O przyjmowaniu wskazań - Dōgen Kigen (czytanie ksiązek online .TXT) 📖

1. Czyste reguły ogrodów chan — chiń. Chanyuan qinggui, jap. Zen’en shingi. Autorstwo tekstu przypisuje się chińskiemu mnichowi chan Zhanglu Zongyi (jap. Chōro Sōsaku), który napisał go w latach 1101–1103. Jest to najstarszy tekst traktujący o regułach monastycznych w tradycji chińskiej szkoły chan. [przypis tłumacza]

2. opuścili domostwo — sanskr. pravrajyā, chiń. chujia, jap. shukke. Dosłownie „opuścić dom” czyli przyjąć święcenia mnisze. [przypis tłumacza]

3. osiągając Drogę — tzn. osiągając Przebudzenie. [przypis tłumacza]

4. Dwudziestu ośmiu [patriarchów] — chiń. ershiba zu, jap. nijūhasso. Dwudziestu ośmiu buddyjskich mnichów z Indii, których w tradycji chińskiego chan i japońskiego zen uważa się za tych, którzy nieprzerwanie przekazywali Dharmę Buddy aż do Bodhidharmy, który pierwszy przyniósł tę naukę do Chin. [przypis tłumacza]

5. Zachodniego Nieba — tzn. Indii. [przypis tłumacza]

6. Szósty [Patriarcha] — Chiń. Huineng, jap. Enō (638–713). Chiński mnich, będący uczniem Hongrena (jap. Gunin), od którego odziedziczył przekaz Dharmy zostając tym samym szóstym patriarchą w szkole chińskiego chan. Był propagatorem tzw. natychmiastowej ścieżki w praktyce buddyjskiej. [przypis tłumacza]

7. z ziemi Tang — tzn. chińskiej dynastii Tang (618–907). [przypis tłumacza]

8. pieczęć umysłu buddy — w chińskim buddyzmie chan jak i japońskim zen znak autentycznego przekazu między nauczycielem a uczniem. W obydwu tradycjach podkreśla się nieprzerwany przekaz przebudzonego umysłu Buddy Śākyamuniego z mistrza na ucznia bez polegania na słowie pisanym (chiń. buli wenzi, jap. furyū monji). Taki przekaz z umysłu do umysłu (chiń. yixin chuanxin, jap. ishin denshin) porównywany jest do pozawerbalnej komunikacji, jaka zachodzi podczas użycia pieczęci, (często używanej w Azji Wschodniej) jako swoistej sygnatury, którą odciskamy na papierze. Za wzór tego, przebudzony umysł mistrza odciska się dokładnie w taki sam sposób w umyśle ucznia. Zrozumienie Dharmy przez adepta zostaje formalnie poświadczone i udokumentowane przez mistrza za pomocą tzw. pieczęci potwierdzenia (chiń. yinke, jap. inka). [przypis tłumacza]

9. śramanera — sanskr. śrāmanera, chiń. shamen, jap. shamon. Buddyjski mnich tudzież mniszka, który wyrzekł się doczesnego świata w imię podążania ścieżką wiodącą ku wyzwoleniu. W oryginalnym znaczeniu słowo śramanera oznaczało osobę, która ogoliła głowę, porzuciła cały dotychczasowy majątek i status społeczny i poświęciła się treningowi ciała i umysłu w celu wykorzenienia złych nawyków i pielęgnowania dobrych. Początkowo termin ten odnosił się do nie-buddyjskich praktykujących, wyznawców dżinizmu praktykujących i studiujących Wedy i Upaniszady. [przypis tłumacza]

10. moralna dyscyplina — sanskr. vinaya, chiń. pini, jap. bini. [przypis tłumacza]

