Dr. Murek zredukowany - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (cyfrowa biblioteka .TXT) 📖
Trzydziestoletni Franciszek Murek, urzędnik w powiatowym magistracie, ma wszelkie powody do zadowolenia — udało mu się, mimo chłopskiego pochodzenia, zostać doktorem praw, ma dobrą pracę i piękną narzeczoną z wyższych sfer, Nirę Horzeńską.
Nie ma tylko talentu do intryg, co mści się w sposób niespodziewany. Murek przekonuje się, że brak politycznej przeszłości, to jeszcze nie powód, by nie zostać za nią zwolnionym, a wrodzona uczciwość częściej stanowi przeszkodę niż atut.
Gdy droga z powrotem na szczyt zostaje przed nim zamknięta, Murkowi pozostaje tylko podróż w dół drabiny społecznej. Po katastrofalnym w skutkach romansie ze służącą, przyjeżdża do Warszawy. Przed nim wiele rozczarowań i zaskoczeń. Będzie śmieciarzem i bezdomnym, pozna prawdziwe oblicze Niry, barwny warszawski półświatek i stanie oko w oko z własnymi słabościami.
Losy doktora Murka trafiły dwukrotnie na srebrny ekran — w 1939 roku powstał film Doktór Murek, a w 1979 serial Doktor Murek.
- Autor: Tadeusz Dołęga-Mostowicz
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Dr. Murek zredukowany - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (cyfrowa biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Dołęga-Mostowicz
— Ta się dopiero zdziwi! — myślał Murek.
I rzeczywiście, zdumienie Arletki nie miało granic, ale też i radości nie ukrywała. Wyglądała nader ładnie w jasnej sukni z mieniącego się jedwabiu, z gołemi ramionami i plecami. Usiadła obok Murka i nie spuszczała zeń pytającego wzroku.
— Czy tak wypiękniałem — zapytał z uśmiechem — że pani mi się wciąż przygląda?
— Przeciwnie — potrząsnęła głową — zbrzydł pan. Musiał pan mieć dużo przykrości. Taki pan mizerny! Spotkało pana coś złego?
— Tak — odpowiedział i rysy ściągnęły mu się jeszcze bardziej.
Arletka przysunęła się bliżej i zaczęła lekko głaskać jego rękę.
— Biedny pan Franek, biedny...
— Bardzo — potwierdził.
— Ktoś panu zrobił zawód?...
— Wszyscy... I wszystko.
Dziewczyna nagle błysnęła zagniewanem spojrzeniem i jakby ze złością ścisnęła rękę Murka:
— Bo to pańska wina! Tylko pańska wina! Pan wszystkim wierzysz! A ludzie są dranie, ostatnie, zimne dranie! Dobrze panu tak! Bardzo się cieszę! Należało się panu.
— Należało się — ponuro skinął głową, lecz to jeszcze bardziej rozjątrzyło Arletkę.
— O, doskonale! Teraz pan na siebie gotów całą winę wziąć. Żeby taki mężczyzna był taką... taką... ciamajdą! Jeszcze gotów rozpłakać się nad sobą! Tegoby jeszcze...
Urwała, bo w oczach Murka rzeczywiście zakręciły się łzy.
— No, panie Franku — przytuliła się do niego i mówiła cichym, ciepłym głosem — panie Franku, przepraszam! Bardzo przepraszam. Pan przecie wie, że kogo jak kogo, ale pana ja nie chciałabym urazić.
Głaskała jego ręce i zaglądała mu w oczy.
Kelnerzy przynieśli wódkę i przekąski. Orkiestra zaczęła grać jakieś namiętne tango. Kilka zataczających się par zjawiło się na tanecznym krążku podłogi. Jeden z zawianych gości prosił Arletkę do tańca, lecz wykręciła się. Murek jadł, a dziewczyna dolewała mu wciąż wódki.
