Zbuntowani. Niezależne Zrzeszenie Studentów w województwie katowickim 1980-1981, Tomasz Kurpierz (polska biblioteka cyfrowa .epub) 📖

Niespełna miesiąc później - 19 października 1980 r. ustalono jej nazwę - Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS).

Niezależny ruch studencki był jednym z ważnych elementów antysystemowego buntu, jaki na dużą skalę wybuchł w Polsce w 1980 r. NZS przez kilkanaście miesięcy, aż do wprowadzenia stanu wojennego w grudniu następnego roku, było w pewnym sensie studenckim odpowiednikiem „Solidarności” i skupiało młodych ludzi domagających się – najogólniej rzecz ujmując – demokratyzacji życia akademickiego, przestrzegania w kraju podstawowych swobód politycznych oraz poszanowania najważniejszych praw człowieka.

Młodzież akademicka, grupa z natury rewoltogenna, jest zbiorowością specyficzną i cechuje ją zwykle rodzaj nonkonformizmu o charakterze ponadustrojowym. Studenci są już dorośli, ale na ogół nie znają jeszcze obciążeń oraz obowiązków ludzi dorosłych i szybko wychwytują dysonans pomiędzy treściami nauczanymi i postulowanym obrazem społeczeństwa a stanem faktycznym. Przykładów na taką „podwójną” rzeczywistość u schyłku dekady gierkowskiej było aż zanadto, dlatego też hasła towarzyszące strajkującym robotnikom szybko znalazły poparcie wśród studentów. Członkowie NZS nie zaprzestali niezależnej działalności po wprowadzeniu stanu wojennego i delegalizacji swej organizacji na początku 1982 r. i aktywnie włączyli się w różne nurty konspiracji antykomunistycznej. Po kryzysie, który w połowie lat osiemdziesiątych objął prawie całą opozycję w Polsce, w drugiej części dekady nastąpiła reaktywacja niezależnego ruchu studenckiego. W wielu ośrodkach akademickich powstały struktury tzw. drugiego NZS, którego członkowie na szeroką skalę prowadzili podziemną działalność aż do 1988 r., kiedy to na wielu uczelniach zrzeszenie ponownie zaczęło występować jawnie. W czasie negocjacji przy Okrągłym Stole studenci z NZS bardzo aktywnie domagali się znacznie dalej idących zmian. Był to jeden z głównych powodów tego, że na ponowną rejestrację swej organizacji musieli czekać aż do września 1989 roku.