11. Trzy Światy — sanskr. traidhātuka, trailokya, chiń. sanjie, jap. sangai. Trzy sfery samsary: sfera pragnienia (sanskr. kāma-dhātu, chiń. yujiem, jap. yokukai), w której istoty nieustannie kierowane pragnieniem poszukują fizycznej gratyfikacji; sfera formy (sanskr. rūpa-dhātu, chiń. sejie, jap. shikikai), w której istoty wolne są od pragnienia fizycznego zaspokojenia i doświadczają istnienia subtelnej formy; sfera bezforemna (sanskr. arūpya-dhatu, chiń. wuse jie, jap. mushiki kai) jest najsubtelniejszą spośród wszystkich sfer samsary. Istoty w niej przebywające nie posiadają ciał; nie ma w niej przedmiotów materialnych, a jedynie umysł spoczywający w głębokim wchłonięciu medytacyjnym. [przypis tłumacza]

12. Dlatego w praktyce zen i zapytywaniu o Drogę — tzn. praktyce buddyjskiej. [przypis tłumacza]

13. trzy rodzaje szat — trzy szaty, które powinien posiadać mnich. W japońskiej tradycji zen sōtō mnisi przy wyświęceniu również otrzymują trzy szaty. Niemniej, różnią się one znacznie od pierwowzoru. [przypis tłumacza]

14. W chwili przyjmowania wskazań — dosłownie: wejścia na podest wskazań. Aby zostać w pełni wyświęconym mnichem (lub mniszką) śramanera musiał wziąć udział w specjalnej ceremonii przyjęcia wskazań, w której ślubował przed swoim mistrzem wskazań przestrzeganie 250 wskazań (w przypadku mniszek liczba ta wynosiła 348). Ceremonia odbywa się w wytyczonym miejscu (chiń. jiechang, jap. kaijō) tudzież na tzw. podeście wskazań (chiń. jietan, jap. kaidan). W Japonii pierwsza ceremonia przyjęcia wskazań odbyła się przed Pawilonem Wielkiego Buddy Wairoczany w świątyni Tōdaiji w mieście Nara 4 kwietnia 755 roku. Przeprowadził ją Jianzhen (jap. Ganjin) (688–763), mnich pochodzący z Chin. Jego również uważa się za tego, który zapoczątkował system święceń w Japonii. W 761 roku podobne podesty wskazań wzniesiono w świątyni Yakushiji w Shimotsuke (dzisiejsza prefektura Tochigi) oraz w Kanzeonji w Chikuzen (dzisiejsza prefektura Fukuoka). W 822 roku, dzięki staraniom Saichō (767–822) i jego uczniów, zapoczątkowano ordynację w świątyni Enryakuji w Omi (dzisiejsza prefektura Shiga). Tutaj wyświęcenia odbywały się w oparciu o tekst Sutry Sieci Brahmy (chiń. Fanwangjing, jap. Bonmōkyō), według której adept zobowiązany był do przestrzegania tzw. Dziesięciu głównych oraz czterdziestu ośmiu pomniejszych wskazań. W takim kształcie system ten przetrwał również po dziś dzień. [przypis tłumacza]

15. przekroczył Bramę Pustki — tzn. błędnie zrozumiał nauki o pustce. [przypis tłumacza]

16. Jeśli przyjąłeś już wskazania słuchaczy — sanskr. śrāvakatva, chiń. shengwen, jap. shōmon. Dosłownie, „słuchający głosu”. Pierwotnie termin ten określał bezpośredniego ucznia Buddy (który słuchał jego głosu). W tekstach mahāyāny termin ów posiada nieco negatywne konotacje. Podczas gdy śrāvakovie to zdyscyplinowani mnisi-praktykujący, którzy kontemplując Cztery Szlachetne Prawdy w celu osiągnięcia stanu arhata i tym samym nirwany, razem z pratyekabuddhami uważa się ich za praktykujących na niższym poziomie aniżeli bodhisattwowie, którym ustępują we wglądzie i współczuciu. [przypis tłumacza]

17. Taki jest porządek wchodzenia [na ścieżkę] Dharmy — chiń. rufa, jap. nyūhō. Zostanie mnichem lub mniszką. [przypis tłumacza]

18. we Wschodniej Ziemi — tzn. Chinach. [przypis tłumacza]