Murek był wygłodzony, i alkohol zaczął działać szybko. W żołądku rozgrzało się, krew pulsowała mocniej, myśli biegły szybciej. Arletka pokazywała mu poszczególnych gości i koleżanki, dowcipkowała i starała się go rozchmurzyć, a że się jej nie udawało, co pewien czas wpadała w irytację i nie skąpiła docinków Murkowi, by pochwili znowu go kokietować i przymilać się czule.
— Jeszcze wódki — rzucił Murek kelnerowi.
— Pan się urżnie — ostrzegła Arletka.
— I dobrze. Nic lepszego wymyślić nie mogę. Miała pani rację, panno Arletko: ludzie to świnie. No, pijmy! Strzemiennego!
— Dlaczego? Pan już chce iść?
Spojrzał na nią z ironicznym uśmiechem:
— Tak. To najmądrzejsze wyjście. Do Abrahama na piwo.
Jego żartobliwy ton nie zwiódł dziewczyny:
— Tego pan nie zrobi — powiedziała z przekonaniem.
— Zrobię, zrobię. Widzi pani, nic innego mi nie zostało. Zawsze rozumiałem, że żyję pocoś, dlaczegoś, z jakimś celem. I że tylko dlatego żyję. W tem był jakiś sens. Ja nie potrafię żyć tak, jak pani, naprzykład, z dnia na dzień. Pani nie rozumie się na tem, ale ja już straciłem wszystko. Poprostu nie mam dla kogo żyć! A skoro nie mam dla kogo, to nie mam i poco.
Oburącz chwyciła go za ramię i potrząsnęła nim z całej siły:
— Zwarjował pan chyba?!... Już się pan upił, czy co?!
— Dlaczego?
— Bo mówi pan takie bzdury! Przecie pan jest rozsądny człowiek a plecie niedorzeczności. Niechże się pan sam zastanowi!
Mówiła z takiem przekonaniem, tonem tak spokojnej perswazji, że spojrzał na nią z zaciekawieniem:
— Zastanawiam się i cóż stąd? — zapytał.
— Jakto co? Twierdzi pan, że dla nikogo żyć nie warto. Zgoda. Nie warto. A czy nie przyszło panu do głowy, że warto żyć dla siebie! Poprostu dla siebie!
Murek odstawił kieliszek i zmarszczył czoło:
— A co to znaczy „dla siebie”?
— To znaczy plunąć na wszystkich, wszystkich mieć w nosie, a starać się uprzyjemnić sobie egzystencję, sobie samemu. Bez skrupułów, bez zastanowienia się czyim kosztem się żyje. Pana krzywdzili kto chciał i nie chciał, niechże i pan tego się nauczy. Brać! Brać co się da! Dobrowolnie, czy przemocą, czy podstępem. I nie patyczkować się.
— I pani tak robi?
— A tak!
— I daje to pani zadowolenie?
Wzruszyła ramionami:
— W każdym razie większe niż gdyby mnie wyzyskiwano. Ja wiem, panu nie odpowiada takie życie jak moje. Dobrze, ale pan ma możność brania z życia tego co chce. Czy ja wiem: pieniądze, władza, kobiety. Tylko ręce wyciągnąć. Ale trzeba chcieć i nie być mazgajem. Świat przed nim stoi otworem, a on do Abrahama, bo nie ma dla kogo żyć! Ładne rozumowanie. Przecie tem lepiej, że nie ma pan dla kogo. Tem pan jest wolniejszy.
— A sumienie?...
Arletka zaśmiała się pogardliwie:
— Niech pan, panie Franku, da ogłoszenie: jest do wynajęcia sumienie. Założę się, że pies z kulawą nogą nie przyjdzie... Co tu gadać! Dużo pan miał pożytku z tego swego sumienia?
Murek wypił jeden po drugim dwa kieliszki wódki i milczał. Lokal opustoszał już prawie zupełnie. Orkiestra pakowała swe instrumenty. Arletka nie przestawała mówić.
— Zamykamy, proszę państwa, zamykamy — przynaglali zapóźnionych gości kelnerzy.
— Przecie pan ma trzydzieści kilka lat, a nic pan życia nie użył. Nic — nie ustawała Arletka — przez te przesądy, przez tę głupią moralność, której każdy ma pełną gębę dla innych. A won z taką moralnością!
— Może i racja... Może i racja — odezwał się Murek.
— Nie może — ucieszyła się — napewno racja!
— Zamykamy — stanął przed lożą kelner z gotowym już rachunkiem.
— Może nie ma pan pieniędzy? — szeptem zapytała Arletka — Bo ja mogę...
— Ależ mam!
Zapłacił i Arletka powiedziała:
— Ja też wychodzę. Niech pan koniecznie na rogu zaczeka. Ale koniecznie! Dobrze?
Nim zdążył odpowiedzieć pobiegła do garderoby. Szumiało mu trochę w głowie i lekko zatoczył się wychodząc z loży. Na ulicy było już prawie zupełnie jasno. Doszedł do rogu i zatrzymał się. Ręce pachniały perfumami Arletki. Nerwy uspokoiły się, myśli płynęły jakoś łagodnie. Kto wie, czy ta Arletka nie ma słuszności!... Sumienie do wynajęcia!... A Karolka... głupie i złe bydlę... Musiała zbliżać się siódma, bo robotnicy śpieszyli do pracy.... Poco ja tu stoję?... Aha...
Nie długo czekał. Zdaleka poznał Arletkę. Jaka ona smukła i jaka zgrabna — zauważył.
Wzięła go zdecydowanie pod rękę i powiedziała:
— Chodźmy. Muszę jeszcze z panem pomówić.
Szli chwilę w milczeniu, Murek zastanawiał się, usiłując zebrać myśli. Wreszcie zapytał:
— Panno Arletko, czego pani właściwie chce odemnie?
— Czego?... — spojrzała nań jakby gniewnie i dodała po pauzie: — ja chcę pana.
— Przepraszam — nie zorjentował się — jakto mnie?
— Chcę pana mieć! Mieć pana dla siebie.
Nagle stanęła i pociągnęła go za łokieć:
— To tutaj. Chodźmy.
Weszli do bramy, później na drugie piętro. Na drzwiach wisiał szyldzik: „Hotel Szwedzki”. Murek nie protestował. Na końcu długiego korytarza zaspany numerowy otworzył drzwi oznaczone liczbą 13. Pokój był nieduży lecz czysty. Arletka zapuściła roletę, odrzuciła kołdrę na dużem, szerokiem łóżku i zaczęła się rozbierać.
Murek zaśmiał się z zażenowania i rozwiązał krawat.
— A on?... — zapytał — ten narzeczony?
— Nienawidzę go. Zresztą... co to ciebie obchodzi!
— A nie boisz się?...
— Nie — odpowiedziała z zaciśniętemi szczękami — on... nie będzie żył... Ach, co mamy sobie zawracać nim głowę. Najważniejsze jest to, że mam ciebie. Nikogo więcej nie chcę. Nikogo!...
Przytuliła się doń, a raczej przyciągnęła go do siebie i przywarła z całej siły. Pod jej gładką, gorącą skórą drgały jędrne mięśnie.
Murek od bardzo dawna nie miał kobiety, a takiej kobiety nie miał nigdy i pomimo tego, że od alkoholu, jak i od rozkoszy był półprzytomny, uświadomił to sobie jasno. Gdy go w kwadrans później, dotykając wargami jego ucha zapytała szeptem:
— Czy dobrze ci ze mną?
Za całą odpowiedź zasypał pocałunkami jej oczy, usta i szyję.
— Mój, mój, mój — powtarzała ona.
Musiało już być koło południa, gdy zerwała się i zaczęła się ubierać. Był tak senny, że tylko piąte przez dziesiąte rozumiał co do niego mówiła. Mówiła, by przyszedł na Solec do mieszkania przed siódmą. Że szykuje się jakaś wielka robota, stuprocentowa, bo wszystko obmyślane i przygotowane pierwszorzędnie. Że robota nie jest przewidziana „na mokro”, ale może się zdarzyć potrzeba. Że pójdzie Kazik sam, oraz Piekutowski i Majster, a miał iść jeszcze jeden, ale wczoraj zwichnął nogę, Piekutowski i Majster uradzili zaproponować Murkowi, jeżeli wróci, współudział w wyprawie i w zysku, bo we trzech nie dadzą rady, a forsy do podziału będzie więcej niż lodu.
— Wystarczy nam na długo — zakończyła. — Rzucę tę budę i pojedziemy sobie w świat. We dwoje! Pomyśl tylko, jak to będzie cudnie!... Więc co?... Zgadzasz się?...
— Zgadzam się. Raz kozie śmierć.
— Nie, poco śmierć! Będziemy żyć! Ach, jak będziemy żyć! No, a teraz prześpij się, mój ty najdroższy!
Wycałowała go i wybiegła.
— Raz kozie śmierć — powtórzył Murek i zasnął.
Gdy obudził się było już ciemno. Minęło sporo czasu, nim uprzytomnił sobie gdzie jest i co się stało. Poduszka pachniała perfumami Arletki. Ubierając się zajrzał do kieszeni. Zostało mu jeszcze sporo gotówki. Jak zwykle po przepiciu nie czuł się zbyt dobrze.
— Klin klinem — pomyślał i wstąpił do najbliższego baru. Wypił kilka wódek, przegryzł ostrym korniszonem i już w lepszym nastroju ruszył na Powiśle. Przypominał mgliście projekty Arletki, o których mu mówiła tam, w hotelu. Chodziło o jakiś napad bandycki, w którym i on miał wziąć udział.
Musiała już widocznie namawiać Piekutowskiego i Majstra, gdyż obaj powitali Murka z jakby koleżeńską serdecznością, nie ukrywając radości z jego przyjazdu. Arletka witała się z Murkiem tak, jakby go od dawna nie widziała. Piekutowski i Majster bezceremonjalnie wyprawili Koziołkową i jej córkę z kuchni i zamknęli się tam z Murkiem, poczem Piekutowski krótkiemi zdaniami wyłożył sprawę. Potrzeba im takiego właśnie morowego spólnika jak Murek. Robota jest gruba. Starczy na czterech. Wszystko pójdzie jak po maśle.
— Masz spluwę? — zapytał Majster.
— Mam — sięgnął do kieszeni Murek.
— No, to klawo. Pójdziesz z nami?
— Pójdę — ponuro odpowiedział Murek.
— No, to o dziewiątej na rogu Skolimowskiej — Piekutowski spojrzał na zegarek — za pół godziny. A tu masz maskę.
W pokoju Koziołkowa z Idalką szeptały o czemś z Arletką, gdy jednak tamci wyszli, cofnęły się do kuchni, Arletka zaś zamknęła za niemi drzwi i zarzuciła Murkowi ręce na szyję:
— Zgodziłeś się?... — zapytała — Pójdziesz?
— Pójdę — odpowiedział twardo i uwolnił się od jej rąk.
— Zobaczysz jacy będziemy szczęśliwi — przysiadła obok niego na łóżku i szeptała najczulsze słowa, usiłując dodać mu otuchy.
Murek siedział jak skamieniały, potem wyjął rewolwer, obejrzał ładunki, przełożył maskę do prawej kieszeni i wstał.
— Na mnie czas.
Bez słowa przywarła do jego ust aż oboje stracili oddech. Gdy już był na schodach, z otwartych drzwi wybiegł za nim cichy szept.
— Kocham cię.
Na dworze zacinał zimny gęsty deszcz, podmuchy wiatru uderzały w twarz ostremi kroplami. Rzadkie latarnie stały w mglistych otokach, pod nogami chlupotała woda.
Zaczynała się prawdziwa jesień.
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Uwagi (0)