąbi... trza lecieć... do widzenia.
A to!.. czy on na prawdę mówi, czy tylko tak, żeby się czego dowiedzieć.. Co by mi nawet przez myśl nie przeszło, to on mnie sam uczy... p. c. Niech on jeno sobie ztego żarcików nie robi, bo jeszcze kiedy mu to na złe wyjdzie...
Tu jest, tu go niema... Że też ja ich nie mogę nigdy zdybać razem, a wiem, że myszkuje. Sekreta przedemną... co mu się stało... Bardzobym chciał mieć czarne na białem. spostrzegłszy Zuzię, która wyszła zarzucając chusteczkę na głowę O! jest jedno... pewno i drugie niedaleko, pod umówionym jaworem. zastępując jej Gdzież to rybcia idzie? hę?
ZUZIANa spacer.
KOTWICZAle fe! tak na pojedynkę, czy ma się z kim zejść?
ZUZIACo panu po tej ciekawości.
KOTWICZRybciu! Zatrzymując ją. Muszę się dowiedzieć.
ZUZIAO! tyle!
Ta figa daje bardzo wiele do myślenia.
ŁECHCIŃSKAHa, ha, ha!
KOTWICZA ta tu co robi?
ŁECHCIŃSKAPan hrabia! ha, ha, ha! nie w kniei, tylko na leśniczówce... a to ładnie, słowo daję... zamiast strzelać sarny w lesie, to się tu kręci koło sarny na dwóch nóżkach.
KOTWICZCo kręci, kręci... niewiedzieć co!
ŁECHCIŃSKAJakto, nie widziałam na własne oczy? zaraz wszystkim opowiem... komu to tu świat durzyć, jak matkę kocham!.. okropność.
KOTWICZAle daję słowo honoru.
ŁECHCIŃSKAA! więc hrabia chyba komu innemu robił interesa... to już prędzej ujdzie... n. s no, jestem w domu.
KOTWICZTeraz mnie faktorem robią.
ŁECHCIŃSKATego nie powiedziałam... do chłopca, który wnosi dwa spore koszyki i niewie co z niemi robić. No, czegoż tu stoisz, zanieś do izby... do Kotwicza śniadanie dla myśliwych... poufnie ale to tylko dyplomacja, bo inaczej niemiałabym z czem się zamówić.
KOTWICZPo co?
ŁECHCIŃSKAPo co? nikt by nie zgadł... oto po prostu poto, żeby pilnować hrabiego.
KOTWICZMnie?
ŁECHCIŃSKANie inaczej, jak matkę kocham... bo hrabia taki ciężki do wszystkiego, że niech Bóg broni... może już i zapomniał, że pani sobie życzyła, aby po polowaniu przyjechali wszyscy do pałacu na obiad.
KOTWICZNo tak, wspominała mi kuzynka. Więc cóż?
ŁECHCIŃSKAA Strasz jest?
KOTWICZJaka straż?
ŁECHCIŃSKAO! już koncepta... Strasz, ten młody co się to teraz sprowadził do Zagrajewic, bo to o niego przedewszystkiem chodzi.
KOTWICZAle fe! cóż to nowego się święci?
ŁECHCIŃSKANajprzód, czy jest? bo jeżeli go niemasz, to to wszystko niepotrzebne.
KOTWICZAle jest, jest, i to nawet mnie zdziwiło... zkąd się wziął nie proszony? nikt go nie zna.
ŁECHCIŃSKAWłaśnie że proszony.
KOTWICZPrzez kogo?
ŁECHCIŃSKAWystaw sobie hrabia, to cała historja. Pani na bilecie wizytowym męża napisała parę słów ołówkiem, i postarałyśmy się, że mu zaniesiono dziś raniutko, niby to z polowania.
KOTWICZAle fe!
ŁECHCIŃSKAJak matkę kocham! I jakże on wygląda? przyzwoicie?
KOTWICZFagas... za kamerdynera bym go nie przyjął.
ŁECHCIŃSKAE, hrabiego to niema się co pytać, bo taki arystokrata, jak niewiem co.
KOTWICZSzewcem dzięki Bogu się nie urodziłem.
ŁECHCIŃSKACo tam, jaki jest taki jest, dosyć że ma pieniąchy.
KOTWICZI grube, ani słowa! po prostu miljoner. p. c. z goryczą Dostało się w ładne ręce... mój Boże! Zagrajewice, taka pańska rezydencja.. gniazdo Zagrajewskich... to był dom, jakich dziś już niema. Jakeśmy się tam bawili! goście prawie nie wyjeżdżali... szampan lał się strumieniami.
ŁECHCIŃSKAJak matkę kocham, to były czasy!
KOTWICZZwykle po takich bachandrjach zjeżdżano do mnie na barszczyk, z którego słynął mój kucharz. Prawda, że te barszczyki kosztowały mię tyle, że łajdak Wucherstein zlicytował mi Bębnówkę i zabrał jak swoją.
ŁECHCIŃSKAA! to tak?... ale hrabia miał jeszcze i drugą jakąś wioskę.
KOTWICZLipowiec? mam tu po nim pamiątkę. Otwiera cienki pugilaresik, do którego Łechcińska ciekawie zagląda. Przegrałem go na tę samą dwójkę pikową.
ŁECHCIŃSKAJezus! no i cóż?
KOTWICZA no, nic... oddałem w dwadzieścia cztery godzin... dług honorowy, trudno! p. c. no, ale się przynajmniej żyło i użyło po pańsku... a teraz!... pierwszy lepszy cham, prosty wyrobnik jakiś z pod płotu... chodzi zasmolony, przy fartuchu... będzie kamienie tłukł przy drodze... później, jest! wypływa na wierzch.. krezus!... I niechże taki potrafi dom prowadzić!...
ŁECHCIŃSKAChyba, że go panowie nauczą, bo to tak wszystko idzie w kółko... o! pokazuje palcem taki tam jakiś skoro się do chrapie grosza, to nie ma spokoju póki się nie wprosi do koligacji z jakim prawdziwie pańskim domem, i te miliony znowu wracają tam, skąd je wyciśnięto.
KOTWICZŻeby to!
ŁECHCIŃSKANiech mówią co chcą, pan panem zawsze będzie. Naprzykład hrabia stracił taki majątek, ale jak był tak jest hrabią, a to jest kapitał, i jaki! nie jedna majętna osoba na wydaniu, chętnieby oddała wszystko, żeby być hrabiną. Ja sama powiadam, że gdybym tak wygrała wielki los na loterji, albo gdyby mi dopisały jedne duże pieniądze — co jeszcze sekret — toby się hrabia musiał zaraz żenić ze mną, jak matkę kocham!
KOTWICZAle fe! tak zaraz? na poczekaniu?
ŁECHCIŃSKAByłabym hrabiną... do siebie Jezus! dopierobym nosa zadzierała! ciekawa rzecz, jaką minę zrobiłaby na to stara szambelanicowa. do Kotwicza z przymileniem. Ożeniłby się hrabia ze mną, gdybym miała pieniądze? co?
KOTWICZChyba bardzo grube.
ŁECHCIŃSKAA co! jeszczeby grymasił, jak matkę kocham... nie powiedziałam? zaraz chce się krociów... dobre i coś.. zawsze byłby swój kąt, cóżby przyszło robić, gdyby zabrakło cudzych? przecie hrabiemu nie wypada się zaprzągać do podłej pracy, jak jakiemu pierwszemu lepszemu. To tak, jak gdyby np. naszemu państwu
Uwagi (0)