Co nigdy prawdą nie było ani nie będzie - Michał Matys (co daje nam czytanie książek .TXT) 📖

Kiek se juhasił na Waksmundzkiej1, był hań baca, dwók juhasów, a jo był honielnikiem2 — naganiołek [u]owce do dojenio. Ji roz nom sie tak przytrofiéło, ze num brakło [u]ognia w sałasiy3. I baca godo tému najstarsému juhasowi tak:

— Jasieeeek! Idzze hań p[u]od K[u]osystom4, jes hań taki dziadék, co siedzi w sałasiy. Idź hań do nijego, [u]on zawse [u]ogień mo. Idź go popytoj5, to ci moze do.

Nej6 Jasiek poseł. Wloz do sałasa, do dziadka i godo:

— Dziadku, dájciez nom [u]ognia.

A dziadek mu godo:

— Ee, chłopce, jo ci [u]ognio dom. Alé ty mi musis [u]opowiedziéć takum [u]opowiostke, co niygdy prowdom nie było ani nie bedziy. Bo jag mi nie [u]opowiés, tó ci [u]ognia nie dom, ba ci wyżne krzyz na plecak.

Nale7 Jasiék, wicie, był taki trosecke dziadowaty, niye wiedzioł dziadkowi nic opowiedziéć, totyz dziadek [u]ognia nie duł ino jak pedzioł, tak zrobiył. Jasiek przyseł do sałasa i godo bacy, ze mu dziadek [u]ognia nie doł. Ale nic bacy nie pedziół, co mu dziadek zrobiył, choć gy b[u]olało.

No to pote baca godo tému drugiemu juhasowi:

— Kubaaaa! Jidzze może ty.

I Kuba poseł do dziadka. Ale Kuba tys [u]ognia nié przyniós.

No to na końcu jo. Godom bacy, ze jo tego uognia przyniese. Baca mi gódó:

— To idź, spróbuj.

Posedek do dziadká, wlozek do sałasa i godom:

— Dziadku, dejciez nom uognia, bo nom brakłó!

A dziadek mi godó:

— E, chłopce, widzem, ześ mały ale ta krzykliwy! Jo ciy [u]ognia dóm, ale ty mi musis opedziéć takum [u]opowiostke, co niygdy prowdom nie było ani nie bedzie. Bo jag mi nie [u]opowiés, to ci [u]ognia nie dom, ba ci wyżne krzyz na plecak.

Hej, wtejze pomiorkowoł, cému tamci dwók bez [u]ognia przyśli. Alek8 sie ta długu nie namyśluł i godom dziadkowi tak:

— Kie mi było dwayścia roków, a mojému [u]ojcu [u]osiémnoście, no tom posed pytać na wesele. Siodek se na kónia, jako tu [u]u nos pytace9 jezdzum, i pytum ludzi na wesele. Jagym pytuł w Biołem Dunajcu i w Poroninie, jadem se tak, jadem, ji zapochniały mi piecune kuropatwy, co z wiérby wyzierały. No to jo juz był troske głódny, kuniak uwiunzoł u wiérby ji wysedek po patykak do góry, wlozek hań do dziury do ty wiérby ji jém te kuropatwy, jém, jém, jém. Podojek i wciełek wyjść z téj wiérby. Ale pojod i ni mogek wyjść! No tog namyśleł polecieć do chłopa po sikiere. Chłop mi sikire p[u]ozycył, ale godo mi tak:

— Uwazuj se, chłopce, bo sikiéra wystała tyźnie10, bedzie sie sikiércyć.

— Dobre! — Jo sikiére wziun, poleciek z powrotém, wyrumbalek sie ty z wiérby, zesedek po patykach na dół, sikiérek na powrózku bez plecy przeziunzuł, siodłek se na kunia i jadem dalej. I pytum ludzi na tó wesele. Nale coz, sikiéra zacyna si sikircyć, małe sikirki zacyny wyskakiwać i [u]odciny mi pół konia. Zakiela11 zek [u]obocył, ze mum ino pół kónia, no to juz dóść daléku ujechuł. Nale wróciłek sie z powrotém, wzionek p[u]ozbirołek tégo konia do kupy tymi patykami z tyj wirby i jadem daléj. Ale zé wirba wartko rośnié i ch[u]oćka sie przyjmi, tak sie tyz i na tym kóniu przyjena i dźwigła mnie za cuche12 het, p[u]od nieb[u]o.

— Ej! — myślem se. — Kiej juz tak blisk[u]o nieba, to ji napytom syćkich tam w niebie téz na to wesele.

To i napytołek i szyćkich świętych, i świętego Pietra, i świętego Jona, i akurat, wiéciy, i Matke Boskom. Matka Boská akurat cuciła gr[u]och na takim wielkim przetoku z plwów13. I nej tak chodzém po tym niebié i pytom na tó wesele, nale se myślém:

— Nie bedym ino po niebie ch[u]odziył, ba trza zéjść na dół.

Patrzym na dół, a kunia z tom wierbom juz ni ma. Koń juz posed! No to se myślym:

— Jak tu zyjść?!

Nej, namyślułek ukryńcić powróz, ukyńcić powróz z tych plwów, co Matka Bosko cucieła z tego gróchu. Nej tazek se ukyńcił ji schodzym se na dół. Nale mi brakło. No tok se z góry targoł14 i na doł nadstawioł. I tak se sch[u]odzym. I kiej juz mi sie widziało, zem juz niedalekom do ziémi, tok [...] namyśloł sk[u]ocyć. I sk[u]ocyłek. Ale wpodek do taki młaki15 po samiuciom głowe. Nej ni mógek z tyj młaki wyjść. Nej co tu robić. Siedzém w tyj młace i siedzém, i namyślołek poleciéc do chłopa po putnie16, coby w[u]ode wycyrpać z tyj młaki. Chłop mi tyj putni pozycył, jo cyrpiem tom w[u]ode i cyrpiem, nale w[u]ody nie ubywo, ba, jesce przybywo. No tok mu tom putnie [u]odniós, wróciłek sie do ty młaki i siedzem daléj w ty młace. Jaz dopiro strzelcy z Poronina namyśleli robić polowani. Nagnali zająca, zając se tak, wicie, stanuł koło mnie, jó gó złapoł za [u]ogun, śtyry razy tyn [u]okryńcił dookoła rynki. Kiek krzyknół, zajunc sie wystrasył i mie wyciungnuł z tyj młaki.

A dziadek sie mi pyto:

— A coz było daléj, chłopce?

A jo mu godom:

— Dziadku, nej potym zacun dysc loć.

— Nej co daléj?

— A na [u]ubócu pos świniar świyniye w takim [u]okropnie wielkim kapelusié. Nej jo mu wloz pod tén kapelus.

A dziadek sie mi pyto:

— A jakiś tyn świniar był?

A ja mu godom:

— Ej, taki dziadku, jakoście i wy!

Wtej17 dziadek sie wkurzył, chycił sajte18 z [u]ognia, a jo juz stoł w dźwierzak19, rucił za mnóm tóm sajtum, jo jom złapoł polącom sié i polącom sié do sałasa do nasego bace zek doniós. Ji [u]od tégo casu [u]ognia w sałasie my mieli dóść. Haj!