Drugie życie doktora Murka - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (biblioteka na zamówienie txt) 📖

Pierwszy śnieg spadł tego roku wcześnie, a wraz z nim nastały dość silne mrozy. Zajęty po uszy sprawą otwocką, Murek nie miał wprost czasu na wykupienie z przechowalni futra, i wychodząc w jesionce z domu, ucieszył się, że tuż przy bramie stoi taksówka. Obok wprawdzie przechadzał się jakiś mężczyzna, lecz nie wyglądał na pasażera. Gdy jednak zbliżył się do wozu, mężczyzna gościnnie otworzył mu drzwiczki i powiedział półgłosem:

— Pojedziemy razem, towarzyszu Garbaty.

Teraz dopiero Murek go poznał. Był to piekarz Stachoń, o przezwisku „Zimny”, jeden z asów wywiadu partyjnego. Spotkali się kilka razy na posiedzeniach komitetu, jeszcze za czasów Murkowych początków w Propagicie.

— Jak się masz — wyciągnął doń rękę Murek, uśmiechając się przyjaźnie, chociaż nie miał najmniejszych wątpliwości, o co Zimnemu chodzi.

Na jakiekolwiek wykręty było zapóźno. Murek mógł wprawdzie wręcz odmówić Zimnemu, lecz okazałby przez to, że ma nieczyste sumienie.

— Mam z wami do pogadania — wyjaśnił Zimny, sadowiąc się obok Murka.

— Z przyjemnością. A o co chodzi? — naiwnie zapytał Murek.

— Nie będziem w taksówce gadać. Dość będzie czasu na miejscu.

— A nie zrobiłoby wam różnicy, żeby jutro?... Albo dziś wieczorem?... Bo widzicie, śpieszy mi się teraz.

— Nie, nie można — lakonicznie odpowiedział Zimny.

— A no, to trudno.

Jechali w milczeniu. Wreszcie samochód zatrzymał się przed niewielkim drewnianym domem, na ulicy Skierskiej. Wysiedli i Murek wszedł za Zimnym do pracowni szewskiej. W pierwszej izbie było bardzo ciasno. Pracowało tu pięciu czy sześciu młodych żydów, pod oknem terkotał na maszynie długobrody, siwy kamasznik. Do drugiej wchodziło się po kilku krzywych stopniach.

Przewidywania, a raczej obawy, nie zawiodły Murka. Pierwszą osobą, którą tu zobaczył, był ów barczysty robotnik z piątki Kuzyka, co pamiętnego wieczoru stał przy ladzie w kawiarni Majewskiej. Poza nim było tu jeszcze pięciu mężczyzn, zupełnie Murkowi nieznanych.

Zapanowała chwila ciszy. Czuł na sobie uważne, badawcze spojrzenia, lecz nie speszył się.

— O co chodzi, towarzysze? — zapytał swobodnie.

Wówczas mały i chudy brunet o krzywym nosie, wyciągnął doń rękę:

— Jak się macie, Garbaty. Musieliśmy was wezwać w jednej sprawie. Cóż się nie witacie? Przecie znacie tych towarzyszy?

Wskazał na wysokiego robotnika i na dwóch innych. Murek ze zdziwieniem zwrócił się ku nim.

— Konfrontacja! — przemknęło mu przez głowę i jednocześnie z radością stwierdził, że tamci nie poznają go wcale. W kawiarence było wtedy ciemnawo, Murek miał na sobie inne palto, no, i zarost.

— W życiu ich nie widziałem — zapewnił z przekonaniem.

— Ale oni was widzieli — perswazyjnie powiedział krzywonosy.

— Być może.

— Było. No, jakże, towarzysze? Poznajecie?... Towarzysz Garbaty zgolił wprawdzie wąsy i brodę, ale wy macie dobre oczy.

Tamci milczeli. Wreszcie jeden z nich rozłożył ręce:

— Jakby on, jakby nie on. Tamten był grubszy.

— I wyższy — dodał drugi.

Niespodziewanie Zimny zwrócił się do Murka:

— Pokażcie-no waszą spluwę. Macie ją przy sobie?

Na to oddawna był przygotowany. Stary swój Nagan zaraz pierwszego dnia schował za kaloryferem, w mieszkaniu Miki Bożyńskiej. Posiadanie broni, z której kule utkwiły w plecach Kuzyka, byłoby równoznaczne z wydaniem na siebie wyroku śmierci. Nieposiadanie żadnej, wywołałoby podejrzenie. To też wziął od Czabana jego browning i teraz podał go spokojnie Zimnemu ze słowami:

— Ostrożnie, nabity.

— A gdzie wasz Nagan?

— Jaki Nagan?

