Król Maciuś Pierwszy - Janusz Korczak (biblioteka publiczna online txt) 📖
Krótki opis książki:
Pięknie by było zostać królem — móc jednym rozkazem zapewnić karuzelę i czekoladę dla siebie — i dla wszystkich dzieci w kraju! Takie marzenia z własnego dzieciństwa przypomina sobie wielki pedagog, „Stary Doktór” Janusz Korczak — i zasiada do pisania książki.
Mały Maciuś prędko jednak odkrywa, jak trudno być prawdziwym reformatorem, jak łatwo dobre chęci mogą obrócić się przeciwko nam, jeśli mamy tyle władzy. Królów obowiązuje surowa etykieta, dlatego Maciuś ucieka na wojnę w przebraniu zwykłego chłopca. A potem zdobywa przyjaźń króla ludożerców i jego dzielnej córki Klu-Klu. Razem walczą pod zielonym sztandarem o prawa dzieci, to jednak nie podoba się białym królom. Zorganizowany przez Maciusia dziecięcy parlament uchwala niezwykłe prawa.
A kiedy jest się władcą, trzeba się stale mieć na baczności przed intrygami.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Janusz Korczak
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Król Maciuś Pierwszy - Janusz Korczak (biblioteka publiczna online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Janusz Korczak
dziś popr. forma: lubić. [przypis edytorski]
101. we środku (reg.) — dziś popr.: w środku. [przypis edytorski]
102. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
103. incognito (z wł. incognito: nieznany, niewiadomy) — zatajając swoje prawdziwe nazwisko; w tajemnicy. [przypis edytorski]
104. jeździć łódką — dziś popr.: pływać łódką. [przypis edytorski]
105. prawdziwiec — dziś: prawdziwek, jeden z najbardziej cenionych grzybów. [przypis edytorski]
106. we środek (reg.) — dziś popr.: w środek. [przypis edytorski]
107. incognito (z wł. incognito: nieznany, niewiadomy) — zatajając swoje prawdziwe nazwisko; w tajemnicy. [przypis edytorski]
108. przetłomaczyć — dziś popr.: przetłumaczyć. [przypis edytorski]
109. siedzieć w kozie (pot.) — być aresztowanym, przebywać w areszcie. [przypis edytorski]
110. zrozumże — wyraz zrozum z dodaną partykułą -że użytą dla wzmocnienia nacisku. [przypis edytorski]
111. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
112. probować — dziś popr. forma: próbować. [przypis edytorski]
113. siąść na pociąg — dziś popr.: wsiąść do pociągu. [przypis edytorski]
114. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
115. na oazach — dziś popr.: w oazach. [przypis edytorski]
116. tu i owdzie — dziś popr.: tu i ówdzie. [przypis edytorski]
117. tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]
118. zwyczai — dziś popr. forma D. lm: zwyczajów. [przypis edytorski]
119. patrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzył. [przypis edytorski]
120. przetłomaczyć — dziś popr.: przetłumaczyć. [przypis edytorski]
121. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
122. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
123. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
124. wytłómaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
125. marka (tu daw.) — znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
126. futbol (tu daw., z ang. football) — piłka nożna, piłka do gry w futbol. [przypis edytorski]
127. omanić (daw.) — oszukać. [przypis edytorski]
128. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
129. sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]
130. sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]
131. sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]
132. suchoty (daw.) — gruźlica, niebezpieczna choroba płuc, dawniej często śmiertelna. [przypis edytorski]
133. aeroplan (daw.) — samolot. [przypis edytorski]
134. śmiga (daw.) — śmigło, wirnik. [przypis edytorski]
135. granda (pot.) — oburzająca awantura, niesprawiedliwość. [przypis edytorski]
136. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
137. iluzjon — tu: kino. [przypis edytorski]
138. patrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzył. [przypis edytorski]
139. brylanta — dziś popr. forma D. lp: brylantu. [przypis edytorski]
140. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
141. zostać się (daw. a. pot.) — zostać. [przypis edytorski]
142. wymawiać — tu: ustalać reguły zabawy; prosić o przerwę, aby omówić zmianę reguł zabawy. [przypis edytorski]
143. patrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzył. [przypis edytorski]
144. patrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzył. [przypis edytorski]
145. gazeciarz — w I połowie XX w. nie istniała jeszcze telewizja ani Internet, wiadomości przekazywane były przez gazety, które sprzedawali na ulicach chłopcy, zwani gazeciarzami. Gazeciarze zachęcali kupujących, wykrzykując głośno tytuły najciekawszych artykułów. [przypis edytorski]
146. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
147. siłaczów — dziś raczej: siłaczy. [przypis edytorski]
148. oczów — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
149. patrzało — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzyło. [przypis edytorski]
150. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
151. siłaczów — dziś raczej: siłaczy. [przypis edytorski]
152. Rozleźli się te małpy po mieście — szef policji mówi obraźliwie o przybyszach, nazywając ich małpami a ich przemieszczanie się łażeniem, używa jednak przy tym męskoosobowej formy czasownika, nieuzgodnionej z niemęskoosobowym rodzajem rzeczownika małpy. [przypis edytorski]
153. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
154. probować — dziś popr.: próbować. [przypis edytorski]
155. wycyganić — uzyskać za pomocą oszustwa; słowo wycyganić w sposób stereotypowy i krzywdzący łączy przynależność do grupy etnicznej (Cyganie, dziś raczej: Romowie) z zachowaniami przestępczymi (oszustwo, kradzież). [przypis edytorski]
156. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
157. przejedziem się — dziś popr. forma 1 os. lm cz.przysz.: przejedziemy się. [przypis edytorski]
158. zostać się (daw. a. reg.) — zostać. [przypis edytorski]
159. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
160. uczenica (daw.) — dziś popr.: uczennica. [przypis edytorski]
161. pięćdziesiąt dzieci — dziś popr.: pięćdziesięcioro dzieci. [przypis edytorski]
162. prima sort — pierwszy sort, najlepszy gatunek. [przypis edytorski]
163. ekstrafain (z ang. fine: wspaniały, świetny) — szczególnie wysokiej jakości, najlepszy. [przypis edytorski]
164. ratyfikacja (z łac.) — zatwierdzenie. [przypis edytorski]
165. kontrprojekt — projekt, będący odpowiedzią na jakąś wcześniejszą propozycję. [przypis edytorski]
166. ultimatum (z łac. ultimus: ostatni) — ostateczna propozycja, żądanie. [przypis edytorski]
167. fon Rauch — nazwisko wymyślone przez Felka; fon to polski zapis niem. przyimka von (pol. z), stanowiącego element wyróżniający nazwiska niem. szlachty; niem. der Rauch oznacza dym, a czasownik rauchen określa palenie papierosów. [przypis edytorski]
168. Koncepcja waszej królewskiej mości może być kodyfikowana w swej prymitywnej formie — sens: można zapisać prawo zgodne z twoim, królu, pomysłem, bez żadnych zmian. [przypis edytorski]
169. moratorium (z łac.) — wstrzymanie, zawieszenie. Felek stara się używać jak najwięcej trudnych słów prawniczych, nie zawsze trafnie. [przypis edytorski]
170. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
171. linia — dziś: linijka. W polskiej szkole jeszcze do II wojny światowej nauczyciele bili uczniów linijką po rękach, ponieważ wierzono, że kary i zastraszanie mogą być skuteczne w nauczaniu. Obecnie wiadomo, że takie podejście jest szkodliwe. [przypis edytorski]
172. sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]
173. żałowali (...) kapitańską parkę — dziś popr.: żałowali kapitańskiej parki, tj. Stasia i Helci. [przypis edytorski]
174. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
175. ślepa mapa — mapa konturowa, specjalnie przygotowana do ćwiczeń i sprawdzianów, zawiera tylko kontury lądów i wód, a zadaniem ucznia jest wskazać dokładne położenie miast, szczytów górskich itp. lub też rozpoznać poszczególne państwa po kształcie ich granic. [przypis edytorski]
176. morga a. mórg — daw. jednostka powierzchni ziemi, ok. 0,3–1 hektara. [przypis edytorski]
177. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
178. klipa — tu: zaostrzony patyczek służący do gry w klipę. Gra polega na tym, by długim kijem wrzucić ten patyczek z obrębu narysowanego na ziemi koła, a przeciwnicy starają się to utrudnić, łapiąc go i wrzucając z powrotem do koła. [przypis edytorski]
179. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
180. jakeś (...) kradł — dziś raczej: jak kradłeś. [przypis edytorski]
181. patrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: patrzył. [przypis edytorski]
182. postradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]
183. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
184. marka (tu daw.) — znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
185. strejk (daw., z ang. strike) — strajk, protest pracujących (a tu: dzieci). [przypis edytorski]
186. pisało — popr.: było napisane. [przypis edytorski]
187. wytłomaczyć — dziś popr.: wytłumaczyć. [przypis edytorski]
188. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
189. sprobować — dziś popr.: spróbować. [przypis edytorski]
190. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
191. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
192. przypominać (daw. reg.) — dziś popr.: przypominać sobie. [przypis edytorski]
193. jakeśmy się pobili — dziś raczej: jak się pobiliśmy. [przypis edytorski]
194. siedzieć w kozie (pot.) — być aresztowanym, przebywać w areszcie; tu: zostać za karę w szkole po lekcjach, być zamkniętym za karę w jakimś pomieszczeniu. [przypis edytorski]
195. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
196. za cały śledź — dziś popr. forma B. lp: za całego śledzia. [przypis edytorski]
197. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
198. pousiadali — stopniowo usiedli. [przypis edytorski]
199. milicjant — formacja, która pilnuje porządku w kraju Maciusia, nosi nazwę policji, ale jej funkcjonariuszy autor nazywa często milicjantami. Milicja i policja to wyrazy bliskoznaczne, oba oznaczają zorganizowaną grupę ludzi przygotowanych do walki, których obowiązkiem jest pilnować porządku i zapewniać spokój w społeczności, np. w mieście czy w państwie. Nazwa policja pochodzi od łac. politia i gr. politeia, a te słowa oznaczały pierwotnie sztukę zarządzania miastem, utrzymywania porządku w mieście, zaś milicja wywodzi się od łac. militia, co znaczyło: służba wojskowa. W Polsce przed II wojną światową używano obu tych słów, w latach 1944–1990 stróżów prawa nazywano oficjalnie Milicją Obywatelską, a potem przywrócono nazwę Policja. [przypis edytorski]
200. wydawać — tu daw.: wydawać lekcję, czyli odpowiadać przy tablicy. [przypis edytorski]
201. marka (tu daw.) — znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
202. tłomaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
203. przysięgać się (reg.) — przysięgać. [przypis edytorski]
204. dziesięć Murzynów — dziś popr. forma: dziesięciu Murzynów a. dziesięcioro Murzynów. Pierwsza z tych form jest właściwa, jeśli grupa składała się z samych chłopców, druga, mająca zastosowanie do grupy dziewczynek i chłopców, wydaje się bardziej prawdopodobna, ponieważ autor chciał przekonać czytelników, że „dzikie” dziewczynki są równie sprawne i waleczne jak chłopcy. [przypis edytorski]
205. dziesięć Murzynów — dziś popr. forma: dziesięciu Murzynów a. dziesięcioro Murzynów. Pierwsza z tych form jest właściwa, jeśli grupa składała się z samych chłopców, druga, mająca zastosowanie do grupy dziewczynek i chłopców, wydaje się bardziej prawdopodobna, ponieważ autor chciał przekonać czytelników, że „dzikie” dziewczynki są równie sprawne i waleczne jak chłopcy. [przypis edytorski]
206. wierzaj — dziś popr. forma 2 os. lp tr. rozkaz.: wierz. [przypis edytorski]
207. popatrzał — dziś popr. forma 3 os. lp cz.przesz.: popatrzył. [przypis edytorski]
208. pięście — dziś popr. forma M. i B. lm: pięści. [przypis edytorski]
209. tłómaczyć — dziś popr.: tłumaczyć. [przypis edytorski]
210. pisało — popr.: było napisane. [przypis edytorski]
211. oczów — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
212. zapytać się (reg.) — zapytać. [przypis edytorski]
213. sprawić łaźnię — tu przen.: dać lanie, mocno zbić. [przypis edytorski]
214. kajet (daw., z fr. cahier) — zeszyt. [przypis edytorski]
215. wiorsta — daw. jednostka długości, ok. 1 km. [przypis edytorski]
216. ich — dziś popr. forma B. lm r.n.: je; zdanie z dziećmi się nie układa, a ich się... bije oznacza: nie należy dzieci prosić ani pytać o zgodę, należy je bić (aby je zmusić do posłuszeństwa). [przypis edytorski]
217. dwa słowa: „Nie ma głupich” — dziś są to trzy słowa, jako że dawniej nie ma pisało się razem. [przypis edytorski]
218. wiorsta — daw. jednostka długości, ok. 1 km. [przypis edytorski]
219. doktór — dziś popr.: doktor. [przypis edytorski]
220. pisało — popr.: było napisane. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Król Maciuś Pierwszy - Janusz Korczak (biblioteka publiczna online txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)