Darmowe ebooki » Wiersz » Kabaret szalony - Edward Leszczyński (biblioteka ludowa txt) 📖

Czytasz książkę online - «Kabaret szalony - Edward Leszczyński (biblioteka ludowa txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Edward Leszczyński



1 2
Idź do strony:
Edward Leszczyński Kabaret szalony

 

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Kabaret szalony Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna
Kabaret szalony1
Noc była. Od Michalika2 bram 
wyleciał zgiełk — ciosów huk. 
Pociski krzyków walą w dźwierze3 
aż pękły: w mroku tam 
korowód dziwny, zadrżał bruk — 
na przedzie koń, chimera-zwierzę, 
z kopyta rwie centaur skrzydlony; 
długimi ściga go ramiony4 
szkielet człowieka. 
Na czaszce jego włosy-mech, 
kabaretowy potępieniec; 
ściga go śmiech: szaleniec! 
Centaur ucieka, 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar — 
Ha, to kabaret szalony. 
 
Zakręt ulicy. Centaur na zadzie 
przysiadł, kopytem 
znak dał gromadzie. 
Pod kopytową batutą maestra5 
zagrzmiała z zgrzytem 
dzika orkiestra. 
Hukają konchy6 z zwiniętej ręki, 
bandurki7 dźwięki 
płaczą półgłosem, 
wzdychają skrzypki z kochanki włosem; 
rżną takt ochoczo 
basów postronki8, 
śmiechem chichoczą 
kieliszków dzwonki. 
Aż w głos zagrzmiała 
ciżba9 rozgrana: 
Oj dana, oj dana! 
Centaur ucieka, 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar — 
Ha, to kabaret szalony. 
 
Błyskiem wśród kroków 
tęskniących staccat10 
i ktoś z ram ulicznych 
zdarł bezkrytycznych 
krytyków plakat. 
I coraz raźniej, 
coraz namiętniej 
z wichrem w przegony11 
po bruku tętni 
orszak szalony. 
Odskok od ziemi 
niesie ich górą, 
piersi jak miechy 
dyszą wichurą. 
Skrzydlaty potwór 
w poświstach przodem 
w okienny otwór 
runął z pochodem. 
Czar im odemknął 
rygle okiennic, 
już pochód przemknął 
w korytarz ciemnic: 
to jagielloński 
gmach biblioteczny, 
tam ogon koński 
zmiótł śmieć zbyteczny 
wraz inni czyszczą 
stajnię Augiasza12 
i w palce świszczą — 
Hej, nasza, nasza13! 
Lecz już z poddasza 
Centaur ucieka, 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar — 
Ha, to kabaret szalony. 
 
na dwór wawelski 
orszak diabelski 
lotem się wspina, 
tam żółcią znaczy 
co przeinaczy 
jaki Puzyna14. 
W pałacach sztuki 
kreśli nauki, 
nos wściubski15 wtyka, 
kędy się Styka16 
z sztuką nie styka, 
i tam zostawia 
jadów ornament, 
papugę, pawia,17 
co Polskę zbawia 
przez roztęczony 
ogon wzniesiony. 
Lecz głosów zamęt 
Kroki przyspiesza, 
garnie się rzesza, 
Centaur ucieka, 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar — 
Ha, to kabaret szalony. 
 
Poprzez muzea 
zdobne w trofea 
ojczyzny, 
z śpiewem, łoskotem, 
przewiewa lotem 
miejskie stęchlizny; 
i znów powietrzem 
bard blondobrody 
z rozfryzowaną 
brodą czesaną 
śmiga w zawody 
z malarzem kpiarzem 
o cielsku wrażem18, 
za nim gadulski 
diabeł huculski19, 
jako na sabat 
jedzie na żerdzi, 
pyskiem się sierdzi20, 
a pędzlem macha 
jako językiem 
chwacko21 a z krzykiem. 
Z nimi gromada, 
a wszyscy z wrzawą, 
dziką zabawą 
w lewo to w prawo 
skokną, odskokną. 
Ten i ów wpada 
przez szyby w okno, 
panienkom w łóżka 
szepce do uszka, 
że życie czeka 
na ich serduszka — 
i dalej leci, 
bo księżyc świeci, 
Centaur ucieka, 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar — 
Ha, to kabaret szalony. 
 
