Za chlebem - Henryk Sienkiewicz (czytelnia internetowa za darmo TXT) 📖
Wawrzyn Toporek podjął ważną życiową decyzję — dowiedziawszy się, że w Ameryce może prowadzić lepsze życie, pełne dobrobytu, zabrał córkę Marysię i ruszył w podróż.
Na pokładzie niemieckiego statku rozpoczyna się opowieść o nich. Emigranci wiedli dotychczas życie na wsi i nie do końca rozumieli, co tak naprawdę robią — nie pojmowali ani odległości, ani tego, jakie trudności mogą ich spotkać. Już na pokładzie czują się osamotnieni, nie rozumieją obcych języków, nie wiedzą, w jaki sposób będą zarabiać na życie. Pośród tych przeciwności losu spotykają jednak na swojej drodze dobrych ludzi — czy zdołają ich oni wyratować od niedoli?
Nowela Za chlebem Henryka Sienkiewicza to wciąż aktualny głos w sprawie emigracji oraz problemu najniższych warstw społecznych z przystosowaniem do warunków, których nie znają. Sienkiewicz zwraca uwagę zarówno na problem niskiej świadomości chłopów, małej wiedzy o świecie, jak i poddaje w wątpliwość kwestię wiary w to, że gdzieś indziej na pewno będzie lepiej. Nowela została wydana po raz pierwszy w 1880 roku, opublikowano ją na łamach „Gazety Polskiej”.
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Za chlebem - Henryk Sienkiewicz (czytelnia internetowa za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
36. przykrzyć się — nudzić się. [przypis edytorski]
37. pożenie (daw., gw.) — forma dokonana 3.os.lp od daw. żenąć: wygnać; pogna. [przypis edytorski]
38. będziewa (daw., gw.) — będziemy; zachowana w gwarze ludowej daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]
39. still (niem.) — cicho. [przypis edytorski]
40. pałuba — kadłub. [przypis edytorski]
41. wczołgnęli — dziś popr. forma: wczołgali. [przypis edytorski]
42. dobijewa (daw., gw.) — dobijemy; zachowana w gwarze daw. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]
43. was (niem.) — co. [przypis edytorski]
44. Was ist das Lipiniec (niem.) — co to jest Lipiniec. [przypis edytorski]
45. Bruder (niem.) — brat. [przypis edytorski]
46. Jetzt ich bin Deutsch (niem.) — teraz jestem Niemcem. [przypis edytorski]
47. dobijewa (daw., gw.) — dobijemy. [przypis edytorski]
48. jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]
49. zara (gw.) — zaraz. [przypis edytorski]
50. kiele (gw.) — koło, przy; tu: pod. [przypis edytorski]
51. jaże — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
52. National Park (ang.) — Park Narodowy. [przypis edytorski]
53. zdurzyć — oszukać, ogłupić. [przypis edytorski]
54. sukiencyja (gw.) — sukcesja, dziedzictwo. [przypis edytorski]
55. kwarantanna — czasowe odosobnienie ludzi, zwierząt, roślin a. towarów, co do których istnieje podejrzenie, że mogą być roznosicielami chorób zakaźnych; kwarantannę stosuje się w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób; także: pomieszczenie, budynek, a niekiedy nawet część miasta portowego służąca odbywaniu kwarantanny. [przypis edytorski]
56. boarding-house (ang.) — daw. zajazd, gospoda; dziś: bursa, internat. [przypis edytorski]
57. bulwark — bulwar; podmurowana ulica nad wodą; wał nadwodny, falochron. [przypis edytorski]
58. warf (z ang. wharf) — nabrzeże. [przypis edytorski]
59. dok — basen portowy (służący również m.in. do budowy i remontu statków). [przypis edytorski]
60. Gluck (niem.) — szczęście. [przypis edytorski]
61. all right (ang.) — w porządku. [przypis edytorski]
62. będziewa (daw., gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
63. musiwa (daw., gw.) — musimy. [przypis edytorski]
64. Yankee Doodley lub Yankee Doodle (ang.) — popularna pieśń w Stanach Zjednoczonych; pochodząca jeszcze z XVIII w., z czasów wojny o niepodległość. [przypis edytorski]
65. osadnicy holenderscy — pierwszymi osadnikami na terenach znajdujących się dziś w obrębie Nowego Jorku (dokładniej: Manhattanu) byli Holendrzy, którzy założyli tu swoją faktorię handlową w 1624 r., odkupując ziemię od plemienia Delawarów (właśc. Lenni Lenape); powstałe wówczas miasteczko nazwano Nowy Amsterdam (w 1626 r.); w 1664 r. Holendrzy, w zamian za wyspę Run na indonezyjskim morzu Banda, przekazali kontrolę nad miastem Anglikom, a na cześć księcia Yorku Jakuba II, któremu król Anglii Karol II Stuart przyznał te ziemie, miasto przemianowano na Nowy Jork. [przypis edytorski]
66. Castle-Garden — także: Clinton Garden; wybudowany w 1812 r. fort na południowym cyplu wyspy Manhattan, w obrębie którego w drugiej połowie XIX w. mieściły się zabudowania dla ludności przyjeżdżającej do Stanów Zjednoczonych; w latach 1855–1890 przez miejsce to przewinęło się ponad 8 milionów imigrantów, tj. 2/3 całej ich liczby. [przypis edytorski]
67. gehenna — piekło. [przypis edytorski]
68. mali — tu: konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy ma, czyż ma. [przypis edytorski]
69. Hoboken — dzielnica Nowego Jorku oddzielona od Manhattanu rzeką Hudson. [przypis edytorski]
70. napaliwa (gw.) — napalimy. [przypis edytorski]
71. lunch (ang.) — posiłek jedzony około południa. [przypis edytorski]
72. get up (ang.) — wstawaj; tu: ruszaj, jazda. [przypis edytorski]