19. Słowa „podstawą są reguły i wskazania” same w sobie są już Okiem i Skarbcem Prawdziwej Dharmy — zwrot ten wywodzi się od słów Buddy Śākyamuniego, którymi zwrócił się do Mahākāśyapy (chiń. Mohejiashe lub Jiashe, jap. Makakashō lub Kashō; ?–466 p.n.e.): „Posiadam bramę do Oka i Skarbca Prawdziwej Dharmy, Tajemnego Umysłu Nirwany prawdziwej postaci rzeczywistości i pozbawionej kształtu rzeczywistości, którą przekazuje się nie opierając się na piśmie i poza nauką doktryny. Tobie ją przekazuję”. Za Zongmen liandeng huiyao (jap. Shūmon rentō eyō), w skrócie Liandeng huiyao, zbiór powiedzeń sześciuset mistrzów zen począwszy od Buddy Śākyamuniego w 30 zwojach skompilowany przez Hueiweng Wuminga [jap. Kaiō Gomyō], najstarsza kopia pochodzi z 1189 r.), zw. 1. [przypis tłumacza]

20. Tathāgata — chiń. rulai, jap. nyorai. Jeden z tytułów Buddy i najczęściej używany tytuł przez historycznego Buddę w odniesieniu do siebie samego. Najczęstszym tłumaczeniem tego określenia jest „Ten, który odszedł (tatha-gata)” bądź „Ten, który przybył (tatha-agata)”, zakładając, iż historyczny Budda był jedynie jednym z wielu buddów, którzy pojawili się przed nim oraz wielu, którzy pojawią się w przyszłości. [przypis tłumacza]

21. żyła życia — tzn. mądrość buddów. [przypis tłumacza]

22. starożytny Patriarcha z Song Shan — tzn. Bodhidharma (Chiń. Pudidamo lub Damo, jap. Bodaidaruma lub Daruma (?–530?). Dwudziesty ósmy patriarcha buddyzmu indyjskiego i pierwszy patriarcha buddyzmu chan. Według tradycji przybył z Indii do Chin, by przynieść przekaz Dharmy Buddy. Mimo, że istnieją dokumenty chińskie, które wspominają mnicha buddyjskiego o takim imieniu, są też głosy negujące prawdziwość jego istnienia. [przypis tłumacza]

23. i [tam] przekazane pięciokrotnie dosięgły Wielkiego Patriarchy Sokeia — patrz przyp. 6. [przypis tłumacza]

24. Qingyuan — jap. Seigen (?–740) Chiński mistrz chan z okresu dynastii Tang. Powszechnie znany jako Qingyuan Xingsi (jap. Seigen Gyōshi). Uważany za jednego z najbardziej wybitnych uczniów — obok Nanyue Huairang (patrz przyp. niżej) — Huinenga. [przypis tłumacza]

25. Nanyue — jap. Nangaku (677–744). Chiński mistrz chan z okresu dynastii Tang. Powszechnie nazywany Nanyue Huairang (jap. Nangaku Ejō). Przyjął święcenia mnisze w wieku 15 lat i przez osiem lat praktykował pod okiem szóstego patriarchy Huinenga (jap. Enō). Po śmierci otrzymał pośmiertny tytuł Dahui (jap. Daie). Jednym z jego głównych uczniów był Mazu Daoyi (jap. Baso Dōichi) [przypis tłumacza]

26. Trzy Grupy Czystych Wskazań — sanskr. trividhāni śīlāni, chiń. sanju jingjie, jap. sanjūjōkai. Ustanowione przez mahāyānę i przeciwstawiane sformalizowanym wskazaniom vinai hīnayāny, które reprezentują bardziej duchowe, aniżeli dosłowne, podejście do zagadnienia moralności. Istnieją dwie podobne ich interpretacje. Pierwsza z nich zawarta jest w Sutrze sieci Brahmy oraz w Sutrze naszyjnika z klejnotów (chiń. Yingluo jing, jap. Yōrakukyō). Pierwsza i druga grupa wskazań dotyczy własnych korzyści duchowych, a trzecia grupa odnosi się do praktyki, której celem jest korzyść w postaci przynoszenia pożytku innym. Według drugiej interpretacji, o której czytamy w Yogâcārabhūmi-śāstrze (chiń. Yuqie lun, jap. Yugaron) oraz w Sutrze stopni bhumi bodhisattwy (sanskr. Bodhisattvabhūmi-sūtra, chiń. Dichi jing, jap. Jiji kyō), pierwsza grupa wskazań (chiń. luyi jie, jap. ritsugi kai) zawiera w sobie cały zestaw wskazań poziomu hinayāny, (sanskr. prātimoksa, chiń. poluotimucha, jap. haradaimokusha), druga grupa (sanskr. kuśala-dharma-samgrāhaka-śīla, chiń. she shanfa jie, jap. shō zenhō kai) mówi o rozwijaniu dobrych uczynków i nosi taką samą nazwę jak w przypadku wcześniejszej interpretacji, natomiast trzecia grupa nazywana jest „wskazaniami, które przynoszą korzyść czującym istotom” (sanskr. sattvânugrāhakam śīlam, chiń. raoyi youqing jie, jap. nyōeki ujō kai). W tym przypadku druga i trzecia grupa odzwierciedlają wytyczne mahāyāny, tym samym rozszerzając pierwotną zawartość vinai. [przypis tłumacza]

27. Czy od chwili obecnej aż do osiągnięcia Przebudzenia — dosłownie: „Czy od obecnego ciała aż do osiągnięcia ciała buddy”. [przypis tłumacza]

28. Czy od chwili obecnej aż do osiągnięcia Przebudzenia — dosłownie: „Czy od twego obecnego ciała aż do osiągnięcia ciała buddy”. [przypis tłumacza]

29. Nie popełniać wykroczeń seksualnych — jeden z dziesięciu niewłaściwych czynów (sanskr. daśâśubhāh, chiń. shie, jap. jūaku), który stanowi jedno z tzw. pięciu podstawowych wskazań obowiązujących przy przyjęciu Trzech Schronień. Wymienić można dwa rodzaje seksualnych wykroczeń: (A) dotyczące własnego partnera, (B) oraz cudzołóstwo. Odnośnie pierwszego, dzieli się on na cztery części. 1) niewłaściwe miejsce, np. w obecności wizerunków Trzech Skarbów; w miejscu, gdzie mieszkają rodzice; na zewnątrz przy świetle słonecznym lub świetle księżyca; w pobliżu własnego nauczyciela. 2) niewłaściwa pora: w okresie przyjęcia wskazań; w okresie ciąży; podczas miesiąca po urodzeniu się dziecka; w okresie menstruacji. 3) aby chronić dharmę: na przykład, kiedy uprawiamy seks w dniu, kiedy otrzymaliśmy wskazania. 4) zboczony seks: oralny, analny. [przypis tłumacza]

30. Następnie wyrecytowawszy Modlitwę Czystości mimo pozostawania w tym świecie — chin. Chu shijie fan jie, jap. Sho sekai bon no ge. Kwiat losotu zakorzeniony jest w błotnistej wodzie ale jego piękne kwiaty kwitną ponad i nie ulegają zabrudzeniu. Kwiat lotosu jest zatem symbolem bodhisattwy, który po to aby pomagać żyjącym istotom, pozostaje w „błocie” świata narodzin i śmierci nie wchodząc w stan nirwany, ale którego umysł pozostaje czysty, ponieważ urzeczywistnił on pustkę wszystkich zjawisk przez co nie lgnie do nich. Przebywanie w tym świecie, podobnym do pustej przestrzeni,/ przypomina kwiat lotosu w błotnistej wodzie./ Całkowicie czysty umysł przekracza go./ Czynimy pełny pokłon przed Najczcigodniejszym. [przypis tłumacza]

31. Danxia Tianran — jap. Tanka Tennen (739–824). Chiński mistrz chan, uczeń Shitou Xiqian (jap. Sekitō Kisen). [przypis tłumacza]

32. Gao z Góry Yao — jap. Yakuson Kō (780–850). Chiński mistrz chan. [przypis tłumacza]