O centaurach - Zuzanna Ginczanka (darmowa biblioteka cyfrowa .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «O centaurach - Zuzanna Ginczanka (darmowa biblioteka cyfrowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Zuzanna Ginczanka

Idź do strony:

Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

Defraudacja

O rublowe, talarowe, o brzęczące dni,

czerwońcami11 dzwonił czerwiec,

potrząsiście dzwonił trzosem,

północami

jak reszkami

księżycowy połysk lśnił,

południami

jak orłami

słońce biło w oczy kłosom —

— a ja sama, a ja słaba

wśród rojeń

zapomniałam, że te dni są

twoje.

2 lipca 1934

Żegluga

W smolistej, szczelnej arce własnych, rozgrzanych spraw

chłoszczący rozchłyst potopu

i świat świszczący

omijam —

tkliwe gołąbki wywiodłam z dalekiej zawiei zjaw,

płazy z błyszczącej miki12

i giętkie, dorodne żmije.

Symbole o skrzydłach kosmicznych

i krytych lakierem kłach

wpiły się w płowe grzywy zwierząt z biblijnej arki.

O, tępe słonie lenistwa, sny kołyszące na łbach!

O, pycho, o, szpony orle, wbite ekstazą w lwie karki!

O korab13 uderza świat złą metaliczną falą —

— tam

mroczny

upust

chaosu

wrogi, zawzięty potop —

— za ile jeszcze dni w dolinach zalśnią emalią

na gibkich kibiciach jabłonie w różowych papilotach? —

— a tutaj pachnie żywicą,

esencja tęży się z barw,

druciany sopran marców na lipców alt się nawija.

W smolistej, szczelnej arce własnych, rozgrzanych spraw

chłoszczący rozchłyst potopu

i świat świszczący omijam.

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Futro

O, rysie, żbiki i pumy wypchane najpuszyściej,

lisy o żółtych podszewkach i żółtych oczach ze szkła,

o, runo14 rozwieruszone, rozpięte płasko i chytrze,

poranki rozwieruszone,

napięte ciasno na snach;

o, grząskie, wilcze igliwo leśne jak sosen włosie,

chaosie niedźwiedziej szczeci,

zamęcie zmąconych dni —

— czeszę cię ostrą pogardą,

o, futro rozwianych mych wiosen,

sypkie, kosmate futro,

bez mięsa,

kośćca

i krwi.

Gramatyka15

(— a wrosnąć w słowa tak radośnie,

a pokochać słowa tak łatwo —

trzeba tylko wziąć je do ręki i obejrzeć jak burgund16 pod światło).

Przymiotniki przeciągają się jak koty

i jak koty są stworzone do pieszczot

miękkie koty ciepłe i potulne mruczą tkliwość andante17 i maesto18.

Miękkie koty mają w oczach jeziora i ziel-topiel wodorostną na dnie.

Patrzę sennie w źrenice kocie

tajemnicze i szklane i zdradne.19

Oto jest bryła i kształt, oto jest treść nieodzowna,

konkretność istoty rzeczy, materia wkuta w rzeczownik,

i nieruchomość świata i spokój martwot i stałość,

coś, co trwa wciąż i jest, słowo stężone w ciało.20

Oto są proste stoły i twarde drewniane ławy,

oto są wątłe i mokre z tkanek roślinnych trawy,

oto jest rudy kościół, co w Bogu gotykiem sterczy,

i oto jest żylne tętnicze ludzkie najprostsze serce21.

Zaś przysłówek22 to nagły cud

niespodzianka potartych krzesiw —

było coś nie wiadomo jak

a już teraz jest w skos i w poprzek

i oburącz oplata myśl i jest pewnie rzewnie i dobrze23.

A zaimki to malutkie pokoiczki,

gdzie na oknach rosną małe doniczki.

Każdy kącik — to pamiątka po dawniej

a są tylko dla Ciebie i dla mnie.

Tu tajemną abrakadabrą

kwitną prawa miłosnych algebr:

ja — to ty, ty — to ja (równanie)

ja bez ciebie — ty beze mnie to zero.

My lubimy otuleni zmierzchami

w małych słowach jak w szufladkach szperać.

Ja to ty — ty to ja. Równanie.

A zaimki są tak tajne jak kwiaty,

jak malutkie, malutkie pokoiczki,

w których mieszkasz w tajemnicy przed światem24.

(— więc weź tylko słowo do ręki

i obejrzyj jak burgund pod światło,

a wrosnąć w słowa tak radośnie,

a pokochać słowa tak łatwo. — ).

Dziewictwo

My...

Chaos leszczyn, rozchełstanych po deszczu,

pachnie tłustych orzechów miazgą,

krowy rodzą w parnym powietrzu

po oborach płonących jak gwiazdy,

O, porzeczki i zboża źrałe25,

soczystości wzbierająca w wylew,

o, wilczyce karmiące małe,

oczy wilczyc słodkie jak lilie!

Ścieka żywic miodna pasieczność,

wymię kozie ciąży jak dynia —

płynie białe mleko jak wieczność

w macierzyńskiej piersi świątyniach.

A my...

...w hermetycznych

jak stalowy termos

sześcianikach tapet brzoskwiniowych,

uwikłane po szyję w sukienki,

prowadzimy

kulturalne

rozmowy.

Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/

To jedno

Dnie bumerangiem ciśnięte wrócą grotami przypomnień:

mizdrzyły się dziewki przepyszne,

wełniane owce szły z gór —

co ciebie gnało przez wszystko — rozważ,

wyrachuj przytomnie,

co ciebie gnało przez pieśń,

las śpiewny,

śpiew drzewny,

bór.

O, akwarele poranków, tłuste oleje południ,

senne pastele wieczorów i nocy głębokich węgle!

Ostrą źródlaną rozkosz czerpały wiadra ze studni —

to ciebie gnało,

to,

przez furkot, chorągwie i wstęgi.

To ciebie gna dziś przez czułość:

płyną ładowne okręty,

pełne gromnicznych madonn o skórze z dotyku i wosku,

pannom pełnym słodyczy, tkliwym i uśmiechniętym,

pachną twarze z pierwiosnków i rude nasturcje włosów.

To ciebie gna przez patos:

stygną cokoły zwycięstw.

Dłoń ci wybucha w pion. Sztandar wybucha nad dłoń.

Pioruny biją w rdzeń jabłek. Z grzmotem przelewa się życie.

I zachwyt odurza jak zapach. Czeremcha dudni o skroń.

W niemej arktycznej przeszłości z mapami wspomnień się włóczysz —

O, wiadra nienasycone,

cynowe wiadra bez dna.

Ostrą, źródlaną rozkosz czerpiesz ze wszystkich kluczy.

Rozważam, rachuję i wiem:

— to jedno,

to ciebie gna.

Zdrada

Nie upilnuje mnie nikt.

Grzech z zamszu i nietoperzy

zawisł na strychach strachu półmysią głową w dół —

O zmierzchu wymknę się z wieży, z warownej ucieknę wieży,

przez cięcie ostrych os,

przez zasiek zatrutych ziół —

Ciężko powstaną z rumowisk tłoczące turnie przykazań,

dwadzieścia piekieł Wedy26.

płomienie,

wycie

i świst,

noc fanatyczna zagrozi, zakamienuje gwiazdami,

rtęcią wyślizgnę się z palców.

Nie upilnuje mnie nic.

Ty w wilka się zmienisz, ja w pliszkę,

ty w orła, ja w kręte dziwy —

nieprzeniknionym zamysłem uprzedzę każdy twój pościg.

Nie upilnuje mnie świat,

o, luby — o, drogi — o, miły,

jeśli nie zechcę

sama

słodkiej majowej

wierności.

Wyjaśnienie na marginesie

Nie powstałam

z prochu,

nie obrócę się

w proch.

Nie zstąpiłam

z nieba

i nie wrócę do nieba.

Jestem sama niebem,

tak jak szklany strop.

Jestem sama ziemią,

tak jak rodna gleba.

Nie uciekłam

znikąd

i nie wrócę

tam.

Oprócz samej siebie nie znam innej dali.

W wzdętym płucu wiatru

i w zwapnieniu skał

muszę

siebie

tutaj

rozproszoną

znaleźć.

Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/

Obcość

Patrz:

purpurowy trubadur święto obwieścił surmami27,

kupcy rozdają szkarłat i maści pachnącej miarki,

na szklanych szczudłach sopranu chwieją się

mdlejąc pieśniarki,

tancerzom dzwonią torsy i ud błyszczący ornament —

— a tyś spowszedniał sobie

ulicą

mierzoną

co dzień,

a w tobie jest śmierć nieuchronna,

jak igła krążąca w żyłach.

Radość przepływa

z dala

w różowej, świątecznej łodzi

daleką, obcą rzeką

z ultramaryny28 i z iłu.

Powiedzą o twoim żalu: „płaskostopy i karłowaty”,

powiedzą o twoim smutku: „bielidło, olejek, róż”.

Ni liryka z tkliwych batystów29,

ni ciężki epos z brokatu

nie wyzna ciebie

nikomu

domysłem zza siedmiu mórz.

Deklaracja

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/

Teza

Zwierzęta o szorstkich językach poznały zaprawdę smak.

Wilki miłosne i głodne pełne są wiedzy i doznań.

Oto jest chwila obecna:

owady drążą ją w bzach,

osy o żądłach ostrych wwierciły się w słodycz dna.

Na rożnie obraca się ziemia — wonna jelenia pieczeń,

słońce smolnym ogniskiem rumieni, przypieka znak.

O, uczto mięsożernych!

Czujne na głody odwieczne

Zwierzęta o szorstkich językach poznały zaprawdę smak.

Antyteza

Ludzie o mięśniach zwiotczałych znają posmak i przedsmak.

Posmak — historia starców.

Przedsmak — łuna proroków.

A smaku miąższ miazgomózgi, czereśnia ciepła i cierpka

i śliwa zmiękła od soku daleko rosną za oknem.

(Historia: „O, Wiosno Ludów, rewolto jak leśny pożar,

o, roku czterdziesty ósmy, szumiący i niezatarty!”

Proroctwo: „O, wiosno kolonii, wiosno kwitnąca na morzach,

w czterdziestym ósmym roku przyjdziesz pożogą Afryk!”)

Gnieżdżą się w skórach kozic,

w futrach łagodnych niedźwiedzi,

wiedzą,

że było,

że będzie,

a dzisiaj: pusty oczodół.

Dzisiaj dzienny półksiężyc w mleczu pochmurnym się biedzi

i rosną w kawiarni stoliki pniami wymarłych ogrodów.

Synteza

Znam przedsmak rozkołysany,

posmaku ciszę bezbrzeżną,

i chwilę pieszczę ustami,

gdy ciepła

ze snu się budzi.

Nie jestem niczym innym, jak mądrą odmianą zwierząt

i niczym innym nie jestem, jak czujną odmianą ludzi.

Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.

Zamiast różowego listu

Moje malutkie miasto ma zbyt wiele uliczek —

(nie mogę ciebie spotkać, choć co dnia wszystkie liczę).

Moje malutkie miasto ma uliczek za mało —

(nie ma w nim takiej jednej, by się dwoje spotkało).

Moje malutkie miasto mogło stać nad tysiącem,

które mają chodniki30 długo, długo idące,

a nad każdą by stały smukłych domów miliony,

jak dynie pełne pestek drobiem ludzkim zmrowionych —

a każda, co dzień inna, pełna twego kochania

mogła święto spotkania na tych domach wydzwaniać,

na tych domach ogromnych, kolorowych klawiszach —

a my byśmy szli

wiecznie,

a w nas byłaby cisza.

Moje malutkie miasto mogło stać nad króciutką,

tylko jedną jedyną, jak strumyczek wąziutką,

a uliczka ta mogła mieć dwa tylko domeczki,

naprzeciwne, radosne, roześmiane dzwoneczki —

moglibyśmy wyjść sobie w jakiś wieczór lub ranek

z naszych domów: śmieszyczek, radośnianek, wiośnianek,

i od razu się spotkać sercodzwonnie, dłońwdłonnie,

i patrzeć sobie w oczy

wiecznie,

dozgonnie.

Moje malutkie miasto ma zbyt mało uliczek

i zbyt wiele uliczek,

których nigdy nie zliczę.

Połów RYBACZKA:

Oczami jak agrafkami ostro wpięłam się w świat —

żółto strzelony promień w oczy wwiercił się świdrem,

znienacka ognistym dyskiem

blask w odblask źrenicy wpadł,

znienacka w zmrużeniu powiek

świat z chwytu oczu się wydarł.

Rybną zatokę zjawisk

omotam sieciami zmysłów —

patrz:

ryba biała i śliska, to biały i śliski dzień

zgrzyt żwiru ziarna i żużlu

objawia rzeczy domysłem — zarzucam sieci i mówię:

„Co wiem,

co wiem,

to wiem.”

MORZE:

Rozlałem się szeroko, wylewnie jak epos,

zielonym śpiewem liści,

czerwonym śpiewem krwi —

wierz we mnie,

wierz zaocznie,

jak w epos wierz na ślepo,

jak w epos białomięsnych, srebrnołuskich dni.

Wtrysnąłem życia świerkom po cięcie smolnej kory

ja —

morze rozparskane, spieniony śpiewem świat.

A ty,

rybaczko z brzegu,

rozpięty złóż aforyzm,

bo w usta,

w palce,

w uszy,

pochwycisz tylko wiatr.

Idź do strony:

Darmowe książki «O centaurach - Zuzanna Ginczanka (darmowa biblioteka cyfrowa .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz