Darmowe ebooki » Baśń » Klechdy polskie - Bolesław Leśmian (książki w bibliotece .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Klechdy polskie - Bolesław Leśmian (książki w bibliotece .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Bolesław Leśmian



1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Idź do strony:
jak nozdrza wójtowej wzdęły się i rozzuchwaliły, a wargi zwilgotniały nagle i rozwarły się luźne a chciwe...

— O, tak, tak! — szeptał zachęcająco.

— Tak, tak! — powtarzała wójtowa, kurczowo ściskając łopatę, jakby dusiła szyję mdlejącego łabędzia...

— Teraz powiedz: „wio” — poradził znowu wójt i otworzył oczy.

— Wio! — szepnęła wójtowa i biczami korali łopatę z brzękiem uderzyła.

Łopata i tym razem nie poruszyła się z miejsca.

Wójt posmutniał.

— Pewno ci się wiedza nabyta zmąciła jakoś we łbie, albo i po twojemu przeinaczyła — rzekł i głową własną, na myśli mając głowę żoniną, pokiwał.

— A może nawet nie wysłuchałaś jej należycie i zastosować teraz nie potrafisz. Mów, co ci wiedźma gadała!

— Trudno mi to opowiedzieć, bo słuchając, aż zawrotu głowy dostałam — tłumaczyła się wójtowa, oddając mężowi łopatę. — Straszno mi się zrobiło i sama już nie wiem, co mi wiedźma do ucha szeptała...

Wójt pomyślał, spojrzał na żonę i jeszcze raz pomyślał.

— Może to i lepiej — rzekł wreszcie z westchnieniem. — Kto wie, jakich głupstw — nie daj Boże — napłodziłabyś jeszcze, wiedzę taką naprawdę posiadając i tą wiedzą ludzi, po drodze spotkanych, trapiąc rozmaicie. Ani mnie, ani tobie wiedza taka nie przystała.

I nagle na twarzy wójta zjawił się dawny, a zaniedbany od pewnego czasu wyraz służbistego zastanowienia i statku. Zdawało się, iż sam siebie w tej chwili do wzięcia w posiadanie osoby swej własnej ośmiela i upoważnia. Uczuł, że po długim wykolejeniu wraca do zachwianego na ziemi stanowiska.

Wójt znowu stał się wójtem.

— Może to i lepiej — powtórzył głośniej, donioślejszą treść nadając tym samym wyrazom. — Co było, to minęło, i wara mu nas niepokoić!

Wójtowa, patrząc na odrodzonego męża, odzyskała nagle zaniedbane w ostatnich czasach, a zapożyczone ongi od dwóch z dala widzianych panien ze dworu, ruchy, powabu pełne i przewłoki.

— Już i spać pora — rzekła, z dawną wprawą tych ruchów zażywając.

— Pora — potwierdził wójt.

I gdy wójtowa, stanik na piersi rozluźniając, do izby przyległej się udała, zdawać by się mogło, że aż dwie panny ze dworu, niezupełnie ze sobą pogodzone, do wnętrza izby, wójta wyprzedzając, wkroczyły.

Wójt w ślad za żoną podążył.

Przypisy:
1. zoczyć (daw.) — zauważyć. [przypis edytorski]
2. bylina — roślina zielna. [przypis edytorski]
3. przetrzebić — tu: przeszukać, przetrzepać. [przypis edytorski]
4. nieochajnie (reg., z ukr.) — niechlujnie, niedbale. [przypis edytorski]
5. szerść (daw., reg.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]
6. zadawalniać (gw.) — dziś popr.: zadowalać. [przypis edytorski]
7. oraczyć się — uraczyć się. [przypis edytorski]
8. znijście (daw.) — zejście. [przypis edytorski]
9. uławiała — może powinno być: ułatwiała. [przypis edytorski]
10. zaoczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
11. murawica — trawa; por. murawa. [przypis edytorski]
12. wierzeje — drzwi, zazwyczaj potężne; wrota. [przypis edytorski]
13. wschody (daw.) — schody. [przypis edytorski]
14. czaprak — przykrycie konia kładzione pod siodło. [przypis edytorski]
15. terlica — sztywna część siodła. [przypis edytorski]
16. luty (daw.) — okrutny. [przypis edytorski]
17. bez omieszki — nie omieszkając; natychmiast. [przypis edytorski]
18. powrósło — sznur. [przypis edytorski]
19. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
20. Zielone Świątki — daw. ludowe święto wiosny, w polskiej tradycji katolickiej ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego, obchodzonego 7 tygodni po Niedzieli Wielkanocnej. [przypis edytorski]
21. wpodle (daw.) — obok. [przypis edytorski]
22. pokumać się — daw. gw.: zostać czyimś kumem, tj. ojcem chrzestnym jego dziecka a. teściem tego dziecka; wejść z kimś w jakieś istotne relacje (dziś: dogadać się z kimś, nierzadko w złych zamiarach). [przypis edytorski]
23. postronić się — odsunąć się na bok, usunąć się. [przypis edytorski]
24. rusałkować (neol.) — być rusałką; czas. utworzony od rzecz. rusałka (boginka, nifma). [przypis edytorski]
25. mża — rzecz. utworzony od czas. mżyć (tu: świecić rozproszonym, słabym światłem); lśnienie, poświata. [przypis edytorski]
26. postronny — tu: obcy, niewłaściwy, niepotrzebny, niechciany. [przypis edytorski]
27. alkowa (daw.) — sypialnia. [przypis edytorski]
28. okrom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
29. ruczaj (daw.) — strumień. [przypis edytorski]
30. snadź (daw.) — podobno, przecież, zapewne. [przypis edytorski]
31. kędy (daw.) — gdzie; którędy. [przypis edytorski]
32. mitrężny — trudny, męczący; powolny, marudny. [przypis edytorski]
33. osnowa — tu: tkanina; podstawa. [przypis edytorski]
34. kibić (daw.) — talia. [przypis edytorski]
35. dzierżak — dłuższa część cepa trzymana w ręku przy młóceniu. [przypis edytorski]
36. letniczek (daw.) — letnia sukienka. [przypis edytorski]
37. kacabejka a. kacabajka (daw.) — kaftan, peleryna. [przypis edytorski]
38. barchan — gruba tkanina z bawełny, lewostronnie włochata. [przypis edytorski]
39. mitrężyć — męczyć; marnować czas, marudzić. [przypis edytorski]
40. zjełczały — zepsuty. [przypis edytorski]
41. wsypa — worek z materiału, do którego wsypuje się pierze, aby powstała pierzyna. [przypis edytorski]
42. dętka — tu: kolorowy lub srebrnobiały koralik z dmuchanego szkła. [przypis edytorski]
43. sapowaty — bagnisty, wilgotny. [przypis edytorski]
44. narowny — narowisty, trudny do opanowania. [przypis edytorski]
45. kobza — tu: dudy, instrument muzyczny złożony ze skórzanego miecha i przytwierdzonych do niego piszczałek. [przypis edytorski]
46. z umysłu — dziś: z rozmysłu, celowo. [przypis edytorski]
47. piołun — roślina zielna o gorzkim zapachu i smaku, używana do aromatyzowania likierów i wódek (np. wermutu i absuntu) oraz jako lek na żołądek. [przypis edytorski]
48. poryk — krótki, donośny ryk jelenia; tu: załamanie głosu. [przypis edytorski]
49. kędyś (daw.) — dokądś. [przypis edytorski]
50. wywczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]
51. potyczony — przywiązany do tyczki. [przypis edytorski]
52. cięgiem (gw.) — ciągle, bezustannie. [przypis edytorski]
53. ruciany — zrobiony z ruty, rośliny z drobnymi listkami i żółtymi kwiatkami, używanej jako ozdoba; wianek ruciany to symbol panieństwa. [przypis edytorski]
54. znachor — samouk zajmujący się leczeniem ludzi i odczynianiem uroków. [przypis edytorski]
55. wnijść (daw.) — wejść. [przypis edytorski]
56. zydel (z niem. Sidel) — drewniany stołek a. krzesełko. [przypis edytorski]
57. oczerety — zarośla nadbrzeżne. [przypis edytorski]
58. dusiołek — w polskich wierzeniach ludowych demon odwiedzający nocą śpiących i próbujący ich dusić, potrafi przybierać postać jakiegoś przedmiotu lub istoty żywej. [przypis edytorski]
59. sobaka (pot., z ros.) — pies (tu wyzwisko). [przypis edytorski]
60. frasunek (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]
61. samowtór (daw.) — sam z kimś wtórym, we dwóch. [przypis edytorski]
62. postronić się — odsunąć się na bok, usunąć się. [przypis edytorski]