73. gajdok (gw.) — ziemniak. [przypis edytorski]
74. je (gw.) — jest. [przypis edytorski]
75. przygarnieli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy przygarnie. [przypis edytorski]
76. powieli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy powie. [przypis edytorski]
77. pójdziewa (gw.) — pójdziemy; tu: pójdźmy. [przypis edytorski]
78. look here (ang.) — patrz tutaj [przypis edytorski]
79. weźta (gw.) — weźcie. [przypis edytorski]
80. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]
81. sailor’s asylum — (ang.) — schronisko dla marynarzy. [przypis edytorski]
82. nie stawać (daw., gw.) — nie starczać. [przypis edytorski]
83. pójdźwa (gw.) — pójdźmy, chodźmy. [przypis edytorski]
84. pójdziewa (gw.) — pójdziemy. [przypis edytorski]
85. położywa (gw.) — położymy. [przypis edytorski]
86. będziewa (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
87. będziewa (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]
88. zlitujta (gw.) — zlitujcie. [przypis edytorski]
89. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]
90. jać — konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: ja przecież. [przypis edytorski]
91. żyjewa (gw.) — żyjemy. [przypis edytorski]
92. business (ang.) — interes. [przypis edytorski]
93. kułak — pięść. [przypis edytorski]
94. bez (gw.) — przez. [przypis edytorski]
95. niceśmy nie jedli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nic nie jedliśmy. [przypis edytorski]
96. jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]
97. znaleźliśwa (gw.) — znaleźliśmy. [przypis edytorski]
98. yes, father (ang.) — tak, ojcze. [przypis edytorski]
99. lady (ang.) — pani, dama. [przypis edytorski]
100. burzany — chwasty; szczególnie stepowa, kolczasta roślinność podobna do ostów. [przypis edytorski]
101. urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
102. humbug (ang.) — oszustwo, kłamstwo. [przypis edytorski]
103. skwater (ang. squatter) — nielegalny osadnik, nieposiadający praw do zajmowanej ziemi. [przypis edytorski]
104. Red River — Rzeka Czerwona; przepływa przez stan Teksas i Luizjana, wpada do największej rzeki Ameryki Północnej, Missisipi. [przypis edytorski]
105. lynch (ang.) — samosąd. [przypis edytorski]
106. Dyćwa nie ciarachy! Nie targajta, bo żgniema, aż będzieta chramać (gw.) — przecież my nie miastowi, nie szarpcie, bo was pchniemy [czymś ostrym], aż będziecie kuleć. [przypis edytorski]
107. hikor — gatunek drzewa orzechowego w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]
108. czaporal (z ang. chaparral) — gęste, niskie, karłowate i zwarte krzewy. [przypis edytorski]
109. jaguar — duże zwierzę drapieżne z rodziny kotowatych, należący do wielkich kotów (trzeci co do wielkości po tygrysie i lwie), przedstawiciel rodzaju panthera; ma płową, czarno nakrapianą sierść, podobnie jak lampart; występuje na terenie obu Ameryk. [przypis edytorski]
110. kojot — zwierzę drapieżne podobne do wilka, występujące w Ameryce Płn. i Środkowej, od Alaski do Meksyku. [przypis edytorski]
111. wedle (daw., gw.) — wzdłuż, przy. [przypis edytorski]
112. saloon (ang.) — szynk. [przypis edytorski]
113. chwalita (gw.) — chwalicie. [przypis edytorski]
114. kontry (z ang. country) — kraj. [przypis edytorski]
115. rajbrod (z ang. ryebread) — chleb żytni. [przypis edytorski]
116. kar (z ang. car) — wóz, wagon kolejowy. [przypis edytorski]
117. city (ang.) — miasto. [przypis edytorski]
118. lumber (ang.) — tarcica; obrobione drzewo budulcowe. [przypis edytorski]
119. kanion — głęboki wąwóz o stromych zboczach. [przypis edytorski]
120. bloki (z ang. blocks) — kloce, kłody. [przypis edytorski]
121. goddam (z ang. goddamn) — przekleństwo: cholera. [przypis edytorski]
122. syr (z ang. sir) — pan. [przypis edytorski]
123. szyngiels (z ang. shingle) — gont, kij. [przypis edytorski]
124. kryk (z ang. creek) — potok, rzeczka. [przypis edytorski]
125. sierdzić się — gniewać się, złościć się. [przypis edytorski]
126. faliszować (z ang. foolish) — uważać za głupiego. [przypis edytorski]
127. bit (ang.) — kawałek, kęs; kupić kogo za bita: mieć kogo za nic. [przypis edytorski]
128. indyjski (daw.) — tu: indiański. [przypis edytorski]
129. psować (daw., gw.) — psuć. [przypis edytorski]
130. pocechować — naznaczyć własność znamieniem wypalanym zwierzętom na skórze tułowia. [przypis edytorski]
131. opuściwa (gw.) — opuścimy. [przypis edytorski]
132. pobłogosławta (gw.) — pobłogosławcie. [przypis edytorski]
133. weźmiewa (gw.) — weźmiemy. [przypis edytorski]
134. indyjski (daw.) — tu: indiański. [przypis edytorski]
135. śreżoga — zapylenie, zadymienie powietrza, zaciemniające niebo. [przypis edytorski]
136. pochowajta (gw.) — pochowajcie. [przypis edytorski]
137. będzieta (gw.) — będziecie. [przypis edytorski]
138. drogoskaz — dziś popr.: drogowskaz. [przypis edytorski]
139. Jankes (ang. Yankee) — pot. Amerykanin. [przypis edytorski]
140. maszże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
141. Mister (ang.) — pan. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami
Uwagi (0)