Godzina bije. 
Hejnał przedranny. 
Wokoło wieży 
Maryi Panny 
powietrznym kręgiem 
wokół korony 
trzykroć się wije 
orszak szalony, 
aż podobłocznie 
w zachód księżyczny 
szybować pocznie 
tłum fantastyczny. 
Tam malarz-widmo 
pod chmury wydmą 
długie nożyce 
wyjął znienacka, 
z chmur księżycowych 
wystrzyga cacka 
i w mgłach tęczowych 
rzuca w powietrze 
i mkną w przestrzenie 
blade, wciąż bledsze, 
aż wiatru tchnienie 
w nicość je zetrze. 
W tłumie się rusza 
widmo kontusza22. 
Krzyknął: drużyno! 
«Stań tu waszmość za koleją!»23 — 
Księżyca strugi 
w gęby się leją, 
księżyca wino 
marom smakuje. 
Świt już się snuje — 
Centaur ucieka 
droga daleka, 
więc za nim w cwał, 
jak który stał, 
orszakiem mar, 
nim pryśnie czar, 
nad polską ziemię 
nad polskie plemię, 
Ha, to kabaret szalony. 
 
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Przypisy:

1. Kabaret szalony — wiersz ten napisany był jako ilustracja do obrazu K. Sichulskiego, zawieszonego w sali kawiarni Michalika. Obraz przedstawiał szaloną jazdę uczestników Zielonego Balonika na księżyc, gdzie wita ich mistrz Twardowski w kontuszu i przy szabli. Wiersz zawiera żartobliwe aluzje do uczestników pogoni oraz do krakowskich wydarzeń w zakresie kulturalno-artystycznym. [przypis redakcyjny]

2. Michalik — Cukiernia Lwowska Jana Michalika przy ul. Floriańskiej w Krakowie (w pobliżu Akademii Sztuk Pięknych), gdzie powstał Zielony Balonik. [przypis redakcyjny]

3. dźwierze (daw.) — drzwi, wrota. [przypis edytorski]

4. ramiony — dziś popr. forma N. lm: ramionami. [przypis edytorski]

5. maestro (wł.) — mistrz; tu: dyrygent. [przypis redakcyjny]

6. koncha — muszla. [przypis edytorski]

7. bandurka — bandura, ukraiński ludowy instrument strunowy. [przypis edytorski]

8. postronek — sznur. [przypis edytorski]

9. ciżba (daw.) — tłum. [przypis edytorski]

10. staccato (wł.) — termin muzyczny: określenie perlistego rozrywania tonów. [przypis redakcyjny]

11. w przegony (daw.) — w zawody; ścigać się. [przypis edytorski]

12. stajnia Augiasza (mit. gr.) — zamieszkała przez 3000 wołów i nie czyszczona od 30 lat. Oczyszczenie jej było jedną z dwunastu legendarnych prac Herkulesa. [przypis redakcyjny]

13. nasza, nasza! — skrócone z polskiej prześpiewki: danaż nasza! [przypis redakcyjny]

14. Puzyna — kardynał i biskup krakowski (1894–1911). Aluzja do sporów artystycznych o katedrę wawelską. Wyrazem tych sporów były felietony L. Pugeta w Czasie. [przypis redakcyjny]

15. wściubski (daw.) — wścibski. [przypis edytorski]

16. Jan Styka — malarz bardziej popularny niż ceniony przez artystów. [przypis redakcyjny]

17. papugę, pawia — aluzja do rodzącej się wówczas sztuki ornamentacyjnej, reprezentowanej przez wystrzyganki Karola Frycza. [przypis redakcyjny]

18. wrażem (daw.) — dziś: wrażym; wraży: wrogi, nieprzyjazny, obcy. [przypis edytorski]

19. huculski — pochodzący z Karpat Wschodnich. [przypis edytorski]

20. sierdzić się — złościć się, gniewać. [przypis edytorski]

21. chwacko (daw.) — dziarsko, dzielnie. [przypis edytorski]

22. kontusz — staropolski strój męski, długa suknia zapinana z przodu. [przypis edytorski]

23. Stań tu waszmość — staropolska pieśń pijacka: „Stań tu waszmość za koleją — i przypatrz się jak tu leją...” [przypis redakcyjny]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?


Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony

1 2
Idź do strony:

Darmowe książki «Kabaret szalony - Edward Leszczyński (biblioteka ludowa txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz