Pogrobek - Józef Ignacy Kraszewski (access biblioteka .TXT) 📖
Czasy rozbicia dzielnicowego — II połowa XIII wieku. Książę Przemysław II dostrzega, że w państwie dzieje się źle, rozbicie dzielnicowe nie sprzyja, a poprawę sytuacji mogłaby przynieść tylko centralizacja władzy.
Podejmuje więc działanie w tym kierunku. Jednak nie tylko w państwie dzieje się źle — nieszczęśliwe okazuje się także małżeństwo Przemysława ze szczecińską księżniczką Lukierdą. W powieści występują postaci historyczne, ale znajdziemy również silne inspiracje tradycją i podaniami ludowymi.
Pogrobek to 11 tom cyklu Dzieje Polski autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego. Powieść została wydana w 1880 roku. Kraszewski był jednym z najważniejszych — i najpłodniejszych — pisarzy XIX wieku. Wciągu 57 lat swojej działalności napisał 232 powieści, głównie o tematyce historycznej, społecznej i obyczajowej. Zasłynął przede wszystkim jako autor Starej baśni.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pogrobek - Józef Ignacy Kraszewski (access biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Józef Ignacy Kraszewski
156. powolnie — dziś popr.: powoli. [przypis edytorski]
157. musiemy — dziś popr. forma 3.os.lm. cz. przysz.: musimy. [przypis edytorski]
158. interdykt (z łac.) — zakaz odprawiania mszy. [przypis edytorski]
159. anathema — anatema, klątwa kościelna. [przypis edytorski]
160. rząd — uprząż końska do jazdy wierzchem. [przypis edytorski]
161. cale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
162. je — dziś popr.: go. [przypis edytorski]
163. dyby — kłoda z otworami na ręce i nogi więźnia. [przypis edytorski]
164. leciech — dziś popr. forma Msc.lp: latach. [przypis edytorski]
165. za nadrą — dziś: w zanadrzu. [przypis edytorski]
166. kaleta (daw.) — skórzany woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
167. z obręczem — dziś popr.: z obręczą. [przypis edytorski]
168. gędźba (daw.) — muzyka. [przypis edytorski]
169. znosić się (daw.) — spotykać się, współpracować. [przypis edytorski]
170. fraszka (z wł.) — drobiazg. [przypis edytorski]
171. powolny (daw.) — posłuszny. [przypis edytorski]
172. Szemszą — dziś popr. forma B.lp: Szemszę. [przypis edytorski]
173. wystawa (daw.) — pompa. [przypis edytorski]
174. flamski (daw.) — flamandzki, tj. holenderski. [przypis edytorski]
175. znaczny (daw.) — widoczny. [przypis edytorski]
176. Henryk — Henryk V Brzuchaty (zm. 1296), syn Bolesława Rogatki, książę jaworski i legnicki. [przypis edytorski]
177. o głowę — tu: o główszczyznę, odszkodowanie za zabójstwo. [przypis edytorski]
178. płochy (daw.) — niestały w uczuciach, tu: lekkomyślny. [przypis edytorski]
179. przeciw niego — dziś popr.: przeciw niemu. [przypis edytorski]
180. przenosić (daw.) — preferować. [przypis edytorski]
181. jąć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
182. rozhowor (z rus.) — rozmowa. [przypis edytorski]
183. niepoczesny (daw.) — niepozorny. [przypis edytorski]
184. Pudyk — Bolesław Wstydliwy (1226–1279), książę krakowski, ost. przedstawiciel małopolskiej linii Piastów (z łac. Pudicus). [przypis edytorski]
185. zamordowany męczennik — mowa o św. Stanisławie. [przypis edytorski]
186. oba — dziś popr.: obaj. [przypis edytorski]
187. humerał — biała chusta pozostająca na ramionach kapłana podczas odprawiania mszy. [przypis edytorski]
188. manipularz — rodzaj krótkiej stuły. [przypis edytorski]
189. ohacić (daw.) — ogacić, tj. uszczelnić chałupę, by nie ulatniało się z niej ciepło. [przypis edytorski]
190. kłódka — tu: mała kłoda. [przypis edytorski]
191. wojłok — filc gorszego gatunku, produkowany z odpadów wełny. [przypis edytorski]
192. kosa (daw.) — warkocz. [przypis edytorski]
193. łgą — dziś popr. forma 3 os. trybu rozkazującego: łżą. [przypis edytorski]
194. siła (daw.) — wiele. [przypis edytorski]
195. plastr — dziś popr.: plaster. [przypis edytorski]
196. sprawiemy — dziś popr. forma 3.os.lm. cz. przysz.: sprawimy. [przypis edytorski]
197. pargamin — dziś popr.: pergamin. [przypis edytorski]
198. Sigillum Praemislai Polonorum Regis et Ducis Pomeraniae (łac.) — Pieczęć Przemysława, Króla Polskiego i Księcia Pomorza. [przypis edytorski]
199. sapienti sat (łac.) — mądremu wystarczy. [przypis edytorski]
200. Victricia Signa (łac.) — zwycięskie znaki. [przypis edytorski]
201. Reddidit ipse solus (łac.) — on sam przywrócił. [przypis edytorski]
202. Co Białego spotkało — Leszek Biały (ok. 1184–1227), książę krakowski, został zamordowany w czasie zjazdu w Gąsawie. [przypis edytorski]
203. zapusty — ostatnie dni karnawału. [przypis edytorski]
204. decorum (daw.) — stosowność. [przypis edytorski]
205. humanum est (łac.) — jest rzeczą ludzką. [przypis edytorski]
206. Judeom przywilej nadał — w 1264. [przypis edytorski]
207. mięsopust (daw.) — karnawał bądź jego trzy ostatnie dni. [przypis edytorski]
208. snadź (daw.) — widocznie. [przypis edytorski]
209. Opowiada Długosz za innymi, że rody Zarębów i Nałęczów za udział w tym zabójstwie długo pozbawione były prawa noszenia sukni szkarłatnych i stawania przy popisach rycerstwa w osobnych szykach. Zdaje się to jednak być później stworzoną legendą lub stosuje do jakiejś gałęzi rodzin tych, gdyż wprędce potem Nałęczów widzimy na wysokich dostojeństwach, nawet w Wielkiej Polsce. [przypis autorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/pogrobek
Tekst opracowany na podstawie: Józef Ignacy Kraszewski, Pogrobek. Powieść z czasów przemysławowskich, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1978.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez fundację Nowoczesna Polska z książki udostępnionej przez Martę Niedziałkowską. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Paweł Kozioł, Piotr Ostrowski.
Okładka na podstawie: Martin Brigden@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3448-4
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)