63. niewód — długa sieć rybacka. [przypis edytorski]
64. bufor — zderzak pociągu. [przypis edytorski]
65. śrucina — kulka śrutu; drobny ołowiany pocisk broni myśliwskiej. [przypis edytorski]
66. poranie — tu: przedpołudnie. [przypis edytorski]
67. gwarzyć — prowadzić poufałą rozmowę, gawędzić. [przypis edytorski]
68. postraniać się — odsuwać się na bok, usuwać się. [przypis edytorski]
69. mitręga — trud, męczenie się. [przypis edytorski]
70. wytrzebić — całkowicie zniszczyć. [przypis edytorski]
71. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]
72. inwentarz — tu: pojazd, sprzęt. [przypis edytorski]
73. wściubski — wścibski; taki, który się wściubia, tj. pcha się wszędzie nieproszony. [przypis edytorski]
74. przyrodzenie — natura; tu: charakter, usposobienie. [przypis edytorski]
75. przestanek (daw.) — przystanek , przerwa. [przypis edytorski]
76. basetla — polski ludowy instrument smyczkowy o niskiej skali, kształtem przypominający wiolonczelę. [przypis edytorski]
77. zdybany — tu: znaleziony, przypadkowo przyjęty. [przypis edytorski]
78. sporszy — większy. [przypis edytorski]
79. przyszwa — górna część buta, przyszyta do podeszwy. [przypis edytorski]
80. zaoczyć — zobaczyć. [przypis edytorski]
81. piechtami (gw.) — pieszo, na piechotę. [przypis edytorski]
82. zdreptać — przejść, przemierzyć pieszo. [przypis edytorski]
83. kędyś (daw.) — gdzieś. [przypis edytorski]
84. zapiecek — posłanie na piecu, najcieplejsze miejsce w chałupie. [przypis edytorski]
85. szeląg (daw.) — drobna moneta; miedziak (por. powiedzenie Znać kogo jak zły szeląg). [przypis edytorski]
86. myszaty — tu: koloru myszy, szarawy. [przypis edytorski]
87. bławy — bladoniebieski, modrawy (por. bławatek). [przypis edytorski]
88. pierzchać — uciekać, rozbiegać się. [przypis edytorski]
89. kopeć — gęsty, ciemny dym; sadza. [przypis edytorski]
90. przynaglić — popędzić, przyspieszyć. [przypis edytorski]
91. plecyma (gw.) — plecami (dawna forma liczby podwójnej). [przypis edytorski]
92. postroniony — odłożony na bok, odsunięty. [przypis edytorski]
93. czerep — czaszka, głowa. [przypis edytorski]
94. kabłąk — przedmiot zakrzywiony, wygięty w łuk. [przypis edytorski]
95. szylkret — rogowa warstwa na pancerzu morskich żółwi, używana daw. do wyrobu grzebieni i figurek. [przypis edytorski]
96. przegięcina — łuk, zagięcie. [przypis edytorski]
97. przytwierdek (neol.) — rzecz. utworzony od czas. przytwierdzić. [przypis edytorski]
98. kobza — tu: dudy, instrument muzyczny złożony z miecha skórzanego i przytwierdzonych do niego piszczałek. [przypis edytorski]
99. gleń, zdr. glonek (daw.) — duża kromka, kawałek chleba. [przypis edytorski]
100. pokątnie — po cichu, sekretnie, tajemnie. [przypis edytorski]
101. rzezany (daw.) — szlifowany, rzeźbiony. [przypis edytorski]
102. zakować (reg.) — zakukać. [przypis edytorski]
103. przedzierzgnąć się — przemienić się. [przypis edytorski]
104. samodział — grube płótno tkane ręcznie. [przypis edytorski]
105. uciułany — uzbierany. [przypis edytorski]
106. jurny — pełen temperamentu, żywotności. [przypis edytorski]
107. nie w ciemię bity (fraz.) — niegłupi, sprytny, zaradny. [przypis edytorski]
108. dybać — czyhać na kogoś a. na coś; znajdować kogoś a. coś. [przypis edytorski]
109. w pobok — obok. [przypis edytorski]
110. przestwór — przestrzeń. [przypis edytorski]
111. żachnąć się — oburzyć się. [przypis edytorski]
112. podpatry (neol.) — podpatrywanie, przyglądanie się. [przypis edytorski]
113. zwarkoczony — spleciony w warkocz. [przypis edytorski]
114. buńczuczny — pewny siebie, zawadiacki. [przypis edytorski]
115. czupurny — zawadiacki , bojowniczy. [przypis edytorski]
116. odkur — tu: odmowa, odrzucenie. [przypis edytorski]
117. jałoszka — młoda krowa niemająca jeszcze potomstwa. [przypis edytorski]
118. wądół — dolinka z płaskim dnem i stromymi zboczami. [przypis edytorski]
119. widownia — tu: widok. [przypis edytorski]
120. wnijście (daw.) — wejście. [przypis edytorski]
121. war — gorąco. [przypis edytorski]
122. czatownica — strażniczka. [przypis edytorski]
123. skiełznąć się — ześliznąć się, spłynąć. [przypis edytorski]
124. machorka — gatunek tytoniu, zawierający dużo nikotyny, ale o nieprzyjemnym zapachu. [przypis edytorski]
125. znijście (daw.) — zejście. [przypis edytorski]
126. zacietrzewiony — zawzięty, podekscytowany. [przypis edytorski]
127. płytki — w pierwodruku: płatki. [przypis edytorski]
128. truchta — dziś popr. forma D. lp: truchtu. [przypis edytorski]
129. raby — pstrokaty. [przypis edytorski]
130. murszeć — próchnieć, psuć się, sypać się; murszy — dziś popr. forma: murszeje. [przypis edytorski]
1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Idź do strony:

Darmowe książki «Klechdy polskie - Bolesław Leśmian (książki w bibliotece .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz