Wcielające się idee czasu - Karol Libelt (ogólnopolska biblioteka cyfrowa TXT) 📖
Wcielające się idee czasu to tekst zawierający skrótowy wykład historiozofii Karola Libelta, myśliciela wyrosłego na pożywce polskiego i europejskiego romantyzmu.
U podstaw wizji historii Libelta leży koncepcja przedstawiająca całe narody poprzez metaforę antropologiczną — jako byty posiadające odrębny, określony charakter, stworzone przez Boga, którym on też wyznaczył do spełnienia określony cel (to właśnie tytułowe wcielone idee).Koncepcję tę łączyć można z heglizmem, ale w ujęciu Libelta (tj. w powiązaniu z misją religijną) bliżej jej do myśli Josepha de Maistre'a. Libelt propaguje też ideę misji Słowiańszczyzny mającej za zadanie politykę europejską uczynić rzeczywiście ewangeliczną, tj. realizującą postulaty wiary w praktyce. Wyprowadzenie z tych koncepcji wizji Polski jako Chrystusa Narodów jest ubraną w szatę naukową wersją pomysłów znanych z dzieł polskich romantyków, przede wszystkim Zygmunta Krasińskiego, z którego do swojego tekstu czerpie wręcz Libelt cytaty.
- Autor: Karol Libelt
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Wcielające się idee czasu - Karol Libelt (ogólnopolska biblioteka cyfrowa TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Karol Libelt
1. oderwaném [pojęciem] — daw. forma imiesłowu przymiotnikowego dla określenia rzeczowników r.ż i r.n. (w tym wypadku: to pojęcie). [przypis edytorski]
2. oraz (daw.) — tu: także. [przypis edytorski]
3. planety, który zamieszkuje — daw. forma r.m.: ten planeta. [przypis edytorski]
4. zwrót — dziś: zwrot a. nawrót (powrót). [przypis edytorski]
5. com w tym samym przedmiocie mówiąc o ludach germańskich, uważanych w spełnianiu dziejowego posłannictwa swego przed trzydziestu laty powiedział — zob. [Karol Libelt,] Pisma pomniejsze tom III strona 101. [przypis autorski]
6. tłómaczenie a. tłomaczenie (daw.) — dziś popr. forma: tłumaczenie. [przypis edytorski]
7. rządzca (daw.) — dziś popr. forma: rządca (tj. władca); por. rządzić. [przypis edytorski]
8. oraz (daw.) — tu: także. [przypis edytorski]
9. spruchniały (daw.) — dziś popr.: spróchniały. [przypis edytorski]
10. Irydion — jeden z dwóch głównych (obok Nie-Boskiej komedii) dramatów Zygmunta Krasińskiego (1812–1859). [przypis edytorski]
11. stknięcie się — dziś: zetknięcie się. [przypis edytorski]
12. bitwa pod Akcjum — bitwa morska stanowiąca decydujące starcie między Oktawianem Augustem a Markiem Antoniuszem wspieranym przez siły egipskie, do której doszło 2 września 31 p.n.e.; zwycięstwo floty Oktawiana pozwoliło mu przejąć pełnię władzy w imperium rzymskim; jako pierwszy cesarz rzymski panował od 27–14 r. p.n.e. pod imieniem Imperatora Caesara Augustus, a po śmierci zaliczony został w poczet bogów. [przypis edytorski]
13. gminoruchy (daw. neol.) — ruchy ludowe, rewolucje. [przypis edytorski]
14. umnictwio (daw. neol.) — nauka, rozumowo-intuicyjne pojmowanie. [przypis edytorski]
15. dwie mocy (daw.) — dziś popr. forma: dwie moce. [przypis edytorski]
16. prowincyę Dacyą (daw.) — dziś popr. forma: prowincję Dację. [przypis edytorski]
17. pod Zülpich (...) Na tych to polach, gdzie się wedle podań kronikarzy, Klodoweuszowi miał okazać znak krzyża na niebie — autor pomieszał dwa różne wydarzenia: legendarny znak krzyża na niebie (ze słowami „in hoc signo vinces”) ukazał się nie Chlodwigowi („Klodoweuszowi”) przed bitwą od Zülpich (Tolbiac) w 496, lecz Konstantynowi Wielkiemu przed zwycięstwem nad Maksencjuszem przy Moście Mulwijskim w 312. Podczas bitwy pod Zülpich Chlodwig, widząc katastrofalną sytuację, miał modlić się do Boga swojej żony i ślubować, że się nawróci i ochrzci, jeśli uniknie klęski. Po czym losy bitwy się odwróciły: zginął król Alamanów i jego wojska poszły w rozsypkę. Opowieść pochodzi od Grzegorza z Tours, który jednak nie wspomina o żadnym krzyżu na niebie, choć w podsumowaniu wydarzeń nazywa Chlodwiga „kolejnym Konstantynem”. [przypis edytorski]
18. owe godło (daw.) — dziś popr. forma: owo godło. [przypis edytorski]
19. in hoc signo vinces (łac.) — pod tym znakiem zwyciężysz. [przypis edytorski]
20. morituri salutamus te Caesar (łac.) — pozdrawiamy cię, Cezarze, idąc na śmierć. [przypis edytorski]
21. Jeżeli nas poznaki nie mylą, a wskazują na nie zewsząd mężowie, przenikający czas rozumem i natchnieniem, to nowa idea się rodzi i wstępuje w świat — zob. Ojcze Nasz Augusta Cieszkowskiego. [przypis autorski]
22. przygnębienie — tu w znaczeniu: pognębienie. [przypis edytorski]
23. rozwiozłość — dziś popr. forma: rozwiązłość. [przypis edytorski]
24. snać a. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]
25. moc swoję (daw.) — dziś popr. forma: moc swoją. [przypis edytorski]
26. w tym roku — tj. 1869. [przypis edytorski]
27. unią lubelską, któréj 300-letnia rocznica przypada (...) 11 sierpnia — właśc. unię lubelską uchwalono 28 czerwca 1569 r., 1 lipca nastąpiła wymiana dokumentów i zaprzysiężenie aktu, a 4 lipca król Polski wydał dyplom potwierdzający związek między Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim. [przypis edytorski]
28. jednę wspólną (daw.) — dziś popr. forma: jedną wspólną. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wcielajace-sie-idee-czasu/
Tekst opracowany na podstawie: Karol Libelt, Wcielające się idee czasu, drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1869.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Paulina Choromańska, a korektę ze źródłem wikiskrybowie. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Okładka na podstawie: Karen Roe@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3502-3
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)