— No, przecie mieliście wydany z partji!

— Ba! Kiedy! Przed dwoma laty już meldowałem o jego stracie.

— Komu meldowaliście?

— Towarzyszowi Bigelsteinowi i samemu towarzyszowi Kurmskiemu. Przy rewizji w pociągu, musiałem wyrzucić przez okno.

— To łatwo sprawdzić, czyście meldowali! — groźnie zauważył Zimny.

— Pewno, że łatwo! — czupurnie zawołał Murek. — A wy mnie, towarzyszu, nie straszcie, bo nie wiadomo, kto z nas lepszy komunista, wy, czy ja. A podrugie, czego wogóle odemnie chcecie?! Co ja takiego zrobiłem, że mnie bierzecie na spytki?!

— Powoli, powoli! Nie podnoście głosu! Ja was od dawna miałem na oku.

— A ja was od jeszcze dawniej! — krzyknął Murek.

— Cicho, towarzysze! — wskoczył między nich krzywonosy. — Bez awantur!

— Więc, co to za szopka? — oburzał się Murek. — Macie co przeciw mnie? Uważacie mnie za prowokatora, za szpicla, za zdrajcę? To jazda, gadajcie. Co ja zrobiłem?

— To się pokaże — mruknął Zimny.

— Spokojnie, towarzyszu Garbaty — zaczął krzywonosy. — Samiście sobie winni, bo my wiemy, żeście szczery członek partji, ale dlaczegoście tak nagle ogolili brodę?

— Nie wolno mi?

— Wolno, ale wolno wam też odpowiedzieć, kiedy was poludzku pytają.

— Ogoliłem, bo kobiecie to nie podobało się. Wielka mi tajemnica! Ale i ja was poludzku pytam, o co mnie oskarżacie?

— O nic. Prowadzimy dochodzenie. Robimy to z rozkazu władz partyjnych, których i wy musicie słuchać, i my. Dlatego myślę, że zechcecie odpowiadać spokojnie na pytania. Nie?

— Pytajcie.

— Czy znaliście stolarza Kuzyka?

— Bardzo dobrze znałem. U niego kiedyś ukrywałem się. To dzielny człowiek i bardzo dla mnie życzliwy. Wiele mu zawdzięczam.

— A wiecie, że on nie żyje?

— Nie wiem. Czytałem w gazetach, że był ranny.

— A kiedyście go ostatni raz widzieli?

— Dokładnie nie pamiętam. Chyba ze dwa lata temu.

— A może teraz, niedawno?

— Nie. Dwa lata najmniej.

Krzywonosy umilkł, natomiast Zimny zapytał:

— A co was łączyło z Piekutowskim?

— Z jakim Piekutowskim? Nie znam żadnego Piekutowskiego.

— To już kłamiecie. Ludzie widywali was razem. Są na to świadkowie.

Murek wzruszył ramionami:

— To albo świadkowie kłamią, albo ja nie wiedziałem, że dany gość nazywa się Piekutowski. Wielu ludzi w partji nie znam po nazwisku, tylko z pseudonimu. Może i jego tak znałem. A jaki jest jego pseudonim?

— On nie był członkiem partji, tylko bandziorem i wy to doskonale wiecie!

Murek zaśmiał się ironicznie:

— No, towarzyszu Zimny! Tuście już przeholowali. Bo nikt, nawet największy mój wróg wam nie uwierzy, bym ja mógł mieć coś wspólnego z bandytami. Niektórzy towarzysze mają mi do zarzucenia, że zburżujałem. Może mają trochę słuszności, może to mój grzech, że po wielu latach nędzy zachciało mi się odrobiny złudzenia, że mam wygodę i dostatek. Ale żebym z bandytami! No! Rok cały ocierałem się o nich po domach noclegowych, z głodu zdychałem, a do nich nie przystałem. Tylko dokąd poszedłem? Do was! Do partji!... A teraz, kiedy mi się trochę poszczęściło, kiedy dość zarabiam na żarcie i mieszkanie, teraz miałbym z bandziorami mieć do czynienia? Opowiedzcie to komu innemu, to chyba głupi wam uwierzy.

Zapanowało milczenie, a Murek dodał:

— Ja nic nie mam do ukrywania. Sumienie moje jest czyste, a całe życie jak na dłoni. Dlaczego mi poprostu nie powiecie, o co mnie posądzacie?

— O nic was nie posądzamy — spokojnie odpowiedział krzywonosy. — Chodzi o wyświetlenie sprawy. Niestety, Kuzyk umarł i stąd trudności. Nie wiemy, dlaczego bez rozkazu zwołał swoją piątkę i urządził napad na dwóch bandytów. Ponieważ zaś trudno uwierzyć, by zrobił to naskutek osobistych porachunków...

— I ja w to nie uwierzę. Kuzyk był dobrym i karnym komunistą — wtrącił Murek.

— Właśnie. A szereg faktów wskazuje na to, że właśnie wy, towarzyszu Garbaty, możecie nam dopomóc w wykryciu prawdy.

— Jakież to fakty?

— Wyście byli w przeddzień owej strzelaniny u towarzysza Dyla?

— Byłem. Nie wiem, czy w przeddzień, ale byłem. Wstąpiłem doń wieczorkiem.

— I dowiedzieliście się od niego, że Kuzyk jest komendantem piątki?

— Nie przypominam sobie — po chwili zastanowienia się odpowiedział Murek.

— Aleście gadali o Kuzyku?

— Zapewne. Wogóle gadaliśmy o sprawach partyjnych. Aha, nawet Dyl dziękował mi za wydanie dobrej opinji o Kuzyku. Teraz przypominam to doskonale. Ale jakiż to może mieć związek z ową awanturą?...

— Czy nie byliście później u Kuzyka?

— Nie. Zresztą, towarzyszu, gdybym był tam, to ktoś przecie musiałby mnie widzieć. Ale zapewniam was, że na oczy Kuzyka nie widziałem.

— Możliwe — przyznał krzywonosy. — Jednak jak to wytłumaczyć, że Kuzyk w szpitalu powtórzył kilka razy: „To robota Garbatego”? To przecie nie może nic nie znaczyć?

— Tak twierdził?... — niedowierzająco zapytał Murek. — Ależ, towarzysze! On napewno wcale nie myślał o mnie, lecz o jakimś człowieku naprawdę garbatym! Garbatych na świecie jest dość.

— To prawda — przyznał krzywonosy — mogło być i tak.

Zdawał się być przekonany, lecz Zimny powiedział:

— Mogło być, lecz nie było. Kuzyk mówił o was.

— Niby dlaczego o mnie? — wyzywająco zawołał Murek.

— Bo wyście w tem ręce maczali — z uporem stwierdził Zimny.

— Ja?... No dobrze, tylko w jakim celu?

— Tego już nie wiem.

Murek wybuchnął śmiechem:

— Jesteście, jak dziecko, towarzyszu Zimny... Utrzymujecie, że byłem wplątany w tę sprawę, tylko nie macie na to ani dowodów, ani poszlak, ani jakiegokolwiek wytłumaczenia, bodaj najgłupszego wytłumaczenia, pocobym miał się wplątywać! Gdzież tu sens?... Nawet obrazić się na was nie mogę za takie brednie. Miarkując z tego, co wiem o zajściu z gazet i od was, widzę, że Kuzyk rozprawiał się z jakimiś bandytami, czy też oni z nim. A co tu ja mam do roboty? Jeżeli komu na świecie dobrze życzyłem, to już napewno Kuzykowi, od którego doznałem więcej dobrego, niż od innych. I ja miałbym na niego bandytów naprowadzać? Stuknijcie się w głowę, towarzyszu Zimny!

— To gdzieście byli tego wieczoru?

— Gdzie miałem być? W pracy, u dyrektora Czabana. Zresztą gotów jestem pójść z wami do tej kawiarni. Przecież jeżeli tam chodziłem, to mnie poznają.

— Kawiarnia została zamknięta przez policję.

— No, to wszystko jedno. Łatwo odszukać właściciela, czy kelnera, czy innego djabła. Nie myślę chować się.

— Dziwne to jednak, żeście akurat zgolili brodę. Jeszcze u Dyla byliście z brodą i tak was przypiekło.

— Wcale nie przypiekło. Chcę się żenić, a kobiecie zarost się nie podobał. Dużo znacie takich kobiet, którym się podoba?

— A macie jaką swoją fotografję z tą brodą? — odezwał się krzywonosy.

— Nie mam. Sami wiecie, że należąc do partji lepiej nie fotografować się.

Krzywonosy mrugnął ku Zimnemu i obaj odeszli w kąt, gdzie przez chwilę szeptali ze sobą, poczem Zimny zwrócił się do Murka:

— Nie miejcie do nas żalu, towarzyszu Garbaty. Sami rozumiecie, że partja musi takie rzeczy dokładnie zbadać. Wasze nieszczęście, że niektóre okoliczności przemawiają przeciw wam. Inne znowuż świadczą za wami. Ale pewności jeszcze niema.

— Więc dlaczego traktujecie mnie, jak jakiego prowokatora, czy konfidenta policyjnego?

— Tak was nie traktujemy. To nieprawda.

— A któż to mówił, towarzyszu Zimny, że od dawna miał